Pandemi, Rusya-Ukrayna savaşı ve iklim değişikliği etkisiyle tarımsal üretimde yaşanan sıkıntının, gıda arz güvenliğine etkisin azaltmak amacıyla, önemli tarım ürünlerinin DİR kapsamında imalatçı ihracatçılara satışı yasaklandı. Hâlen söz konusu hammaddeleri Türkiye’den alıp, nihai ürüne çevirdikten sonra ihraç etme seçeneği bulunan üreticiler, 1 Ağustos 2022’den itibaren iç piyasadan hammadde alamayacaklar.
20016/1 sayılı Tarım Ürünlerine İlişkin Dahilde İşleme Rejimi (DİR) Genelgesi’nde yapılan değişikliğe göre, bu ürünleri kullanarak ihracat yapanlar 1 Ağustos’tan itibaren önce hammaddeyi ithal edip nihai ürüne çevirmeleri durumunda indirimli veya sıfır gümrük vergisinden yararlanabilecekler. Genelge, ihracata konu işlem görmüş ürünlerin elde edilmesinde kullanılan, ithali vergiye tabi tarım ürünlerini kullanarak üretim yapıp ihracat yapan firmalar için Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) düzenlenmesi şartlarını düzenliyor.Yürürlükteki mevzuat uyarınca DİR kapsamında bazı ürünler özel düzenlemeye tabi tutuluyor. Belirli dönemlerde de bu ürünlerin ithalat ve üretim şartları değiştiriliyor.
“Dünya fiyatları da yüksek”
Öte yandan düzenlemeye ilişkin DÜNYA’ya bilgi veren imalatçı ihracatçılar, birçok üründe pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle dünya fiyatlarının zaten çok yüksek olduğunu bildirdiler. Yanı sıra artan enerji fiyatı sebebiyle lojistik maliyetinin de çok yüksek olduğunun altını çizen ihracatçılar, zaman zaman ürün bazında yapılan düzenlemelerin bu kez topluca yapıldığını dile getirdiler.
Genelgeye konu 16 ürün şunlar
Buğday, mısır, mercimek, ayçiçeği, aspir ve kolza yağı, margarin, yağlık soya tohumu, ham soya yağı, ham pamuk yağı, palm/palm çekirdeği yağı, kristal şeker, konserve kuru fasulye, konserve nohut ve işlenmiş bezelye.
Genelge ile ürün bazında getirilen düzenlemeler
Buğdayda 1.500 ton sınırı
Buğday ithalatı karşılığında buğday unu, buğday irmiği, makarna, şehriye, bulgur, aşurelik buğday ve hazır/anında noodle ihracatı öngören üreticiler önce ithalat yapacaklar. Buğday unu, bulgur ve aşurelik buğday ihracatında, fabrika kendisine ait olan fi rmalar ilk belgede en fazla 1500 ton buğday ithalatı yapabilecekler.
İthalata göre ihracat izni verilecek
Mısır ithalatı karşılığında nişasta, nişasta bazlı şeker, yetiştiricilik faaliyeti kapsamındaki ürünler (kümes hayvanları eti, yumurta vb.) ve balık ihracatı için önce ithalat gerçekleştirilecek. Önce mısır ithal edilmesi kaydıyla, mısır irmiği ve bundan elde edilen makarna için DİİB düzenlenebilecek. Mercimekte ithal edilen ürün miktarına göre ihracata izin verilecek, burada indirimli teminat uygulanmaması şartıyla kabuklu mercimek ithalatı da yapılabilecek. Ayçiçeği, aspir ve kolza yağları ihracatı öngören DİİB kapsamında geçici maddeler ile ihdas edilen önce ithalat uygulaması kalıcı hale getirildi.
Bitkisel yağ için 1 Ağustos’tan geçerli
Margarin ve/veya karışım yağ ihracatı öngörülen DİİB kapsamında 1 Ağustos 2022’den itibaren gerçekleştirilecek ihracatta önce ithalat şartı getirildi. Yağlık soya tohumu, ham soya yağı, ham pamuk yağı, palm/palm çekirdeği yağı veya türevleri ithalatı karşılığında ham veya rafi ne bitkisel yağ ihracatı öngörülen DİİB’ler kapsamında, 1 Ağustos 2022’den itibaren gerçekleştirilecek ihracatta önce ithalat şartı getirildi. Hayvan yemi ihracatı öngörülen DİİB kapsamında 1 Ağustos 2022’den itibaren gerçekleştirilecek ihracatta mısır, arpa, buğday ve bitkisel yağ eşdeğer eşya olarak kullanılmayacak. Kristal şeker, konserve kuru fasulye, konserve nohut ve işlenmiş bezelye ihracatı öngörülen DİİB’ler kapsamında öne ithalat şartı getirildi.