Bitlis’in Hizan ilçesinde yaklaşık 200 yıldır aynı yöntemlerle devam eden pirinç hasadı başladı.
Her türlü sebze ve meyvenin yetiştirildiği Hizan’a bağlı Karbastı ve Çeltikli köylerinde, 200 yıldır doğal yöntemlerle yetiştirilen pirincin hasadı başladı. Bahar mevsimiyle tarlalarda havuzlar oluşturup içini suyla dolduran köylüler, Ağustos ayının sonunda hasat ettikleri çeltiği güneşte kurutuyor. Daha sonra toplanarak atlar vasıtasıyla yapraklarında ayrıştırılan pirinçler ardından su kaynağının yanındaki değirmene getirilerek suyun gücüyle dönen taşla iki aşamada öğütülüyor. Rüzgarlı havada elekten geçirilerek kabuğundan ayrıştırılan çeltik, yıkandıktan sonra tekrar güneşte kurutularak sofraların vazgeçilmezleri arasında yer alan pirince dönüştürülüyor. Köy ve mezralardaki arazilerden elde edilen 130 ton pirinç, Türkiye’nin birçok iline gönderilerek çiftçilerin en önemli geçim kaynağını oluşturuyor.
Konuyla ilgili olarak İHA’ya açıklamalarda bulunan Bitlis İl Tarım ve Orman Müdürü Rıfat Çelik, bu yılki çeltik üretiminden elde edilen gelirin yaklaşık 5 milyon 200 bin TL olduğunu söyledi. Bitlis’in hem tarım, hem bağ bahçe tarımı ve hem de örtü altı tarımı anlamında çok bereketli bir il olduğunu ifade eden Çelik, “Biz 2022 yılında ürün desenlerimizde çok güzel rekolteler elde ettik. İlimiz coğrafyası, rakımı, iklimi, mekanizasyon ve ileri tarım teknikleri ile beraber müstesna bir ilimizdir. Bitlis’te turunç ve kakao haricinde her türlü sebze meyve yetişmektedir. Tabi kadimden beri süre gelen geleneksel tarım yöntemlerimiz geleneksel tarımsal ürünlerimiz de mevcuttur. Bitlis ilinde çeltik üretimi de bu ürünlerden biridir. 200 yıldır Hizan ilçesine bağlı Karbastı köyünde ve merkeze bağlı Çeltikli köyünde pirinç yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu pirincimiz Diyarbakır’a bağlı karaca dağ bölgesinden gelen ata tohumlarıdır. Geleneksel yöntemlerle bizler de bunları yetiştiriyoruz. Yaklaşık olarak ilimizde toplamda 320 dönümden fazla alanımızda her sene bu kadim tohumdan 130 tondan fazla pirinç elde etmekteyiz. Tabi bu üretim geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır. Köylerimizde eskiden beri var olan imece hala devam etmektedir. Tarlaların oluşturulması çeltiklerin ekilmesi hasadı hatta pazarlanması ve eski değirmenlerde öğütülmesi yine imece şeklinde yapılmaktadır. Bu da var olan bir kültürümüzün korunması anlamında önemlidir” dedi.
Pirincin pazar arzında herhangi bir sıkıntı yaşamadıklarını ifade eden Çelik, “Bunların eski yöntemlerle eski değirmenlerde kavuzlarından ayrılması sofraya tüketilecek hazır hale gelmesi çok değerli bir sanat dokusu da var. İşin içinde fabrikasyondan farklı olarak birazda kavuzu üzerinde kalacak şekilde pilavlık ve sofralık değerini arttıran bir özellik arz etmektedir. Üretilen pirinçler vatandaş eliyle daha önceden buradan batıya göç etmiş Bitlislilere satılmaktadır. Tabi pazarda ki katma değeri de çok fazladır. 2022 yılının fiyatları ile 40 ile 70 TL arasında değişmektedir. İlimize bu üretimleri toplamda tarımsal hasıla değeri yaklaşık olarak 5 milyon 200 bin TL civarındadır. Aynı zamanda köylerimizdeki 170 hane ise geçimini bu şekilde sağlamaktadır. Ortalama bin kişi de bu alanlarda çalışmaktadır. Bizler de bu geleneğimizi hem yaygınlaştırma anlamında hem de koruma anlamında özel çaba içindeyiz” şeklinde konuştu.