Batı Teksas Petrolü pazartesi günü 95 doların üstüne çıktıktan sonra yönünü aşağı çevirdi. ABD’nin Rusya’nın Ukrayna’yı her an işgal edebileceğine dair uyarılarına rağmen Moskova diplomasi çağrısı yaparak işgal iddialarını tekrar reddetti.
Avrupa’daki jeopolitik riskler bu haftaya damgasını vuracak olsa da ABD’de kaya petrol arzının artacağına ve İran ile yapılan nükleer görüşmelerde ilerleme sağlandığına dair işaretler mevcut.
Her iki olayın da petrol akışını artırarak artış trendini zayıflatabileceği belirtiliyor.
Dünyada küresel tüketim artmaya devam ederken Avrupa’da uzun süredir devam eden krizin enerji arzında yaratabileceği potansiyel bozulmalar nedeniyle petrol bir önceki yılda başlayan sert yükselişine 2022 yılında da devam etti. Yükseliş stokların tükenmesine neden olurken Brent petrolün 100 dolar seviyesinden birkaç dolar aşağıda işlem görmesini sağladı.
“Şu anda piyasanın tüm odağı Rusya-Ukrayna krizi üzerinde” diyen ING Groep NV Emtia Stratejileri Müdürü Warren Patterson, “Dolayısıyla bu konuda yaşanacak gelişmeler piyasanın yönünün belirlenmesi için hayati öneme sahip olacaktır ve bu sorunun nasıl çözüleceği netleşmeden fiyatlardaki yüksek risk priminin kalmaya devam edeceğini bekliyorum” değerlendirmesinde bulundu.
Piyasalarda yakın vadeli fiyatların uzun vadelileri oranla yüksek olması arz sıkılığına işaret ederken Brent vadelileri arasındaki fark 2,23 dolarla 2019’dan bu yana en yüksek seviyesini gördü.
BANKA RAPORLARINDAN 100 DOLAR ÜSTÜ KORKUTUCU SENARYOLAR
Piyasalarda mevcut görünüm böyleyken bazı yatırım raporlarında 100 dolar üstü güçlü şekilde dile getirilmeye başlandı. Daha önce petrolün 100 doları görebileceğini belirten banka 2022 yılı içinde 105 dolar görülmeden bir düzeltme yaşanması halinde petrolün bir sonraki zirvesinin 125 dolar olabileceğini kaydetti.
RBC Capital Markets ise daha karamsar bir senaryo çizerken fiyatları 2008 krizi ve 2011-14 Arap Baharı dönemiyle karşılaştırdı. Bankaya göre 2008 krizinde yaşanan talep bozunumunda Haziran ayında benzin fiyatları galon başına 4,09 doları görürken enflasyon giydirildiğinde bu rakam bugun için 5,21 dolara denk geliyor. Arap Baharı sırasında ise fiyatlar galon başına 3,50 dolar ortalamayla seyretmişti.
Bu rakamları günümüze uyarlayan banka galon başına 4 dolar görülmesi halinde varil fiyatlarının 112 dolara ulaşabileceğini fakat talep bozunumu yaşanmadan 2008 fiyatlarına ulaşılması halinde galon başına 5 doların görülebileceğini bunun da varil başına 150 dolar anlamına geleceğini belirtti.
Mart vadeli Batı Teksas Petrolü Nymex piyasasında yüzde 0,6 düşerek 94,52 dolara geriledi.
Nisan vadeli Brent petrol Londra ICE Futures Europe piyasasında yüzde 0,5 düşerek 96,05 dolara geriledi.
PETROL FİYATLARININ 100 DOLARI AŞSA DA 80 DOLAR BANDINA GERİLEMESİ BEKLENİYOR
Petrol fiyatlarının bu yıl varil başına 100 doları aşacağını öngören uzmanlar, fiyatlardaki bu seviyenin kalıcı olmayacağını ve tekrar 80 dolar seviyelerine doğru bir düzeltme beklendiğini belirtiyor.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), geçen hafta yayınladığı aylık petrol piyasası raporunda, merkez bankalarının piyasalardan finansal desteği geri çekmesinin ve yılın geri kalanında faiz oranlarını hızla artırmalarının ekonomik büyüme ile petrol talebi üzerinde baskı oluşturabileceği, bunun da petrol fiyatlarını daha da yükselteceği konusunda uyarılarda bulundu.
"PETROL FİYATLARI BİRKAÇ YIL SÜRECEK YÜKSELİŞ DÖNGÜSÜNE GİRECEK"
Washington merkezli danışmanlık şirketi Rapidan Energy Group Başkanı ve eski Beyaz Saray Yetkilisi Robert McNally, Anadolu Ajansına yaptığı açıklamada, petrol fiyatlarını yukarı yönlü destekleyen ana etkenlerin başında salgın döneminde düşen petrol talebinin toparlanarak daha sağlıklı bir zemine yerleşmesi ve merkez bankalarının uyguladığı faiz artırım kararlarını içeren makroekonomik risklerin geldiğini söyledi.
Özellikle Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC + grubunun küçülen pazar payının jeopolitik riskleri daha da önemli hale getirdiğine işaret eden McNally, "Petrol fiyatlarının bu yıl içinde 100 dolara ulaşması mümkün. Piyasaların sakinleşmesiyle ham petrol fiyatlarında 70-80 dolar seviyesine doğru bir düzeltme bekliyoruz. Ancak ham petrol fiyatlarının birkaç yıl sürecek bir yükseliş döngüsüne girmesini ve bu minvalde fiyatların 100 doları aşarak gelecek yıllarda en az 150 doları göreceğini tahmin ediyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
McNally, arz tarafında ise OPEC+ grubunun üretim artış hızı ve yedek üretim kapasitesindeki düşüşün fiyatlar üzerinde yükseltici etki oluşturduğunu ifade etti.
"100 DOLAR SEVİYESİNDEKİ FİYATLAR EKONOMİLER ÜZERİNDE ZAYIFLATICI ETKİ OLUŞTURUYOR"
Energy Intelligence Group Küresel Petrol Piyasaları ve Kuzey Amerika Enerji Araştırmaları Başkanı Abhi Rajendran, kısa vadede Rusya-Ukrayna geriliminin ve İran nükleer anlaşmasının yeniden hayata geçirilmesine yönelik müzakerelerden çıkacak sonucun petrol sektöründe fiyatları etkileyecek kilit jeopolitik durumlar arasında yer aldığını belirtti.
Rajendran, piyasaların yeni yıla enerji fiyatlarının başrolü oynadığı enflasyon kaygılarıyla başladığını anımsatarak, "Fiyatlar üzerindeki bu enflasyonist baskının ne kadar süreceği kritik önemini korurken, 100 dolar seviyelerine doğru yükselen petrol fiyatları da ekonomiler üzerinde zayıflatıcı bir etki oluşturuyor." dedi.
Hem OPEC+ grubu hem de grup dışı üretici ülkelerin artan talebe yanıt vermekte yavaş kaldığını kaydeden Rajendran, bu durumun fiyatlara yukarı yönlü destek sağlarken aynı zamanda ekonomik gerilimler için de altyapı hazırladığını belirtti.
Rajendran, Brent türü petrol için varil başına 100 doların üzerinde bir seviyenin artık sürpriz olmadığına dikkati çekerek, "Ancak bunun için Ukrayna'da artan bir gerilim veya potansiyel bir çatışma ve İran nükleer görüşmelerinden çıkacak olumsuz bir sonuç gerekiyor. Fiyatların ne kadar yükseldiğinden ziyade hangi seviyede tutunabileceğinin daha önemli olduğunu düşünüyoruz." diye konuştu.
Brent petrolün varil fiyatının gelecek birkaç yıl içinde ortalama 75 dolar civarında olacağını öngördüklerini belirten Rajendran, şunları kaydetti:
"Brent petrolün yaz aylarına doğru 90 dolar seviyesinde olacağını tahmin ediyoruz ki mevcut jeopolitik gerilimlerin piyasada en az 5 dolar fiyatlandığını şimdiden görüyoruz. Eğer bu jeopolitik gerilimler azalırsa, aynı dönem için fiyatların 80 dolar olarak gerçekleşeceğini öngörüyoruz. Hangi fiyat seviyesinin daha kalıcı olacağı büyük ölçüde makroekonomik ortama bağlı olacak. Fiyatların bu yıl sonuna doğru 80 dolara geri döneceğini tahmin ediyoruz."
Petrol stoklarının oldukça düşük olduğunu ve arzdaki büyümenin talebin gerisinde kaldığını anımsatan Rajendran, kısa vadede petrol fiyatlarının daha da yüksek seviyeleri görmesinin olası bir senaryo olduğunu belirtti.
DÜŞÜK YEDEK KAPASİTE, PİYASA TOLERANSINI ZAYIFLATIYOR
IEA'ya göre, teknik sorunlar ve diğer bazı kapasite kısıtlamaları nedeniyle, OPEC+ grubu ocak ayında günlük 400 bin varillik artış yapma kararına karşın günde yalnızca 280 bin varil petrol üretimi yapabildi.
Grubun toplam üretim kaybı, geçen yılın başlangıcından bu yana günde yaklaşık 800 bin varile ulaştı. Grubun planlanan aylık artış seviyesini gerçekleştirememesi, küresel stoklarda keskin düşüşlere, petrol piyasalarının daha da daralmasına ve arz açığının oluşmasına yol açtı.
OPEC+ grubunun toplam kullanılabilir yedek kapasitesi şu anda günde 5,1 milyon varil civarında ancak, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin elinde acil bir durumda kullanıma sunulabilecek fiziki ham petrol miktarı yalnızca 2,2 milyon seviyesinde bulunuyor.
Uzmanlar, söz konusu durumun piyasaların herhangi bir arz aksaklığına yol açabilecek jeopolitik bir gerginliğe karşı toleransını zayıflattığını belirtirken fiyatlardaki yukarı yönlü hareketlenmeleri de destekleyeceğini öngörüyor.