Ankara
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nden (FAO) yapılan açıklamaya göre, gıda emtia sepetinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen Örgütün Gıda Fiyat Endeksi, ekimde eylüle göre yüzde 3,9 artarak ortalama 133,2 puana ulaştı. Dünya gıda fiyatları barometresi Temmuz 2011'den bu yana en yüksek noktaya çıkarak yeni bir zirve yaptı.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi de aynı dönemde yüzde 3,2 arttı. Dünya buğday fiyatları, Kanada, Rusya ve ABD de dahil büyük ihracatçılarda azalan hasatların küresel arzı daraltması nedeniyle yüzde 5 yükseldi. Diğer tüm temel tahılların uluslararası fiyatlarında da aylık bazda yükseliş görüldü.
Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi de yüzde 9,6 artarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bu durum, palmiye, soya, ayçiçeği ve kolza yağındaki güçlü fiyat artışlarından kaynaklandı. Palmiye yağı fiyatları, Malezya’da halen süren göçmen iş gücü kıtlığı nedeniyle üretimin azalmasına ilişkin süregelen endişelerle arttı.
Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, alıcıların stok oluşturmak için tedarik sağlama çabaları arasında tereyağı, yağsız süt tozu ve tam yağlı süt tozu için genel olarak daha güçlü olan ithalat talebinden etkilenerek eylül ayına göre ekimde 2,6 puan arttı. Buna karşılık, ana üretici ülkelerden sağlanan tedarikler küresel ithalat talebini karşılamaya yeterli olduğundan, peynir fiyatları büyük ölçüde sabit kaldı.
Et Fiyat Endeksi, eylülde revize edilen değerinden yüzde 0,7 gerileyerek peş peşe üçüncü ay düşüş eğilimini sürdürdü. Domuz etinde Çin'den gelen alımların azalması, sığır etindeyse Brezilya'dan tedarik edilen etlerin fiyatlarındaki keskin düşüşler bu iki ürünün fiyatlarının gerilemesine neden oldu. Buna karşılık, kümes hayvanları ve küçükbaş eti fiyatları, yüksek küresel talep ve düşük üretim artışı beklentileriyle desteklenerek yükseldi.
Şeker Fiyat Endeksi de eylül ayına göre ekimde yüzde 1,8 gerileyerek, art arda 6 aylık artışın ardından ilk düşüşünü kaydetti. Düşüş, temel olarak sınırlı küresel ithalat talebinin, Hindistan ve Tayland'dan ihraç edilebilir büyük arz beklentilerinin ve Brezilya realinin ABD doları karşısında zayıflamasının bir sonucu olarak ortaya çıktı.
Bu yıl tahıl üretimi rekor kırdı ama stoklar düşmeye başladı
FAO'nun Tahıl Arz ve Talep Özeti'ndeki yeni tahminlere göre, 2021'de dünya tahıl üretimi beklenmedik bir biçimde rekor düzeyde gerçekleşmesine rağmen küresel tahıl stokları 2021/22 döneminde daralmaya doğru gitti.
2021'de dünya tahıl üretimi tahmini, büyük ölçüde İran, Türkiye ve ABD'deki buğday üretimi tahminlerinde yapılan kesintiler nedeniyle ekim ayındaki önceki rapordan bu yana 6,7 milyon ton düşüşle 2 milyar 793 milyon tona sabitlendi. Buna karşılık, küresel iri taneli tahıl üretimi yukarı yönlü revize edildi. Mısır üretimindeki yukarı yönlü revizyon, Brezilya ve Hindistan'da önceden beklenenden daha iyi olan rekolteler ve bazı Batı Afrika ülkelerindeki iyileşen beklentilerden kaynaklandı. Geçen yılla karşılaştırıldığında, küresel tahıl üretiminin artması ve yeni bir rekor seviyeye ulaşması bekleniyor.
Dünya tahıl stoklarının 2022'de mevsimlerin sonunda açılış seviyelerinin yüzde 0,8 altına düşerek 819 milyon tona gerileyeceği tahmin ediliyor. Bunu takiben, dünya hububat stokları/kullanım oranının 2020/21'de yüzde 29,4'ten 2021/22'de yüzde 28,5'e düşmesi bekleniyor.
Ekimde buğday ve pirincin önceden tahmin edilenden daha güçlü küresel ticaretinin ardından, dünya hububat ticaretinin 2020/21 seviyesine göre yüzde 0,3 artarak 2021/22'de 478 milyon tona yükselmesi ve yeni bir rekora ulaşması öngörülüyor.