Atatürk Üniversitesinden Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Karadayı, Antarktika'dan topladığı 80'e yakın toprak ve organik madde numunesinde yenilenebilir enerji, eczacılık, tıp ve deterjan gibi alanlarda soğuk aktif enzim üretecek mikroorganizmaları laboratuvarda incelemeye başladıklarını bildirdi.
Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda 6. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'ni tamamlayan ve Erzurum'a dönen Atatürk Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünden Karadayı ile Astrofizik Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATASAM) Müdür Yardımcısı Dr. Onur Şatır, Horseshoe Adası'ndaki gözlem ve çalışmalarını anlattı.
Karadayı, AA muhabirine, özelikle mikrobiyoloji ve genetik çalışmaların yanı sıra mikroorganizmalarla biyoteknolojik araştırmalar gerçekleştirdiklerini söyledi.
Horseshoe Adası'nda bilinmeyen mikrobiyal biyoçeşitliliği ve bu yönde biyoteknolojik ürünler geliştirmeye kaynak organizmaları araştırdıklarını anlatan Karadayı, "Sahada toprak ve organik madde içerikli donmuş numunelerden örneklemeler gerçekleştirip bunları ülkemize getirdim. Bu örneklerle keşfedeceğimiz mikrobiyal çeşitlilik içinden yenilenebilir enerji teknolojilerinden tutun da eczacılık ve tıp gibi günlük hayatımızda önem arz eden birçok alana kadar uygulama potansiyeli olan soğuk aktif enzimleri üretecek organizmaları Erzurum'da yerli ve milli olarak üretip geliştirmeyi hedefliyoruz." dedi.
İnsandan uzak ekosistem ve coğrafyada ilk kez bulunduğu için mutlu olduğunu belirten Karadayı, yolculuğun kendisine önemli katkı sağladığını aktardı.
Çok sayıda yeni tür literatüre kazandırılacak
Karadayı, sahadan topladıkları 80'e kadar numune ile şehre döndüklerini dile getirerek, şöyle dedi:
"Atatürk Üniversitesi laboratuvarlarında ekibimizle numuneler üzerinde çalışma başladı. Çalışma sonunda hem ülkemizi uluslararası arenada temsil edecek çok sayıda yeni türü bilim literatürüne kazandıracak hem de bu mikrobiyal biyoçeşitlilikten ülkemize, şehrimize ticari ve ekonomik katkı sağlayacak patentlenebilir yeni enzim teknolojileri geliştireceğiz. Soğuk aktif enzimler kullanılarak geliştirilen deterjanlar düşük ısılarda etkili oldukları için yüksek enerji tasarrufu sağlamakta.
Burada projemizin de konusunu oluşturan lipaz enzimleri yağ lekelerinin, proteaz enzimleri protein içerikli kan lekelerinin ve amilaz enzimleri de nişasta bazlı lekelerinin düşük ısıda temizlenmesinde rol oynar. Projemizle Antarktika'dan getirdiğimiz numunelerden bu enzimleri yerli ve milli imkanlarla üretecek teknolojiler geliştirecek ve ülkemizin bu alandaki dışa bağımlılığını azaltmaya katkı sağlayacağız."
"Antarktika astronomik gözlem açısından dünyadaki en iyi yerlerden biri"
Dr. Şatır da adanın önceden astronomik açıdan çalışılmayan Antarktika'nın astronomik gözlem açısından dünyadaki en iyi yerlerden biri olduğunu vurgulayarak, "Erzurum'da Karakaya tepelerinde gökyüzü kalitesini ve kozmik parçacıkları, Doğu Anadolu Gözlemevi Projesi kapsamında sürekli ölçüyor ve takip ediyoruz. İleride Türkiye'nin Antarktika'da bir kutup teleskopu kurma hayali var. Bu hedefle, ön fizibilite çalışması olarak benzer bir çalışmayı Horseshoe Adası'nda yürütmek istedik." dedi.
Antarktika'da iken havanın çoğunlukla kapalı olmasından dolayı gökyüzü kalitesi ölçümleri için çok fazla çalışamadıklarını, ancak kozmik parçacık ölçümlerinde sorun yaşamadıklarını belirten Şatır, temiz, soğuk ve durgun atmosferi, yapay ışıksız ve uzun geceleri olan Antarktika'da bir astronomun isteyeceği her şeyin mevcut olduğunu aktardı.