Türkiye'de 10 ili vuran ikiz depremler yapıların zayıflığını bir kez daha gözler önüne serdi. Binaların ülke çapında depreme ve diğer doğal afetlere dayanıklı hale getirilmesi gerekiyor.
DEPREME DAYANIKLI BİNA MALİYETİ NE KADAR?
Dünya Bankası'na göre evleri güvenli hale getirmenin maliyeti 465 milyar dolar.
Londra merkezli "Middle East Eye" haber sitesine göre Dünya Bankası Aralık 2021'de bu konuda bir rapor yayımladı. Rapora göre milyonlarca özel mülkün acilen güçlendirilmesi gerekiyor. Dünya Bankası, Türkiye'deki yapı stoğunun büyük bölümünün 2000'den önce inşa edildiğine dikkat çekti. Bu yapıların, depreme ve iklim kaynaklı afetlere "dayanıksız" olduğu vurgulandı. Yapıların depreme ve diğer afetlere dayanıklı hale getirilmesi için güçlendirilmesi ya da yeniden inşa edilmesi gerekiyor.
"6,7 MİLYON BİNADAN SADECE YÜZDE 4'Ü YENİLENMİŞ"
Rapora göre, Türkiye'de konut olarak kullanılan 6,7 milyon binadan sadece yüzde 4'ü yenilenmiş. Geri kalan binaların yenilenmesi için ek finansal metodlar geliştirilmesine ihtiyaç var. Binaların yenilenmesi için ev sahiplerinin bu fonlara ulaşabilmesi gerekiyor. Böylece orta ve alt gelir grubunun da, kentsel dönüşüm sürecinin parçası haline geleceğine dikkat çekiliyor.
TÜRKİYE'YE FİNANSAL DESTEK
Dünya Bankası, daha önce Türkiye'ye, kamu binalarının depreme dayanaklı hale getirilmesi için finansal destek verdi. Haziran 2021'de 140 okul, hastane ve diğer kamu binasının yenilenmesi projesine 265 milyon dolar fon sağlandı.
2004'ten 2015'e kadar "İstanbul Proje Koordinasyon Birimi (İSMEP)"e de kamu binlarının yenilenmesi için 550 milyon dolar finansman katkısı sunuldu. Ancak Dünya Bankası'nın 2018'deki raporuna göre özel mülkiyetli evlerin risklerinin azaltıması projesi ise yeterince uygulanmadı.
Rapora göre hükümetin özel sektörü finanse etme konusunda endişeleri vardı. 2020'den itibaren ise hükümet, düşük konut kredisi kampanyalarıyla özel konut sektörüne doğrudan müdahaleye başladı.
Dünya Bankası, depremin ardından Türkiye'ye 1,78 milyar dolar yardım vaadinde bulundu.
JPMORGAN: DEPREMİN FİZİKSEL MALİYETİ 25 MİLYAR DOLAR
ABD'li yatırım bankası JPMorgan, Kahramanmaraş merkezli deprem felaketinin bina ve altyapıya verdiği doğrudan hasarın yarattığı maliyetin 25 milyar dolar seviyesinde olacağı tahmininde bulundu. Bu rakam GSYH'nin yüzde 2,5'ine denk geliyor.
JPMorgan ayrıca, TCMB'nin gelecek haftaki para politikası toplantısında faizleri 100 baz puan daha düşürerek yüzde 8'e indireceğini öngördü.