Gaziantep'te restorasyonu tamamlanan ve 6 ay sonra hizmete girmesi planlanan Sabun ve Pekmez Hanı Müzesi'nde em kültürel miras korunacak hem de sabun ve pekmez üretiminin aşamaları uygulamalı olarak ziyaretçilere gösterilecek.
Dijital müzecilik teknolojileri kullanılarak sabun ve pekmez yapımının anlatılacağı müzede ziyaretçiler, üretim aşamalarını en ince detaylarına kadar öğrenerek, hanın içerisindeki atölyelerde sabun ve pekmez yapımında aktif rol üstlenip, imal ettiği ürünü satın alabilecek. Unutulmaya yüz tutmuş geleneksel üretim modelini gelecek kuşaklara aktaracak Sabun ve Pekmez Hanı Müzesi, yaklaşık 2 bin metrekarelik alanı doldururken zemin katında 8 oda, 3 mağara, 3 açık satış birimi, 1 kapalı oturma salonu ve 1 sergi salonu bulunuyor. GBB İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı'na bağlı Koruma Uygulama ve Denetim Şube (KUDEB) Müdürü Serdar Murat Gürsel yaptığı açıklamada, hanı orijinal fonksiyonuna uygun şekilde restore ettiklerini belirterek, “Sabun ve Pekmez Hanı Müzesi adını taşıyan bu mekânda restorasyonlar tamamlandı. Müze projemiz, yaklaşık 2 ay içerisinde bitecek. Hanın içerisindeki bütün birimlerin organizasyonu son bulduğunda yaklaşık 6 ay sonra hanın kapıları ziyaretçilerine açılmış olacak” dedi. Sabun ve Pekmez Hanı'nı diğer hanlardan özelliklerin olduğunu anlatan Gürsel, “Hanlar genel itibariyle İpek Yolu üzerinde yer alıyor. Ama bu han, mahalle içerisinde bulunuyor ve bir mahallede iki sokağı birbirine bağlayan merdiven detayına sahip” ifadesini kullandı.
Son teknolojiler kullanılacak
Handa dijital müzecilik teknolojilerinin tamamı kullanılarak ziyaretçilere pekmez ve sabun yapımının anlatılacağına dikkati çeken Gürsel, şunları söyledi:
“Hem görsel hem de dijital teknolojilerle üretim safhasının en ince aşamalarına tanıklık edilecek. Ayrıca uygulamanın işleyişini gören vatandaşların da üretimde aktif rol alması için hanın içerisinde bir atölye bulunacak. Ziyaretçiler, atölyede kendi sabununu üretecek. Kendi pekmezini belki kendi şiresini üretecek ve daha sona elde ettiği ürünü satın alabilecek. Handa hediyelik eşya satım birimimiz, atölyemiz ve kafemiz yer alacak. Dinlenmek isteyen ziyaretçiler veya atölyede üretime dahil olan kişiler, hanın bitişiğinde bulunan kafede dinlenebilecek.”
"Restorasyonda asırlar öncesi yapılan fırın ve depolama alanları keşfedildi
Gürsel, han içerisinde yürütülen restorasyonda herkesi şaşırtan detaylara rastladıklarını dile getirerek, “İhtiyaç dışı kalması sonucunda kullanıma kapatılan bu mekanlar, restorasyon sürecinde gün yüzüne çıktı. Bildiğiniz üzere pekmez ve sabun kaynatılarak elde ediliyor. Bu bağlamda hanın alt bölümünde fırınlar bulunuyor. Ürünlerin son halini alması sonrası, küplere konulduğu depolama alanları da yine hanın iç kısmında keşfettiğimiz alanlar arasında yer alıyor” diye konuştu.
Yaklaşık 30 yıl öncesine kadar sabun ve pekmez yapımının mahalle aralarında ve köylerde yapılabildiğini aktaran Gürsel sözlerini şöyle tamamladı:
“Bugün artık, sabun ve pekmez yapımına yönelik çalışmalar pek görülmüyor. Bu üretimlerin nasıl yapıldığını bugünkü nesil bilmiyor, dolayısıyla bu tür çalışmaların geleceğe aktarılması gerekiyor. Tam da bu noktada bu müzenin önemi yüksek. Bu bağlamda sabun ve pekmez yapımının yeniden bir mesleğe dönüşmesi için eğitimler verilecek ve satışı yapılacak.”