Zeytinburnu Aile Kadın Destekleme ve Engelliler Merkezi (AKDEM) tarafından okullar için hazırlanan ve uygulanan “Akran İletişimi Güçlendirme Projesi” ile günümüzde hızla artış gösteren ve çocuklar üzerinde olumsuz etkiler oluşturan ‘akran zorbalığı’nın önüne geçilmesi hedefleniyor.
Zeytinburnu Aile Kadın Destekleme ve Engelliler Merkezi (AKDEM), günümüzde özellikle eğitim hayatında çocukların sıkça karşılaştığı ve gelecekte üzerinde olumsuz etkiler bırakan ‘akran zorbalığı’na karşı ‘Akran İletişimlerini Güçlendirme’ projesini hayata geçiriyor. AKDEM bu projeyle; akran zorbalığına karşı çocukların farkındalıklarının artmasını hedeflenirken, akran zorbalığı olan ve olmayan davranışların ayırt edilebilmesi, akran zorbalığı durumunda karşılaşılabilecek üç rolün farklılıkları, zorbalıkla mücadele ve zorbalığı önleme yollarını keşfetme gibi hususları temel alarak hareket ediyor.
AKDEM’in eğitim kurumlarında gerçekleştirdiği programın hedef grubunu 5.sınıf öğrencileri oluşturuyor. 3 aşamalı olarak planlanan program, 2 ders saati sürüyor ve interaktif olarak gerçekleşiyor. ‘Akran İlişkilerini Güçlendirme Projesi’ ilk olarak, Zeytinburnu Reşat Tardu Ortaokulu 5.sınıf öğrencilerine uygulandı. 14 şubeden oluşan okulda toplam 409 öğrenciyle ‘Akran İletişimini Güçlendirme Eğitimi’ verildi. Akran zorbalığını anlama ve ayırt etme eğitimi
Programın 1’inci kısmında ‘‘Zorbalık Nedir?’’ konusu ile öğrencilerin akran zorbalığı kavramını, zorbalık davranışlarını ve akran zorbalığının rollerini tanınması hedefleniyor. Uygulayıcı tarafından kavramlar açıklanıp, soru-cevap yöntemiyle öğrencilerin desteklenmesi hedefleniyor. Öğrencilerin konuyu daha iyi kavraması için ‘‘Akran Zorbalığı’’ adlı video gösterimi yapılıyor. Video izlerken dikkatlerini çeken noktaları çizebilecekleri veya not alabilecekleri belirtilirken, videoyu izlerken çizdikleri ve yazdıkları üzerine konuşmalar yapılıyor. Zorbalık davranışları yapanlar ve zorbalık davranışına maruz kalanlar hakkında uygulamacıya ipuçları vermesi beklenen etkinlikte, zorbalığa maruz kalan öğrencilerin yaşadıkları durumu anlatmak için bir alan açıldığı ve yaptıkları paylaşımla uğradıkları zorbalık davranışlarını tanımlayabildikleri gözlemleniyor. Programın 2’nci kısmında ‘‘Akran Zorbalığı mı Değil mi?’’ etkinliği ile öğrencilerin zorbalık ve zorbalık olmayan davranışları fark etmeleri hedefleniyor. Akran zorbalığında güç dengesizliği, süreklilik ve kasıtlılık olması gerektiği bilgisi verilerek etkinlik ile öğrencilerin farkı anlaması sağlanıyor. Uygulayıcı tarafından öğrencilere kırmızı ve mavi renkte kâğıtlar dağıtılıyor. Uygulayıcı farklı kısa olaylar anlatarak, öğrencilerin olayın zorbalık davranışı olup olmadığını renkli kâğıtlarla cevaplaması istiyor. Öğrencilerle yapılan bu etkinlikte anlatılan olaylarda zorbalık olan davranışlar ve türleri üzerine konuşulurken zorbalık olan ve olmayan davranışların ayrımının yapıldığı gözlemleniyor.
Programın 3’üncü kısmında ‘‘Oku, Düşün, Cevapla’’ çarkı ile verilen eğitimde öğrenilen bilgilerin pekişmesi, tüm öğrencilerin sürece dâhil olması isteniyor. Çark, eğitim boyunca öğretilen bilgiler hakkında sorulardan hazırlanıyor.
Program bitiminde her sınıf için özel olarak hazırlanan ve içeriğinde ‘‘Zorba Değil Arkadaş Ol!’’ mesajını veren ‘‘Sınıf Kontratı’’ afişi öğrencilerle birlikte sınıflara asılıyor ve verilen eğitimin sürdürebilirliğine katkı sağlanması hedefleniyor. Zorbalığa uğrayanlar tespit ediliyor
Eğitim programının gerçekleştirilmesi sürecinde AKDEM tarafından izleme ve değerlendirme çalışmaları yapılıyor. Bu çerçevede eğitime başlanmadan önce öğrencilere uygulayıcı tarafından hazırlanan ön test uygulanıyor, eğitim tamamlandıktan sonra ise son test uygulanarak iki aşamalı olarak planlanan değerlendirme süreci tamamlanmış oluyor.
Tamamlanan program sonucunda akran zorbalığından ileri derece etkilendiği tespit edilen öğrenciler ve zorbalık davranışını sergileyen öğrenciler ile ilgili gerekli yönlendirmelerin yapılabilmesi adına okul rehberlik servisi ile görüşme yapılıyor.
AKDEM tarafından uygulanan eğitimler, 2023 yılı içerisinde Zeytinburnu sınırları içerisinde yer alan tüm okulların 5. sınıf öğrencilerine verilecek. Akran zorbalığı nedir
Akran zorbalığı, bir veya birden fazla kişinin başka birisine isteyerek kötü ve/veya kaba davranması ya da ona zarar verecek eylemlerde bulunması anlamına gelir. Zorbalık; hayatın her alanında görülebilir. Okulda, oyun alanlarında, sokakta, evde veya sanal ortamda gerçekleşebilir. Zorbalık davranışı, tekrarlanan veya tekrarlanma potansiyeli olan bir davranış olarak tanımlanır.
Zorbalık; bir davranışın isteyerek, karşıdaki kişi “Hayır”, “Bu davranış beni incitiyor” dediği halde yapılması anlamına gelir.
Vurmak, itmek, dalga geçmek, özel bilgilerini başkalarıyla paylaşmak, eşyalarına zarar vermek veya oyun dışı bırakmak birer zorbalık örneğidir. Zorbalık, zorbalığa uğrayan çocuğun suçu değildir. Akran zorbalığı çocukları nasıl etkiler?
Akran zorbalığı davranışı gerçekleştiren çocukların, kısa vadede okul ile ilişkili alanlarda problemler yaşadıkları, okula bağlılıklarının zayıf olduğu, okulu sevmedikleri ve akademik başarılarının düşük olduğu görülmektedir. Uzun vadede ise bu çocukların, ilerleyen yıllarda suça karışma ve sabıka kaydı gibi suça ilişkin davranışlarının, yaşıtlarına kıyasla daha fazla olduğu gözlemlenmiştir.