UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’ne giren Kapadokya bölgesindeki dağlardan çıkartılan taşlar, bin yıldır birçok yapıyı süslemeye devam ediyor.
Nevşehir’in Avanos başta olmak üzere yöre genelinde bazı dağ eteklerinde ismini yöreden alan Nevşehir Sarıtaşı çıkarılmaktadır. Nevşehir’de uzun süredir taş ocağı işletmeciliği yapan Ahmet Bölübaşı yaptığı açıklamada, "Avanos’ta bulunan taş ocağından çıkartılan taşları fabrikada işliyoruz. Özellikle minare taşı, şömine taşı, dekoratif taş olarak yapıyoruz. İsrail’e, İngiltere ve Fransa’ya gönderdik. Katıldığımız fuarlar sayesinde birçok ülkeye gönderiyoruz. Yurt içinde de İstanbul ve İzmir başta olmak üzere sahil kesimlerine daha çok gönderiyoruz" dedi.
Nevşehir taşının villa yapımında da kullanıldığını söyleyen Bölükbaşı, “Taştan yapılan bu evler, ileride taş konak oluyor. Bu taşlar ayrıca nefes alıyor, hırsız giremiyor. Taşlardaki esneme sayesinde de depreme dayanıklı. Ocaktan çıktığı anda yumuşak olan taş hava ve güneşi görünce zamanla serleşiyor” şeklinde konuştu.
Taşın geçmişinin bin yılı aştığını söyleyen Bölükbaşı, “777 yıllık Saruhan da bu taştan yapılmıştır. Bölgemizde birçok tarihi yapıda da bu taşı görmek mümkündür” ifadelerini kullandı.
Taşlar; ocaktan çıkarıldığında yumuşak olan bu taş cinsi havayla temas ettikçe sarımtırak renge dönüşür, sertleşir ve dayanıklı bir malzeme haline gelir. Ocaktan çıkarıldığında işlenmesi kolay olduğundan binaların ön yüzeylerinde şekil verilerek çokça kullanılmıştır. 19’uncu yüzyıl Nevşehir evleri, yamaçlara ya kayaların oyulması suretiyle ya da kesme taştan inşa edilmişlerdir. Bölgenin tek mimari malzemesi olan taş, şimdi dünyanın dört bir tarafında aranan bir yapı malzemesi olarak kullanılıyor. Türkler Anadolu’ya geldiklerinde yerleşik düzene geçerken, Bizans ve Romalıların taşı yapı malzemesi olarak kullandıklarını gördüler. Bu dönemden itibaren de, özellikle Anadolu Selçukluları başta olmak üzere taş işçiliği ve mimarisinde, özellikle de dini mimaride eşsiz güzellikte eserler ortaya çıkarttı. Tarihi İpek Yolu üzerinde kervansaraylar, hanlar, hamamlar yaptılar. Taş binaların yapımında sıkça kullanılan bir malzeme olan ’Doğal Sarıtaş’ taşı Nevşehir yöresinden çıkarılan volkanik ve andazit özellikleri taşıyan ve ismini yöresinden alan sarı yada pembemsi renkli bir taş cinsidir. Nevşehir yöresinde eski binalarda, camilerde, hanlarda bu taş cinsi çokça kullanılmıştır. Nevşehir taşının işlenmesi ve yapıya uygun hale getirilmesi kolaydır. Kolay yontulur ve uzun ömürlü sağlam bir taştır. Nevşehir Taşı çıkarılması ve işlenmesi kolay bir taş olduğundan eski taş yapıların yenileme işlerinde kullanılmaktadır. Ayrıca 2000 C’ye kadar dayanıklı olduğundan yüksek ısılı fırın yapımında tercih edilir. Dayanıklılığı, taşıyıcı gücünün oluşu ve Anadolu’da bol miktarda bulunması taşın yapılarda kullanılmasını sağlamıştır.