Meksika Sargasso Körfezi’nde üredikten sonra yaşamlarını sürdürebilmek için larva halinde okyanusu aşarak 3 yıl süren 7 bin kilometrelik yolcuğun ardından Aydın ve Muğla iline sınırları olan Bafa Gölü’ne gelen yılan balıkları bilimsel araştırma konusu oldu. Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Teknokent’te çalışmalarını sürdüren ve çalışmalarına 18 ayrı patent alan Karya Farma HBX Ar-Ge, bu canlıların hayatta kalma stratejileri ve biyolojik yapılarını incelemeye aldı.
Karya Farma HBX Ar-Ge Kurucusu Hakan Başlık ve bilim kurulu üyesi Kimyager Aslı Aktaş’ın öncülüğünde gerçekleştirilen çalışmalarda, yılan balıklarının mukus salgısından esnek vücut yapısına kadar birçok özelliğin hem tıbbi hem de askeri alanlarda kullanılabileceği belirtildi.
“Hayatta kalma ustalığı ve kendilerini koruma sistemleri dikkat çekici”
Yılan balıklarının hayatta kalma ustalıkları ve 7 bin kilometrelik göçlerinde kendilerini koruma sistemlerini oldukça dikkat çekici bulduklarını kaydeden Hakan Başlık, “Günümüzde en gelişmiş radar ve navigasyon sistem rağmen oldukça zorlu bir yolculuğu içgüdüsel olarak tamamlayabilen bu balıkların yapısı da oldukça dikkat çekiciydi. Yılan balıklarının, avcılardan korunmak için salgıladığı kaygan mukus tabakası, bakterilere ve parazitlere karşı etkili bir kalkan oluşturuyor. Ayrıca uzun ve esnek vücut yapıları, dar alanlardan hızla kaçmalarına olanak sağlıyor. Bu özellikler, Karya Farma ekibinin yeni biyolojik kaplama malzemeleri ve sualtı operasyonlarına uygun teknoloji geliştirme konusundaki çalışmalarına esin kaynağı oldu” dedi.
Yaptıkları çalışma ve araştırmalar neticesi yılan balıklarından elde edilen biyolojik yapıların çok yönlü kullanılabileceğini gördüklerini ifade eden Başlık, “Yılan balıklarındaki antibakteriyel ve antifungal özelliklere sahip mukus tabakası, uzun süre operasyonda olan ve zor şartlar altında doğada yaşamak zorunda olanların yaşam koşullarından kaynaklı enfeksiyon riskini azaltacak özelliklere sahip. Esnek vücut yapılarından esinlenerek, sualtı robotları ve operasyonel giysiler tasarlanıyor. Bunun yanında NASA için astronotların uzun süreli görevlerde minimum gıda ile maksimum enerji elde etmelerini sağlayacak diyet formları üzerine de çalışmalar yapılıyor. Yılan balıklarının metabolik adaptasyon mekanizmaları bu konuda kritik bilgiler sunuyor” dedi.
Karya Farma HBX Ar-Ge, yılan balıklarının kurutularak toz haline getirilmesinin yara iyileştirici ajan olarak kullanılabileceğini de kaydeden HBX Ar-Ge araştırma ekibinden Kimyager Aslı Aktaş, yılan balıklarından elde edilen proteinlerin doku yenilenmesini hızlandırdığını ve enfeksiyonu önlediğini belirtti. Özellikle kollajen yapıların zengin olduğu tespit edilen yılan balıklarından elde edilecek bu tozun yara kremleri ve biyomedikal malzemelerde hammadde olarak kullanılabileceğini kaydetti.