15 Ekim Dünya El Yıkama Günü sebebiyle açıklamada bulunan Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Yorulmaz, Covid-19 salgınıyla mücadele döneminde el yıkama ve hijyen konusunun öneminin daha iyi anlaşıldığına vurgu yaptı.
Covid-19 salgını, vatandaşların tüm alışkanlıklarını olduğu gibi el yıkama alışkanlıklarını da değiştirdi. Salgın öncesi sürekli ellerini yıkayan kişiler takıntılı gibi görülürken, salgınla mücadele döneminde toplumun her kesiminin el yıkamayı alışkanlık haline getirdiği görüldü.
Her gün defalarca telefona dokunup başka yerlere dokunulduğunu, dolayısıyla çok sayıda mikrobun telefonlara bulaştırıldığını söyleyen Prof. Dr. Yorulmaz, "Sonra o telefonu kulağımıza götürüyoruz. Yüzümüze bulaştırmış oluyoruz. En sık kullandığımız araçlardan birisi olan cep telefonuyla vücudumuza mikrop almış oluyoruz" dedi.
"Bulaşıcı hastalıkların yüzde 80'i eller yoluyla taşınıyor"
Çevre ile ilişki sağlamada en önemli organ olan ellerle gün içinde pek çok yere, eşyalara, insanlara, paraya, elektrik anahtarlarına, besinlere dokunulduğuna değinen Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Yorulmaz, bu sebeple, hastalıkları meydana getiren mikropların ve diğer kirliliklerin en kolay bulaşacağı organların da yine eller olduğunu söyledi. Elle dokunulan tüm maddelerin sayısız mikrop ya da başka kirlilikler bulundurabildiğini söyleyen Prof. Dr. Yorulmaz, bulaşıcı hastalıkların yüzde 80'inin eller yoluyla taşındığını vurguladı.
Eğer eller yeterince temiz değilse mevcut kirlilikler ve mikropların böylece vücuda bulaştırılabileceğini ifade eden Prof. Dr. Yorulmaz, "Buna ek olarak ellerimiz yeterince temiz değilse dokunduğumuz çocuklarımıza, yaşlılarımıza, diğer aile bireylerine de mikrop ve diğer kirlilikler ile hastalık bulaştırmak mümkündür. Dokunduğumuz yiyecekler, tabaklar, kaşıklar, diğer eşyalar yolu ile de kirlilikleri ve artışını sürdürmekte olan korona virüs de dahil olmak üzere mikropları sevdiklerimize bulaştırmak mümkündür" ifadelerine yer verdi.
"Eldeki mikropların yüzde 99,9'u doğru yıkama ile uzaklaştırılabilir"
Hastalık ve mikroplardan korumanın en kolay ve etkili yolunun, ellerin doğru biçimde yıkanması olduğunu belirten Prof. Dr. Yorulmaz, doğru bir biçimde yıkama ile eldeki mikropların yüzde 99,9'unun uzaklaştırılabileceğini söyledi.
Toplu yaşanılan yerlerde, özellikle de okullarda doğru teknikle el yıkama işleminin alışkanlık haline getirilmesi gerektiğini aktaran Prof. Dr. Yorulmaz, "El hijyeni için en uygun yol, akar su ve sabunla yapılan en az 30 saniye süreli el yıkama ile sağlanabilir. Doğru el yıkama alışkanlığımızın olması, aynı zamanda çocuklarımızın da bu alışkanlığı kazanmasında çok önemlidir. Çünkü çocuklar kendilerine söylenenlerden çok yaptıklarımızdan etkilenmektedir" dedi.
El yıkamada kullanılacak sabun ve havluların kuru olması gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Yorulmaz, "Kalıp şeklindeki katı sabunlar, özellikle toplu yaşanılan yerlerde pek çok kişi tarafından defalarca kullanıldıkları için üzerlerinde birçok mikrop barındırırlar. Bu nedenle toplu yaşanan yerlerde ve kalabalık ailelerde katı sabun kullanımı uygun olmamaktadır. Eğer katı sabun kullanılıyorsa her kullanımdan sonra sudan geçirilerek, üzeri mekanik olarak temizlenmelidir. Bu tür ailelerde ve toplu yaşanılan yerlerde sıvı sabun daha uygundur, sadece ele alınan miktarı kullanılır, geriye kalanı ile temas olmaz. Ancak, sıvı sabun miktarı azaldığında, kaba ilave yapılmamalı, kaptaki sıvı sabun boşaltılıp, yıkanıp kurulandıktan sonra kaba yeniden yeni sıvı sabun doldurulmalıdır. Özellikle kalabalık grupların kullanımı için (okullar, alışveriş merkezleri gibi) sıvı sabun ile birlikte elleri kurulamak için kağıt havlu kullanılmalıdır" şeklinde konuştu.
"Ellerimizi daha sık yıkamaya başladık"
Salgından önce ellerini bu kadar dikkatli ve titiz bir şekilde yıkamadığını söyleyen vatandaşlardan Dilay Dağdevren, "Pandemi bizim birçok alışkanlığımızı geri getirdi. Ellerimizi daha sık yıkamaya başladık. Titiz davranıyoruz. Özellikle işten çıkıp eve gittiğimde ilk olarak ellerimi yıkamaya özen gösteriyorum. Daha dikkatli yıkıyorum. Sürekli hijyen altında oluyorum. Etrafımızdaki kişilerden de bu hijyen konusunda daha dikkatli olmalarını istiyoruz" diye konuştu.
"Virüs hijyene dikkat etmeyen kişilere daha çabuk bulaşıyor"
Pandemiden önce hijyen konusuna çok dikkat edilmediğini söyleyen vatandaşlardan Levent Yaçi, "Pandemiden sonraki süreçte herkes daha çok dikkat etmeye başladı. Covid-19 denilen illet her anlamda hijyene dikkat etmeyen kişilere daha çabuk bulaşıyor. O yüzden ellerimizi bol bol yıkayacağız ve hijyene dikkat edeceğiz" dedi.Özlem Ceylan