Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan ağustos ayı Tarımsal Girdi Fiyatları Endeksi (Tarım-GFE) verilerini değerlendirdi.
TÜİK tarafından açıklanan temmuz ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerinde tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylıkta yüzde 1.25 ve yıllıkta yüzde 142.28’lik artış ilan edildiğini kaydeden Çandır, tohumda yüzde 9.62, enerjide yüzde -5.01, gübrede yüzde 5.06, ilaçta yüzde 1.00, veteriner hizmetlerinde yüzde 2.00, yemde yüzde 1.59 ve diğer kalemlerde ise yüzde 3.80 olarak aylık değişimler ilan edildiğini belirtti. Ağustos ayındaki yıllık değişimlere de dikkat çeken Çandır, tohumda yüzde 66.38, enerjide yüzde 184.77, gübrede yüzde 234.48, ilaçta yüzde 106.40, veteriner hizmetlerinde yüzde 36.20, yemde yüzde 147.19 ve diğer kalemlerde ise yüzde 62.97’lik artış olduğunu belirtti. Çandır, “Tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında ise aylık yüzde 4.81 ve yıllık yüzde 90.40’lık artış ilan edildi” dedi.
TÜİK’in açıkladığı ağustos ayı Tarımsal Üretici Fiyat Endeksi’nin (Tarım-ÜFE) aylık yüzde -4.34 ve yıllık yüzde 142.42 olduğunu belirten Çandır, şu değerlendirmede bulundu:
“Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim sürekli sektörün aleyhine seyrederken nisan, mayıs ve temmuz aylarında üretici lehine bir durum yaşanmıştır. Ağustos ayında ise durum yeniden üretici aleyhine dönmüştür. Yüzde -4.34’lük aylık düşüşe karşılık yüzde 1.64’lük aylık maliyet artışı ile üretici kayıp yaşamıştır. Yıllıktaki yüzde 142.42’lik üretici fiyatı artışına karşılık yüzde 142.28’lik bir girdi maliyeti artışı olmuştur. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, üretici kesimi için kayıpları artıracaktır.”
Çandır, ağustos ayında açıklanan aylık yüzde 2.41 ve yıllık yüzde 143.75 düzeyindeki yurtiçi üretici enflasyonu (Yi-ÜFE) ile aylık yüzde 2.64 ve yıllık yüzde 118.94 düzeyindeki yurtdışı üretici enflasyonunun (YD-ÜFE) tarım sektörünün geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte de taşımaya devam edeceğini gösterdiği kaydetti. “Maliyeti tüketiciye yansıtamıyor”
Ağustos ayında tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 1.46 ve yıllık yüzde 80.21 ilan edildiğini anımsatan Çandır, “Tüketici taraftaki işlenmemiş gıda enflasyonu ise ağustosta aylık yüzde -2.20 ve yıllık yüzde 79.51 düzeyinde ilan edilirken, yaş meyve sebze enflasyonu ise aylık yüzde -6.31 ve yıllık 50.85 olarak ilan edilmişti. Tüketici taraftaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldığı maliyet artışlarını yarıdan daha az tüketiciye yansıtabildiğini göstermektedir” dedi.
Haziran ve ağustos aylarındaki aylık düşüşlerin sonbaharla birlikte yerini yükselişe bırakacağını söyleyen Çandır, “Önümüzdeki dönemde tarla ürünlerinin hız kesmesi ve örtü altı üretimin henüz hasada geçmemesi dolayısıyla sebze fiyatlarında mevsimsel bir yükseliş yaşanma ihtimali bulunmaktadır” uyarısında bulundu.