Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığında (AFAD) basın açıklaması düzenledi. Oktay, yaptığı açıklamada, "Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'nda afet yönetimi ve koordinasyon çalışmalarımıza aralıksız devam ediyoruz. Afet bölgesini 360 derece sürekli tarıyoruz. Devlet ve millet olarak tek yürek yaralarımızı sarıyor, felaketten kurtulan vatandaşlarımızın yeniden hayata tutunması için çalışıyoruz. Sorunlar ve geliştirme alanlarını sürekli tespit ediyor ve çözüm üreterek yolumuza devam ediyoruz. Tüm bakanlıklarımız, kurum ve kuruluşlarımız, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarımız bir yaraya daha merhem olabilmek gayesiyle insanüstü bir çaba göstermiştir, hala da göstermektedir. Kahraman ordumuz, Mehmetçiğimiz, jandarmamız, güvenlik güçlerimiz ve Emniyet güçlerimiz ilk andan itibaren sahada olduğu gibi sağlık ordumuz da eğitim ordumuz da üzerlerine düşeni 11 ilimizde yapmaya devam etmektedir. Depremden etkilenen şehirlerimiz için gönlünü, canını, malını ortaya koyarak imdada koşan binlerce insanımızı gördük. Yüzyılın depremi sebebiyle vicdanları ayaklanan milletimiz, bu büyük acıyı bir nebze olsun dindirebilmek için elinden geleni yapmıştır, yapmaktadır. Depremin yıktığı hayatlar işte böyle bir kardeşlik ikliminde, iyiliğin toprağında yeniden yeşermektedir” şeklinde konuştu.
"Halihazırda önceliğimiz; barınma, beslenme ve şehirleri yeniden ayağa kaldırma çalışmalarıdır"
Önceliklerinin barınma, beslenme ve şehirleri yeniden ayağa kaldırmak olduğunu söyleyen Oktay, “Halihazırda önceliğimiz; barınma, beslenme ve şehirleri yeniden ayağa kaldırma çalışmalarıdır. Depremden etkilenen illerimize AFAD tarafından 22 milyar 328 milyon 330 bin 574 lira olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarımız tarafından toplam 30 milyar 795 milyon 500 bin lira ödenek gönderilmiştir. Vatandaşlarımızın geçici barınma ihtiyacını karşılamak amacıyla bölgeye ilk andan itibaren başlattığımız çadır kurulumları aralıksız devam etmektedir. Depremin etkili olduğu illerimizde şu ana kadar 354 noktada çadır kent alanı oluşturulmuştur. 437 bin 613 çadır ve 240 noktada 21 bin 714 konteynerin kurulumu gerçekleştirilmiştir. Her bir konteyner ve çadır ikametgah olarak belirlenmiş ve numaralandırılmıştır. 330 geçici barınma merkezinde bulunan vatandaşlarımız yerleşim yeri adresini buralara taşıyabilecektir. Afet bölgesinde ve afet bölgesi dışında; çadır, konteyner, GSB yurtları, oteller, kamu misafirhaneleri, MEB tesisleri ve diğer tesislerde toplam 2 milyon 197 bin 300 vatandaşımıza barınma hizmeti sunulmaktadır. Bununla birlikte “Evim Yuvan Olsun” kampanyası kapsamında 15 binin üzerinde konut kaydedilerek şuana kadar toplam 6 bin 946 kişi yerleştirilmiştir” ifadelerini kullandı.
"Ödeme işlemleri devam etmektedir"
Herkesi kapsayan bir destek çalışması düzenlediklerini vurgulayan Oktay, "Tek bir depremzede vatandaşımızı bile naçar bırakmayacak kapsayıcı desteklerimiz sürüyor. Depremden etkilenen vatandaşlarımıza yönelik 10 bin lira tutarındaki Hane Başı Destek Ödemesi; 1 milyon 376 bin 947 depremzede ailemizin hesaplarına yatırılmıştır. Ayrıca 261 bin 757 ailemize de 15 bin lira tutarındaki taşınma yardımı yapılmıştır. Ödeme işlemleri devam etmektedir. Beslenme alanında; depremden etkilenen illerimizde beslenme ihtiyacını karşılamak için toplam 349 seyyar mutfak halihazırda hizmet vermektedir. Kamu kurumlarımız ve sivil toplum kuruluşlarımız vasıtasıyla günde 2,5 milyon kişiye 3 öğün sıcak yemek sağlanmaktadır. Psikologlarımız ve çocuk gelişimcilerimiz afetin etkisine karşı özellikle çocuklarımızla yakından ilgilenmektedir. Bölgede bulunan 4 mobil sosyal hizmet merkezi vasıtasıyla 1 milyon 39 bin 798 vatandaşımız ve deprem bölgesi dışında 490 bin 607 vatandaşımız olmak üzere toplam 1 milyon 530 bin 405 kişiye psiko-sosyal destek verilmiştir. Geçici barınma merkezlerinde eğitimin TRT EBA ile devam edebilmesi için 13 bin 60 adet televizyon kurulmuştur” diye konuştu.
"34 OSB'de 332 orta ve ağır hasarlı tesis bulunmaktadır"
Üretim ve çalışma hayatı alanında çalışmaları aktaran Oktay, “Bölgede iş yerleri hasarsız ya da az hasarlı olarak değerlendirilen esnaflarımız kepenk açarak hizmet vermeye başlamış durumda. Deprem bölgesinde üretimi yeniden canlandırmak için sanayideki tahribatı tespite yönelik çalışmalar devam etmektedir. Deprem bölgesinde bulunan 34 OSB'de 332 orta ve ağır hasarlı tesis bulunmaktadır. OSB'lerimiz üretimlerine devam etmektedir. Afetle mücadele kapsamında depremzedelerimize de hizmet vermektedir. Bölgede bulunan OSB'lerimizin tekrar tam kapasite faal duruma gelmesi için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız eliyle bir dizi eylem planını devreye alıyoruz. Yıkılan veya hasarlı durumdaki sanayi sitelerini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız ile beraber AFAD'ın da desteği ile süratle yeniden inşa ediyoruz. Gereken hallerde OSB'nin içerisine işçi kardeşlerimiz ve aileleri için konteyner kentler kuruyor, böylece sanayimizin devamlılığını sağlıyoruz. OSB ve Sanayi Sitelerinin hasar gören altyapıları onarılarak bu sanayi bölgelerinin borçları 1 yıl süreyle erteleniyor. Sanayi sitelerinde üst yapılara sağladığımız destek oranını da yüzde yüze çıkarıyoruz” ifadelerini kullandı.
"Üretimi yeniden canlandırmak için illerimizde planladığımız işyerlerini en kısa sürede tamamlayacağız"
Üretimi yeniden canlandırmak için yapılan planları açıklayan Oktay, “Depremden etkilenen illerimizde üretimi yeniden canlandırmak için illerimizde planladığımız işyerlerini en kısa sürede tamamlayacağız. Şuanda; Kahramanmaraş'ta bin 450 iş yeri, Malatya'da 3 bin 595, Osmaniye'de 155, Adıyaman'da 585, Gaziantep'de 300 ve Hatay'da 2 bin 740 olmak üzere toplam 8 bin 825 işyeri planlanmaktadır. Sosyal devlet olma bilinciyle bu zor zamanda da emeğin yanında duruyoruz. ‘İŞKUR Toplum Yararına Program' kapsamında 1.5 milyar lira tahsis ederek 20 binin üzerinde istihdam sağladık. Deprem bölgesinde milletimizin işini aşını korumak amacıyla OHAL süresince işten çıkarma yasağı uyguluyoruz. Bölgedeki işçilerimizin çalışamadıkları süre için Kısa Çalışma Ödeneği ile ücret desteği sağlıyoruz” ifadelerini yer verdi.
"Toplam 3,4 milyar liralık destek geçtiğimiz haftalarda çiftçilerimizin hesabına yatırılmıştır"
Bölgede tarım ve hayvancılığın sekteye uğramasını istemediklerini ifade eden Oktay, “Bölgede tarım ve hayvancılığın sekteye uğramamasına azami önem veriyoruz. Tarım ve Orman Bakanlığımız tarafından depremzede yetiştiricilerimiz için 1 milyar 364 milyon lira yem desteği başta olmak üzere toplam 1 milyar 438 milyon lira destekleme ödemesi çiftçilerimizin hesaplarına aktarılmıştır. Tarım ve Orman Bakanlığımız koordinasyonunda deprem afetinden etkilenen bölgelerde yetiştiricilerimiz için şimdiye kadar 16 bin ton hayvan yemi ve 7 bini aşkın hayvan çadırı temin edilmiştir. Yine, deprem bölgesindeki çiftçilerimizin de Hazine faiz destekli kredileri 1 yıl süreyle vade farkı almaksızın ertelenmiştir. Deprem bölgesindeki çiftçilerimizin mazot ve gübre destekleri önceki uygulamalardan farklı olarak ayni yerine nakdi olarak gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda toplam 3,4 milyar liralık destek geçtiğimiz haftalarda çiftçilerimizin hesabına yatırılmıştır. Şehirlerimizin tamamını konutuyla, iş yeriyle, sanayisiyle, tarımıyla, tarihi ve kültürel değerleriyle yeniden ayağa kaldıracağız” diye konuştu.
"Afetzedelere sunulan destekler ve hizmetler aynı şekilde Kuzey Kıbrıs'ta bulunan depremzedelere de sağlanmaktadır ve sağlanacaktır"
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde (KKTC) bulunan afetzedelerinde durumunun değerlendirildiğini söyleyen Oktay, “Koordinasyon toplantımızda KKTC'de bulunan afetzedelerin durumunu da değerlendirdik. Türkiye'de bulunan afetzedelere sunulan destekler ve hizmetler aynı şekilde Kuzey Kıbrıs'ta bulunan depremzedelere de sağlanmaktadır ve sağlanacaktır. Türkiye Tek Yürek kampanyasında taahhüt edilen 115 milyar 146 milyon 528 bin liranın, 74 milyar 118 milyon 164 bin lirası yatırılmıştır. Toplanılan yardımın her bir kuruşu deprem bölgesinin inşa ve ihyasına harcanmaktadır. Taahhüt edilip henüz AFAD hesaplarına aktarılmayan kısmın da önümüzdeki günlerde söz verenler tarafından iletileceğine inanıyorum. Buradan da bir kez daha hatırlatmış olalım. Bu çetin imtihanı kalbinde merhamet adlı bir çınar olan milletimizle; fedakarlık ve yardımlaşma ile aşacağız. Böyle bir dayanışma ortamında bile yalanlara yağma iştahıyla sarılanlar, yüce gönüllü engin çoğunluğa zehirlerini bulaştıramayacaktır” ifadelerini kullandı.
"Enkazların ise yüzde 20'sini kaldırmış durumdayız"
Hasar tespit çalışmaları hakkında bilgi veren Oktay, "Hasar tespitler çerçevesinde 1 milyon 805 bin 842 bina incelenmiştir. Bu, 5 milyon 242 bin 140 bağımsız bölüme tekabül ediyor. Konut olarak baktığınızda 653 bin konut acil, ağır, yıkık veya orta hasarlı olarak tespit edilmiştir. Enkazların ise yüzde 20'sini kaldırmış durumdayız. Bir yandan enkazları kaldırırken, bir yandan da daha güzeliyle, daha sağlamıyla yeni yaşam alanları yapmanın gayreti içindeyiz. Bu kapsamda deprem sebebiyle oluşan yeni kırıklar dahil zemini her türlü ayrıntılarıyla birlikte mikro-bölgeleme ve ayrıntılı jeolojik etüt raporlarıyla, zemin etüt raporlarıyla hocalarımızla, jeologlarımızla inceledik; bazı bölgelerde incelemeler devam ediyor. Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli kapsamında İstanbul ve Gaziantep'te düzenlenen toplantılarla jeofizik, jeoloji ve sismoloji hocalarımızla, deprem uzmanlarıyla yoğun istişare halinde çalışıyor, buradan çıkan sonuçlara göre hareket ediyoruz. En doğru, en sağlam zemine ve o zemine göre yapılaşmayı seçerek, yöresel mimariye uygun, zemin artı 3-4 katı geçmeyecek konutlarımızın inşa süreci başladı” şeklinde konuştu.
"TOKİ eliyle ilk etapta 35 bin konutun inşasına başlamış durumdayız"
TOKİ eliyle 35 bin konutun inşasına başlandığını söyleyen Oktay, "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız TOKİ eliyle ilk etapta 35 bin konutun inşasına başlamış durumdayız. Hasar tespit çalışmalarıyla birlikte rakamlar sürekli güncellenmekle birlikte önümüzdeki 3 ay içinde bu rakam 75 bin köy eviyle birlikte 319 bine ulaşacak. Yerinde ihya edilecek yerleşim yerlerinde bilimsellik, hızlılık ve yapıların güçlülüğü ilkelerinden asla taviz vermeyeceğiz. Daha önceki afetlerde Elazığ'da, Malatya'da, Kastamonu'da, Rize'de, Bartın'da, Antalya'da ve Muğla'daki afetlerde ne yaptıysak bu büyük felakette de Sayın Cumhurbaşkanı'mızın liderliğinde vatandaşlarımıza verdiğimiz sözleri tutmaya devam edeceğiz. Kısa bir zaman sonra bu iklimin değiştiğini inşallah hep birlikte göreceğiz” ifadelerini kullandı.
"Zemin sağlamlaştırma çalışmaları yapıldı, basına yansıyan bazı bilgiler söz konusu değildir"
Adıyaman'da yaşanan yağışlar sonrasında çadır kentte su basması iddiaları üzerine Oktay, “Gerekli tedbirler alındı. Zemin sağlamlaştırma çalışmaları yapıldı. Basına yansıyan bazı bilgiler söz konusu değildir. Bu vesile ile şunu hatırlatmak isterim, önümüzdeki günlerde yağışlı hava bekliyoruz ve dikkatli olmakta fayda var. Biz tüm birimlerimizi uyardık” diye konuştu.
"Mezarlıklar şov yeri değildir eğer şov yapacaklarsa başka bir yer arasınlar"
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun Hatay ziyareti sırasında bayrakların kaldırılması iddialarına ise Oktay, “Biz deprem bölgesinde gece gündüz çalışıyoruz. Mezarlıklar şov yeri değildir eğer şov yapacaklarsa başka bir yer arasınlar. Bu olayın aslı ile alakalı İçişleri Bakanımız açıklamalar yaptı. Olay bir büyükşehir belediyesinin ismini de vereyim Hatay Büyükşehir Belediyesinin mezarlıklara kendi bayrak ve flamasını açması ile ilgilidir. Mezarlıklar şov yeri mi? Belediyelerin flamalarının kaldırılması olayını Türk bayraklarını kaldırmak olarak yansıtmak kadar yalan ve böyle bir zafiyete düşecek kadar olmalarını bölgedeki vatandaşlarımıza havale ediyoruz” şeklinde cevap verdi.
"Bir sivil toplum örgütü ya da parti aşevi kurdu diye planlanan çalışmaların durması söz konusu olamaz"
"Saadet Partisinin Malatya'da aşevi kapatıldı" iddiaları hakkında ise Oktay, “Bu tür haberler bizi üzüyor. Biz başta da ifade ettik 360 derece tarıyoruz. Aşevi olayı geçici iş yerleri ile alakalı. Esnafın iş yerlerini tekrar açmasını istiyoruz. Valinin açıklaması da bu yönde. Geçici iş yerlerinin kurulacağı alanda aşevi kurulmuş. Bir sivil toplum örgütü ya da parti aşevi kurdu diye planlanan çalışmaların durması söz konusu olamaz. Bu a partisi veya b partisi olsa da bizim için fark etmez. Önümüz Ramazan ve bu yüzden aşevleri de dahil çalışmalarımız devam ediyor. Ramazanı daha huzurlu bir ortamda geçirmeye çalışıyoruz. Türkiye bir seçim sürecine girmiştir ama bu bizim afet bölgesinde ki çalışmalarımızı asla engelleyemeyecektir” ifadelerini kullandı.
Musa Enes Aksakal