Bitlis’in Güroymak ilçesine bağlı Gölbaşı beldesinde bulunan tescilli Hazır Baba Türbesi ve tarihi Hazır Baba Mezarlığı bakımsızlık ve tahribatlar nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya geldi.
İhlas Haber Ajansı’nın (İHA) mayıs ayında gündeme getirdiği tarihi türbe adeta terk edilmiş durumda. Haber üzerine Van Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kuruluna bağlı ekiplerce söz konusu türbe ile ilgili inceleme başlatılmış, yürütülen çalışmalar neticesinde de asırlık türbede oluşan tahribatlar kayıt altına alınarak içerisinde yer alan mezarlık alanıyla ilgilide tescil çalışmaları başlatılmıştı. Aradan geçen 7 aylık süreye rağmen halen türbenin bakım ve onarımı için restorasyon aşaması başlatılmazken, gerek definecilerin yaptıkları kaçak kazılar ve gerekse bakımsızlıktan tahrip olan türbenin 500 yılı aşkın olduğu belirtiliyor. Her geçen gün yok olma tehlikesi yaşayan türbe ve tarihi yapıların son durumu ise adeta içler acısı. Kitabesi ve üzerinde Arapça yazılar yer alan birçok mezar taşı ise tahrip edilip yerinden sökülmüş durumda.
İHA’nın haberi üzerine yeniden gündeme alınan tarihi Hazır Baba Mezarlığı, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 6. maddesindeki özellikleri taşımasından dolayı aynı Kanunun 7. maddesi gereğince Van Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 28.07.2022 tarih 3222 sayılı karar ile ‘Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı’ olarak tescil edilmesine ve 2. grup yapı olarak belirlenmesine karar verilmişti. Belediye, mülkiyet devri için başvuruda bulundu
Her geçen gün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan türbe ve mezarlık için çalışma başlatan Gölbaşı Belediyesi, mülkiyeti belediyeye ait olan mezarlık alanının mülkiyet devri için ilgili yerlere gerekli başvuruları yaptı. Türbe ve içindeki tarihi yapıların yeniden restore edilmesi ve korunmasının sağlanması amacıyla türbenin ve tarihi yapıların içerisinde yer aldığı Şenkaya Mahallesi 191 ada 24 parselde bulunan mezarlık alanının mülkiyet devri için Bitlis Vakıflar Bölge Müdürlüğüne resmi başvurularını yapan belediye yetkilileri, sürecin tamamlanmasını bekliyor. “Türbe ve tarihi mezarlar yok olmak üzere”
Türbe ve mezarlık alanında incelemelerde bulunan belde sakinlerinden Dr. Mahir Okay, tescil edilmesine rağmen türbe ve mezarlıkların her geçen gün yok olma tehlikesinin arttığını söyledi. Alanın tarihi ve kesin korunması gereken bir alan olduğuna dikkat çeken Okay, “Hazır Baba Türbesi ve mezarlığı beldede yer alan sayılı tarihi yapılardan biri. Kesin tarihi bilinmemekle birlikte 500 yılı aşkın bir geçmişten bahsediliyor. Burası maalesef her geçen gün yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalan bir yer. Mezarlık içerisinde yer alan Hazır Baba Türbesi’nin büyük bölümü yıkılmış durumda. Sadece duvarlarının bir bölümü ayakta duruyor. Türbe içinde yer alan mezarlar ve mezar taşları ise maalesef kazılmış ve tahrip edilmiş. Buna çok acil şekilde bir çözüm bulunması gerekiyor. Sadece tescil edilmiş olması burayı korumaya yetmiyor. Belediyenin başlattığı bazı çalışmalar var ama aylardır sonuç alınabilmiş değil. Süreç uzadıkça da maalesef durum daha da ağırlaşıyor. Her geçen gün yok olma tehlikesi yaşayan bu türbe ve tarihi yapıların son durumu ise adeta içler acısı bir durumda. Yetkililerin bu soruna bir çözüm bulmasını bekliyoruz” diye konuştu.
Yetkili kurumlar ise tescillenen alanın mülkiyet olarak Gölbaşı Belediyesi mülkiyetinde bulunduğu için restorasyon ve diğer çalışmaların başlaması için gerekli olan yatırım programına alınamadığını, mülkiyet devri için başlatılan sürecin ise devam ettiğini bildirdiler. Hazır Baba Türbesi
Öte yandan, sadece sınırlı bilgilerin bulunduğu tarihi türbe ile ilgili bazı akademik araştırmalar da bulunuyor. Yapılan akademik araştırmalarda da türbenin tarihiyle ilgili bilgilere yer verilmezken, Hazır Baba ile ilgili şu ifadelere yer veriliyor:
"Güroymak ilçesine bağlı Gölbaşı beldesinde halkın içine düştüğü zor durumdan bahsetmektedir. Rivayete göre Gölbaşı, düşman askerleri tarafından kuşatılır. Düşman askerleri Müslüman halkı ortadan kaldırmak üzereyken Hazır Baba olarak adlandırılan kişi ve yedi kardeşi ortaya çıkarak düşmanlarla savaşmaya başlar. Savaşın sonunda düşman askerleri püskürtülür, ancak Hazır Baba ve kardeşleri aldıkları yaralarla şehit olurlar. Bölgede günümüzde Hazır Baba’ya ait olduğu düşünülen türbe belirli zamanlarda ziyaret edilmektedir. İnsanlar genel olarak zor durumda kaldıklarında adı geçen yere gelerek sıkıntılarından kurtulmaya çalışmaktadır.”