Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2024 yılı Ocak ayı Tarım Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi.
Tarım-GFE’nin Ocak ayında aylık yüzde 7.51 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu rakam, endeksin ölçülmeye başladığı 2015 yılından itibaren Ocak ayları ortalamasının (3.99) yüzde 88 üzerinde olmuştur” dedi. Tarım-GFE’nin yıllık yüzde 45.11 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu yıllık rakam, son 9 yılın Ocak ayları ortalamasının (30.55) yüzde 48 üzerinde oldu. Ocak ayı için açıklanan tarımsal girdi fiyatları enflasyonu, aylık ve yıllık olarak ortalamaların üzerinde ilan edildi” değerlendirmesinde bulundu.
Ocak ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylıkta yüzde 7.27 ve yıllıkta ise yüzde 41.22’lik artış olduğunu belirten Çandır, “Bu rakamlar, Ocak ayları itibariyle aylıkta 2022 yılından ve yıllıkta ise 2022 ve 2023 yıllarından sonraki en yüksek değerler olmuşlardır” dedi. Çandır, aylıkta tohumda yüzde 5.71, enerjide yüzde 5.51, gübrede yüzde 1.51, ilaçta yüzde 2.56, veteriner hizmetlerinde yüzde 29.35, yemde yüzde 6.48 ve diğer kalemlerde ise yüzde 22.15 artış olduğunu kaydederken, yıllıkta ise tohumda yüzde 49.52, enerjide yüzde 47.37, gübrede yüzde 15.29, ilaçta yüzde 20.76, veteriner hizmetlerinde yüzde 167.95, yemde yüzde 35.72 ve diğer kalemlerde ise yüzde 84.99’luk artışa dikkat çekti. Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında ise aylık yüzde 9.07 ve yıllık yüzde 74.88’lik artış ilan edildiğini belirtti. Çandır, şu değerlendirmede bulundu:
“Ocak ayında Tarım-GFE alt kalemlerinde sıra dışı rakamlar gözlenmiştir. Bunların en dikkat çekici olanları veterinerlik ve diğer kalemlerindeki değişimler olmuştur. Veterinerlik hizmetleri son 5 aydır ciddi bir artış göstermekteydi. Ocak ayında da bu artış eğilimi hızlanarak ve rekor kırarak devam etmiştir. Öyle ki aylık yüzde 29.35’lik artış ve yıllıktaki yüzde 167.95’lik artış tüm zamanların rekorları olmuştur. Diğer bir dikkat çekici olan ise diğer kalemindeki aylık yüzde 22.15’lik artış da yine tüm zamanların rekoru olmuştur. Yıllıktaki yüzde 84.99’luk artış ise 2023 yılı Ocak ayından sonraki en yüksek artış olmuştur.”
TÜİK tarafından Ocak ayı tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde 3.85, yıllık yüzde 57.85 ilan edildiğini kaydeden Başkan Ali Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim, genel olarak üretici aleyhine seyretmişken Ocak ayındaki aylık maliyet artışı daha yüksek fakat yıllık maliyet artışı ise üretici fiyatlarının altında seyretmiştir. Üretici lehindeki bu yıllık seyrin önümüzdeki aylarda devam etmesi, üreticiler için önemlidir. Böylece üretici kesimin birikmiş zararlarının azalmasına katkı sağlayacaktır” dedi.
Yurtiçi ve yurtdışı üretici enflasyonlarının tarım sektörünü dolaylı olarak etkilediğini belirten Çandır, yurtdışı üretici enflasyonu YD-ÜFE’nin Ocak’ta aylık yüzde 4.57 ve yıllıkta ise yüzde 59.27 gibi yüksek düzeyde arttığına dikkat çekti. Çandır, yurtiçi üretici enflasyonu Yİ-ÜFE’nin de aylık yüzde 4.14 ve yıllık yüzde 44.20 yüksek düzeyde arttığını belirten Çandır, “Üretici düzeyindeki gıda kalemi ise aylık yüzde 4.87 ve yıllık ise yüzde 59.09 artmıştı. Bu durum Ocak ayında da tarıma dayalı imalat sanayiindeki enflasyonun tarımdan daha yüksek seyrettiğini göstermektedir” dedi.
Ocak ayında tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 6.70 ve yıllık yüzde 64.86 arttığını hatırlatan Çandır, gıda enflasyonunun Ocak ayında aylık yüzde 5.19 ve yıllık yüzde 69.71, işlenmemiş gıda enflasyonunun ise aylık yüzde 7.01 ve yıllık yüzde 87.35 arttığını belirtti. Çandır, “Tüketicinin gıdadaki ve işlenmemiş gıdadaki aylık yüksek enflasyonları, önümüzdeki dönemde olması ihtimal yüksek seyrin kaynaklarından biri olacaktır. Tüketici taraftaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldığı enflasyonun üzerinde bir tüketici enflasyonu olduğunu göstermeye devam etmektedir” değerlendirmesinde bulundu.