Her ne kadar sadece kadınların sorunu olarak görülse de erkeklerde de prostat ya da geçirilmiş prostat cerrahisi sonrasında görülen idrar kaçırmanın beslenme şekline bağlı da gelişebileceğini söyleyen Prof. Dr. Emrah Yürük, idrar kaçırma hakkında bilgi verdi.
Sosyal hayatı olumsuz etkileyen sorunlardan biri de idrar kaçırma olarak biliniyor. Kadınlarda görüldüğü kadar erkeklerde de rastlanan idrar kaçırma çeşitli yöntemlerle tedavi edilebiliyor. “İdrar kaçırma bir hastalık değil, başka bir rahatsızlığın bulgusudur ve pek çok nedene bağlı olarak gelişebilir” diyen Medicana Sağlık Grubu Üroloji Bölümü uzmanlarından Prof. Dr. Emrah Yürük, “İdrar yollarında enfeksiyon, kabızlık, kullanılan bazı ilaçlar, diyabet, inme, MS, büyümüş prostat ve geçirilmiş prostat cerrahileri erkeklerde idrar kaçırmada etkili olabilmektedir. Yukarıda sıralanan sebepler her zaman idrar kaçırma ile sonuçlanmaz. Ancak özellikle kronik hastalıklar uzun dönemde hastaların idrar kaçırmasına tek başlarına ya da diğer sebepler ile ortak/benzer mekanizmalar üzerinden sebep olmaktadır. Dikkat çekici bir nota yaş tek başına bir idrar kaçırma sebebi olmadığı gibi idrar kaçırma da yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak değerlendirilmemelidir” şeklinde konuştu.
Doktora gitmekten kaçınılmamalı
İdrar kaçırmanın mesane, sfinkter mekanizması ya da her ikisine birden ortaya çıkan bir sorun nedeniyle idrarın kontrolsüz olarak kaçması anlamına geldiğini belirten Medicana International İstanbul Hastanesi Üroloji Bölümü uzmanlarından Prof. Dr. Emrah Yürük, “Ülkemizde kadınların idrar kaçırma oranı yüzde 40 civarında tespit edilmiştir. Erkeklerde daha az rastlanıyor olarak düşünülse de 70’li yaşlarda idrar kaçırma sıklığı neredeyse eşitlenmektedir. Eğer idrar kaçırma gündelik hayatı etkilemeye başladıysa, yani davranışları, gündelik hayatı planlarken bir engel oluşturuyorsa, doktora başvurma zamanı gelmiştir. Pek çok kişi doktora başvurmaktan çekinmektedir. Ancak buna gerek yoktur. İdrar kaçırma tıbbi bir durumdur ve oldukça etkili tedavi yöntemleri bulunmaktadır” şeklinde görüş verdi.
Bazı türleri uykudan uyandırıyor
İdrar kaçırmanın tipi sonrasında tercih edilecek tedavi yönteminin belirlendiğinin altını çizen Prof. Dr. Yürük, “Stres tipi idrar kaçırma en sık karşılaşılan idrar kaçırma tipidir. Mesane ve diğer pelvik organlarını yerinde tutan pelvik taban kaslarının zayıflaması ile ortaya çıkar. Hapşırma, öksürme ve gülme ile ya da ağır bir yük kaldırma anında karın içindeki basıncın artması idrar kaçırma ile sonuçlanır. Aşırı aktif mesane (sıkışma tipi idrar kaçırma) olarak adlandırılan durumda aniden gelen ve çoğu zaman kontrol etmekte zorlanılan bir idrar yapma ihtiyacı vardır. Tuvalete bazen yetişirsiniz, bazen de siz yetişemeden damlama şeklinde idrar kaçırma olur. İdrar kaçırma dışında gün içerisinde, neredeyse sosyal ya da iş hayatınızı etkileyecek kadar sık tuvalete gitme ihtiyacı hissedilebilir. Sıkışma hissi ve tuvalete gitme ihtiyacı sizi gece uykunuzdan da uyandırabilir. Şeker hastalarında ve nörolojik hastalığı olanlarda daha sık olmasına rağmen gençlerde ve başka bir hastalığı olmayanlarda da görülebilmektedir. Taşma tipi idrar kaçırmada da idrar yapıldığı halde tüm idrar boşaltılamaz ve geride kalan idrar zaman içinde birikerek mesane kapasitesini aşar ve damla damla sızmaya başlar.
Mesane sürekli dolu olmasına rağmen her bir idrara çıkma denemesinde çok düşük miktarda idrar çıkışı olur. Çoğu zaman büyümüş ve yolu tıkamış bir prostat veya şeker hastalığına bağlı olarak gelişir. Karma tipte idrar kaçırmada birden fazla idrar kaçırma tipi aynı anda görülür. Stres tipi ve sıkışma tipi idrar kaçırmanın aynı anda görülmesi en sık gözlenen kombinasyondur” diye konuştu.
Yeme içme alışkanlıklarına da bağlı olabilir
İdrar kaçırmada tanının hastanın şikayetlerine, diğer tıbbi hastalıklara, geçirilmiş ameliyatlara, kadınlarda geçirilen doğumlara, yemek içme alışkanlıklarına bakılarak konulduğunu söyleyen Prof. Dr. Yürük, “Sonrasında fiziki bir muayene uygulanmaktadır. Geçirilen ameliyatlar, gerçekleştirmiş olduğunuz doğumlar ve yeme -içme alışkanlıklarınız sorgulanacaktır. Bir sonraki aşama kapsamlı bir fizik muayene olacaktır. Muayenede amaç idrar kaçırmanıza neden olabilecek sebepleri ortaya çıkartmak olacaktır. Buna göre de tedavi planı oluşturulacaktır. Hekimler günlük yaşam tarzı değişikliklerinden cerrahi yöntemlere kadar uzanan geniş bir yelpaze içinden uygun tedavi yöntemini belirlemektedir” dedi.
Kilo korunmalıdır
Fakat idrar kaçırmayı önlemek için ideal kilonun korunmasının önemli olduğuna değinen Prof. Dr. Emrah Yürük, şöyle devam etti: “Mesane ile ilgili şikayetleri tetiklediği bilinen içecek ve yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Kabızlığı önlemek için bol su ve fiber içeriği yüksek gıdalar tüketilmelidir. Özellikle kafeinli içecekleri, kola ve benzerlerini ve alkollü içecekleri azaltmak iyi gelecektir. Baharatlı yiyeceklerin idrar yapma ile ilgili şikayetleri tetiklediği bilindiğinden uzak durulması isabet olur. Günlük sıvı tüketimi ve idrar çıkışı kayıt altına alındığında şikayetleri tetkikleyen faktörler de ortaya çıkacaktır.”
İdrar kaçırmanın türüne göre tedavi var
İdrar kaçırmada kişiye göre tedavi planlandığını kaydeden Prof. Dr. Yürük, “Mevcut ilaçlar, her bir idrar kaçırma tipine uygun olarak farklı şekilde üretilmiş olup tüm idrar kaçırma tiplerini aynı anda tedavi edebilecek tek bir ilaç bulunmamaktadır. Ayrıca bu ilaçların etkilerinin en erken 3-4 hafta içinde ortaya çıktığını ve uzun süre kullanılmaları gerektiğini de unutulmamalıdır. Lütfen hekiminize ilaçların yan etkilerini danışın. Cerrahi tedaviler daha çok stres tipte idrar kaçırma tedavisinde uygulanmakta olup sık uygulanan askı ameliyatlarından başlayıp yapay sfinkter takılmasına kadar değişen alternatif yöntemler bulunmaktadır. Aşırı aktif mesane ve sıkışma tipi idrar kaçırma tedavisinde en sık uygulanan cerrahi işlem mesaneye botoks uygulanmasıdır. Çoğu zaman hastane yatışı gerekmeksizin uygulanan bu yöntemde mesane kaslarına botoks uygulanarak kontrolsüz kasılmaları önlenir ve dolayısıyla ani sıkışma hissi ve idrar kaçırma atakları azaltılmış olur. Tedavi memnuniyeti yüksek olup hastaların büyük bölümü 6 ay süre ile rahatlama sağlar. Mesane kapasitesinin çok azaldığı hastalarda bağırsaktan mesane yapılarak mesane kapasitesinin arttırılması mümkündür. Ancak bu hastalarda zaman içerisinde sonda ile mesanenin boşaltılması ihtiyacı doğabilmektedir. Eğer prostatın ya da idrar kanalında bir daralmanın yolu kapatmasına bağlı taşma tipi idrar kaçırma gelişmiş ise cerrahi olarak yolun açılması idrar kaçırmayı da önleyecektir” şeklinde konuştu.