Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve BAE Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ın huzurunda gerçekleşen imza töreniyle, Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile BAE Ekonomi Bakanı Abdullah bin Tavk el-Merri tarafından 3 Mart'ta Abu Dabi'de "Türkiye Cumhuriyeti ile BAE Arasında Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması" (KEOA) imzalanmıştı.
AA muhabirinin konuya ilişkin Ticaret Bakanlığından edindiği bilgilere göre, anlaşma müzakereleri, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Şubat 2022'deki Abu Dabi ziyareti kapsamında başlatıldı. Bakan Muş başkanlığında sürdürülen müzakereler, bir yılda sonuçlandırıldı.
Yeni bir dönemin temellerinin atıldığı anlaşma, iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 50. yıl dönümünde imzalanmış oldu.
BAE, yaklaşık 10 milyar dolarlık ikili ticaret hacmi ile Türkiye'nin Körfez bölgesindeki en büyük ticaret ortağı konumunda bulunuyor. Müteahhitlikten gastronomi ve lojistiğe, finanstan sağlık, eğitim ve turizme kadar çeşitli hizmet sektörlerinde küresel anlamda markalaşmış pek çok Türk firması, bu ülkede başarılı işlere imza atıyor.
BAE'nin kamu iştirakleri ve firmaları, Türkiye'de pek çok sektörde aktif şekilde faaliyet gösterirken, BAE'nin ülkedeki yeni yatırımları ve ticari iş birliklerinin sayısı da katlanarak artıyor.
ANLAŞMAYLA SAĞLANAN KAZANIMLAR
Derin ve kapsamlı bir ikili ekonomik ve ticari ilişki ağı bulunan Türkiye ve BAE'nin, imzalanan KEOA ile söz konusu ilişkilerine yeni bir boyut kazandırılması hedefleniyor.
Buna göre, yalnızca mal ticaretini değil, ticari ve ekonomik ilişkilerin tüm tamamlayıcı unsurlarını barındıran KEOA ile yüksek katma değerli hizmet sektörlerinin gelişimine imkan tanınması, yatırım süreçlerinin kolaylaştırılması, verimli uygulamalar ve işbirlikleri ile ekonomik öngörülebilirliği artırarak iki ülke arasında ticaretin ve yatırımın teşvik edilmesi planlanıyor.
İmzalanan anlaşma ile mal ticaretinde pazara giriş kapsamında tüm tarife satırlarının yüzde 80'i taraflarca taviz kapsamına alınırken, Türkiye'nin küresel anlamda rekabetçi konumda olduğu otomotiv, beyaz eşya, petrokimya ürünleri, tekstil ve halı, ayakkabı üretimi, plastik ürünleri ile makineler ve çeşitli elektronik cihazlar başta olmak üzere pek çok sektörde önemli kazanımlar elde edildi.
Anlaşmanın, ikili ticaret hacmi ve karşılıklı yatırımları en yüksek seviyeye çıkararak iki ülkenin beklentileri ve menfaatleri doğrultusunda güçlü bir enstrüman olması öngörülüyor. Bu kapsamda iki ülke ticaret hacminin 5 yıl içerisinde 25 milyar dolara ulaşması hedefleniyor.
TÜM KÖRFEZ ÜLKELERİYLE TİCARET ARTACAK
Anlaşma özellikle bölge ülkeleriyle yapılan işbirlikleri ve Türkiye için doğrudan bu ülkelerle ve yeni kurulacak işbirlikleriyle üçüncü ülkelere yönelik açılımlar elde edilmesi açısından ayrıca önem taşıyor.
İki ülke arasındaki uzlaşıya göre, mal ticaretinin yanı sıra hizmet ticareti, küçük ve orta ölçekli işletmelerin ticaretlerini kolaylaştırıcı tedbirler, kamu alımları, fikri mülkiyet hakları, ticaret önlemleri ve diğer düzenleyici kuralları kapsayacak olan KEOA, ikili ticaret hacminin artırılmasını, ortak yatırımlar ve projelerin geliştirilmesini teşvik ederek büyümeye ve istihdama da olumlu katkı sağlayacak.
Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte kısa sürede iki ülke arasındaki ticaret hacminde artış öngörülürken, orta ve uzun vadede tüm Körfez ülkeleri ile ticaretin artması, ortak geliştirilecek yeni üretimler ve projelerle küresel anlamda değer zincirlerine katkı sağlanması bekleniyor.
KÖRFEZ ÜLKELERİYLE DIŞ TİCARET HACMİ
BAE, Türkiye'nin Körfez bölgesindeki en önemli ticaret ortağı olurken, bu ülkeye geçen yıl 5,2 milyar dolarlık ihracat yapıldı. Bu ülkeyle ticaret hacmi ise 10 milyar dolara yaklaştı. BAE'nin ardından ise Suudi Arabistan geldi. Türkiye, bu ülkeye 1 milyar dolarlık ihracat yaparken iki ülke arasındaki ticaret hacmi ise 5,2 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Türkiye'nin ihracatında Körfez ülkelerinin payı incelendiğinde ise ilk sırada yüzde 58'lik payla BAE yer aldı. Bu ülkeyi, yüzde 16'lık payla Katar, yüzde 12'lik payla Suudi Arabistan, yüzde 7'lik payla Kuveyt takip etti. Umman'ın payı yüzde 5 ve Bahreyn'in payı yüzde 2 oldu.
Türkiye'nin BAE'ye ihracatında yüzde 58,6'lık payla ilk sırada tüketim malları yer alırken, bunu yüzde 30,07'lik payla ara mallar ve yüzde 8,11'lik payla yatırım malları izledi. Diğer malların oranı ise yüzde 3,22 oldu.
İki ülke arasındaki karşılıklı yatırımlara bakıldığında ise 2002'den geçen yılın kasım sonuna kadar BAE'den Türkiye'ye yapılan yatırımların toplamı 4 milyar 783 milyon doları bulurken, Türkiye'den bu ülkeye yatırımlar da 1 milyar 252 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.
TÜRKİYE'NİN KÖRFEZ BÖLGESİ İLE DIŞ TİCARETİ (2022, dolar)
ÜLKE
İHRACAT
İTHALAT
HACİM
Dış Ticarette Payı
BAE
5.252.690.974
4.470.951.005
9.723.641.979
1,6
Suudi Arabistan
1.046.510.110
4.152.071.315
5.198.581.425
0,8
Katar
1.479.518.420
716.647.192
2.196.165.612
0,4
Umman
465.431.990
1.582.033.688
2.047.465.678
0,3
Kuveyt
672.888.244
283.003.353
955.891.597
0,2
Bahreyn
214.703.365
669.150.705
883.854.070
0,1
Türkiye'nin Toplam Dış Ticareti
254.201.009.047
363.708.914.594
617.909.923.641
100