Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Van Kalesi önünde yaptığı konuşmada, “Van, sayısız kültürün doğumuna, gelişimine ve yayılmasına beşiklik etmiştir” dedi.
Bir dizi programa katılmak üzere Van’a gelen Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, “Geleceğe Miras Eski Van Şehri” basın toplantısına katıldı. Van Kalesi’nin güneyinde düzenlenen programda konuşan Bakan Ersoy, Van’ın bugünü ve geleceği için daha fazla neler yapabileceği konusunda önce Van Turizm Master Planı lansmanını gerçekleştirdiklerini belirtti. Toplantıda kadim bir şehir olan Van’ın tarihî ve modern potansiyelini etkin bir faydaya dönüştürerek geleceğe nasıl taşınacağını ortaya koyduklarını belirten Ersoy, “Toplantının akabininde sektör paydaşları ve STK’larımızın temsilcileriyle bir araya gelip, bilgi ve fikir alışverişinde bulunduk. Şimdi de Van’ı daha iyiye, daha güzele ulaştırma amacımıza hizmet edecek çok önemli bir çalışmanın, “Geleceğe Miras Eski Van Şehri” projemizin lansmanında bir aradayız. İzmir, Denizli, Antalya, Aydın ve Muğla illerimizdeki projelerle birlikte Türk arkeolojisinin en kapsamlı ve iddialı projesinde Van, bu silsilenin 6’ıncı şehri olarak ‘8’inci Geleceğe Miras’ uygulamasına ev sahipliği yapacak” dedi. “Van, sayısız kültürün doğumuna, gelişimine ve yayılmasına beşiklik etmiş”
Van’ın M.Ö. 3 binlerden 20. yüzyılın başlarına kadar kesintisiz olarak iskân görmüş bir şehir olduğuna dikkat çeken Bakan Ersoy, “Erken Tunç Çağı’na kadar uzanan tarihi, Urartu medeniyetinin merkezi olması ve daha birçok medeniyete ev sahipliği yapması, ayrıca İran ve Orta Asya bölgesini Anadolu’ya bağlayan bir konumda bulunması bu kadim şehri asırlar boyu önemli ve değerli kılmıştır. Elbette böylesi bir yerleşim ve yönetim merkezi olmakla Van, sayısız kültürün doğumuna, gelişimine ve yayılmasına da beşiklik etmiştir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı hakimiyeti altına giren şehir, bu dönemde ciddi bir gelişim göstermiştir. 19. yüzyılda çeşitli nedenlerle terk edilen ve 20. yüzyılın başlarında savaş ve çatışma ortamında tahrip olan tarihi kent, birkaç yapı kalıntısı dışında tümüyle yok olma durumuna gelmiştir” ifadelerini kullandı.
Van’da, savaş ve çatışma tahribattan kurtulup günümüze ulaşan yapıların, tarihi kent konusunda önemli ipuçları verdiğini vurgulayan Ersoy, “Bu yapılar; Saray Kapı, Maarif Dükkanları, Kızıl Minareli Camii, Kaya Çelebi ve Horhor Camii, Hüsrev Paşa Hanı ve Hamamı, Miri Ambar, Kaya Sarnıcı ve Ulu Camii, Kethuda Ahmet Camii, Doğu - Güney surları, Surb Stephanos ve Surb Vardan Kiliseleri’dir. İlk kazı çalışmalarının başladığı 1970’li yıllardan günümüze, tarihi kentin yaklaşık yüzde 7’lik bir dilimi kazılabilmiştir. Şimdi “Geleceğe Miras” projesi ile kazılarımızın hız ve kapsamını önemli ölçüde artıracağız” diye konuştu. “Eski Van’ı Türkiye’nin kültürel cazibe noktalarından biri haline getirmek temel hedefimizdir”
Yürütülecek çalışmalar neticesinde, bölgenin kültürel belleğine dair önemli izler barındıran Eski Van’ı sahip olduğu tüm değerlerle Türkiye’nin kültürel cazibe noktalarından biri haline getirmenin temel hedefleri olduğunu belirten Ersoy, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Eski Van Şehri’nde gerçekleştirilecek çalışmalar; eş zamanlı olarak uygulanması planlanan arkeolojik kazılar, restorasyon uygulamaları ve çevre düzenleme çalışmaları olmak üzere üç ayak üzerinde kurgulanmıştır. Geleceğe Miras Eski Van Şehri projesinin en önemli ayağını kuşkusuz arkeolojik kazılar oluşturmaktadır. Bu kazılardan elde edilecek bilimsel bulgu ve sonuçların, kent ve bölge tarihinin kültürel kodlarının çözümlenmesine yönelik önemli veriler sunacağı aşikârdır. Proje kapsamında Maarif Dükkanları ve Kamu Alanları, Hüsrev Paşa Hamamı, Ulu Camii Çevresi ile Aziziye Kışlası kazı çalışmalarına hızlıca başlıyoruz. Kentin Osmanlı öncesi dönemine ait en önemli mimari kalıntıları olarak kabul edilen Ulu Camii ve Kızıl Minareli Camii ile Osmanlı Dönemi’ne tarihlenen Hüsrev Paşa Hanı’nda projelendirme çalışmaları, Vakıflar Genel Müdürlüğümüzce tamamlanmıştır. Ulu Cami’de restorasyon çalışmalarına da başladık. Bu eser, kentin en eski Türk-İslam yapısı olması ve Anadolu öncesi Türk sanatının İran’la bağlantılı izlerini üzerinde taşıyan özgün yapısı sebebiyle öne çıkmaktadır. 19. yüzyılda tahıl ambarı olarak kullanıldığı bilinen Mir-i Ambar ile Kaya Sarnıcı’nda restorasyon, rekonstrüksiyon ve işlevlendirme çalışmaları yapacağız. Sarnıcın, doğal kayaya entegre edilen başarılı mimarisiyle Urartulardan Osmanlı Dönemi’ne kadar muazzam bir zaman aralığında kullanılmaya devam ettiğini özellikle belirtmek isterim. Çalışmalarımızın ardından her iki eseri de koruma ve kullanma dengesini gözeterek ziyaretçilerin kullanımına açacağız." “Toplam 800 milyon TL ödenek ayıracağız”
Van’ın güney surlarında yapılacak proje ve restorasyon çalışmaları ile Eski Van Şehri sınırlarını görünür hale getireceklerini de sözlerine ekleyen Bakan Ersoy, “Geleceğe Miras projemiz ile Eski Van Şehri’ne ören yeri statüsü kazandırmayı da hedefliyoruz. Bakanlığımızca hazırlanan Ziyaretçi Karşılama ve Çevre Düzenleme Projesi kapsamında, restorasyonlarla ayağa kaldırılacak yapıları özgün yürüme yolları ile birbirine bağlayacağız. Kısa ve uzun tur olmak üzere yürüyüş rotaları oluşturarak ziyaretçilere Eski Van Şehri’nin orjinal sokaklarında yürüme imkânı sağlayacağız. Yine bu kapsamda giriş alanında planlanan, kentsel mobilyalarla donatılmış kamusal toplanma alanı ile Hüsrevpaşa Külliyesi ve Kaya Çelebi Camii’nde ibadet eden vatandaşlarımıza da hizmet vereceğiz. Bu heyecan verici projeyi de tüm ayrıntılarıyla ve hızlıca hayata geçirmeyi hedefliyoruz. “Geleceğe Miras” çalışmaları neticesinde Eski Van’ın halihazırda taşıdığı sorunların büyük bölümünü çözüme kavuşturmuş olacağız. 4 yıl sonunda kentin yüzde 30’unda kazıları, yine yüzde 30’luk bir alanda restorasyon, onarım ve koruma çalışmalarını tamamlamayı planlıyoruz. Bu hedefimize ulaşmak için toplam 800 milyon TL ödenek ayıracağız. İnşallah bütün bu çalışmalar sonuçlandığında Van’ın köklü tarih ve kültürünün, asırlarca kök saldığı bu topraklar üzerinde yeniden yükseldiğini hep birlikte göreceğiz. Van’da olduğu gibi ülkemizin dört bir köşesindeki antik kentlerimizde yeniden ayağa kalkışı mümkün kılan Geleceğe Miras projesine, fikir aşamasından saha çalışmalarına kadar emek ve destek veren herkese canı gönülden teşekkür ediyorum. Projelerimizin şehirlerimize ve ülkemize hayırlı olmasını diliyorum” dedi.
Programın ardından Bakan Ersoy, beraberindekilerle birlikte Eski Van Şehrini gezdi.
Programa, Van Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Ozan Balcı, Van YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli, kurum amirleri, sektör temsilcileri ve öğrenciler katıldı.