Hemen her ülkede gelenekselleşmiş bir biçimde 1 Nisan şakaları yapılıyor. Şakanın dozunu ayarlamayanlar istenmedik manzaralar ortaya çıkarsa da masum ve minik şakalar eğlenceli anların yaşanmasına zemin hazırlıyor. Peki, bu günün tarihinde ne oldu?
Farklı inanç ve kültürlerde farklı efsaneler içeren 1 Nisan Şaka Günü, ABD, Kanada, İsviçre, Hollanda, Belçika, Japonya dahil dünyanın pek çok yerinde bilinmektedir. Antik Roma'da Hilarya adıyla benzer bir bayram kutlanılmaktadır. Hindistan'da ise bu bayramın adı Holi olup 31 Mart tarihinde kutlanmakta. İnsanların birbirine şaka yapması adeta bir gelenek haline gelmiştir.
1 NİSAN’DA NE OLDU?
1564 yılında Fransa kralı IX. Charles, yıl başlangıcını Ocak ayının 1. gününe çekmişti. Fakat daha önce Avrupa'da yaygın olan yıl başlangıcı 25 Mart kabul ediliyordu. O zamandaki iletişim imkanları sebebiyle Charles'in bu kararı fazla yayılamadı. Kararı duyanlar ise protesto amaçlı eski adetlerine devam ettiler. 1 Nisan'da kendilerine has partiler düzenlediler. Diğerleri ise bu olaydan sonra onları Nisan aptalları olarak nitelendirdiler. 1 Nisan'a "aptallar günü" adını vererek bu günü unutulmaz kılmak istediler. Bu günde herkese sürpriz hediyeler verdiler, gerçek olmayan haberler ürettiler.
1 NİSAN’DA NEDEN ŞAKA YAPILIR?
Yazımızın başında da söylediğimiz gibi Nisan 1’in tarihi hakkında her kültürde bambaşka efsaneler bulunur. Bunlar içerisinde en yaygın olanı ise Fransa’ya ait olanıdır. Fransızlar bu güne ‘Poisson d’avril’ derler, yani ‘Nisan Balığı’. 1564 yılında Fransa Kralı IX. Charles, yılbaşını 1 Nisan’dan 1 Ocak’a aldırır. Bu esnada 1 Nisan’ı yılın ilk günü olarak kabul etmeye devam edenlerle dalga geçmek amacı ile yapılan şakalar, bir süre sonra ritüel haline gelir ve 1 Nisan’ı yılbaşı kabul edenlerin hepsine Nisan Balığı denmeye başlanır.
1 NİSAN’DA YAPILABİLECEK ŞAKALAR 2023
-Şaka kurbanı olarak seçtiğiniz iş veya okul arkadaşınızın oturduğu koltuğun altına hava kornası bağlayın, ya da koltuğa Japon yapıştırıcısı sürebilirsiniz. Seçim sizin!
-Fare ya da yılan gibi hayvanlardan korkan yakınlarınız için, bu hayvanların oyuncağını bulup yakınlarınızı ufak çaplı bir krize uğratabilirsiniz.
-Bulabileceğiniz herhangi bir iştah açıcı tatlının için bir şırınga yardımıyla diş macunu doldurun ve yakınınızın iştahını kabartın!
-Çok sevdiği bir ünlü olan ismi, yakınınızın telefonuna kendi numaranızla kaydedin. Böylece 1 Nisan günü sabah erken saatlerde onu arayın ve aklını karıştırın!
-Kola kutusunun içine sade gazoz doldurduktan sonra içine soya sosunu dökün ve kola kıvamına getirin. Kurban seçtiğiniz kişiye müthiş bir kokteyl deneyimi yaşatın!
-Ev arkadaşınızın veya ailenizin şampuanına gıda boyası koyarak sabah sabah unutamayacağı bir duş deneyimi yaşamasına yardımcı olabilirsiniz!
-Orta boy büyüklüğündeki soğanları alıp, dışını çikolata ile kaplayın, Karşınızdaki yerken yüzünün aldığı eşsiz ifadeye odaklanabilirsiniz!
-Yakınınızın fotoğrafından bir fotokopi alıp gazetenin orta sayfalarındaki haberlere yapıştırın. Sonra gazeteyi onun okumasını sağlayın. İyi uygulandığı taktirde okuyanın haberlere çıktığı hissini uyandıracaktır.
YANLIŞ BİLİNEN BİR BİLGİ: 1 NİSAN MÜSLÜMANLARIN KATLEDİLMESİ
Bazıları 1 Nisan’ın Müslümanları katletmek için başvurulan hileden çıktığı iddiasını tekrarlamayı pes etmeden sürdürmekte.
Herhangi bir sağlam kaynağa dayanmadan asılsız bilgi içeren yazılarda, Haçlı bir komutanın 15. asırda zorla fethedemediği Endülüs kalesini 31 Mart gecesi “bu gece size bir şey yapmayacağım” taahhüdüyle İncil ve Kuran üzerine yemin edip teslim almasının ardından mezkûr sözünün “dün” için geçerli olduğunu belirtip ertesi gün tüm Müslümanları kılıçtan geçirmesiyle 1 Nisan’ın Hristiyanlıkta “hile günü” olarak addedilmiş ve 1 Nisan şakasının kökeni de bu vakaya dayanıyor olduğu savunuluyor.
1 Nisan şakası geleneğinin hangi olaya dayandığına dair net bir bilgi olmasa da, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi gibi sağlam kaynaklardan aldığımız bilgilere göre bu tarihin Hristiyanlar ve Müslümanlarla ilişkilendirilmesi olasılıklar arasında bile değil.
Endülüs’te kale teslimine dair anlatılan bu hadisenin aslında 2 Ocak 1942 tarihinde Müslüman İspanya’daki son kale olan Gırnata’nın (Granada) teslimine ait olduğu bildirilmektedir. 1482 yılında başlayan savaş, 1491 yılının Kasım ayında başlayan görüşmeler neticesinde Müslümanların teslim olmaya karar vermesiyle ve Gırnata’nın düşmesiyle neticelenmişti. 25 Kasım 1491 tarihinde Gırnata Emiri Ebu Abdullah Muhammed (İspanyolların tabiriyle Boabdil) ile İspanya Krallığı arasında imzalanan Gırnata Antlaşması ile, halkın canına, malına ve dinine dokunulmaması gibi bir dizi şartla şehrin teslimiyle birlikte İber Yarımadası’nda Müslümanların 782 yıllık siyasi varlığı sona ermişti.
Endülüs’te Müslümanların son devleti olan Gırnata Emirliği yıkıldıktan sonra Müslüman halkın bir kısmı Mağrib’e göç etse de, şehrin teslimi esnasında verilen sözlerin yerine getirileceğine inanan çoğunluk kendi topraklarında kalmıştı. Gırnata’nın İslâmî kimliğinin ve kurumlarının korunması, Müslüman ve Yahudilere hiçbir zarar verilmemesi, kimsenin Hristiyan olmaya zorlanmaması gibi taahhütler, 1497 yılından itibaren İspanyollarca yerine getirilmemiştir.