HABER 7 - ÖZEL
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 14 Mayıs ve 28 Mayıs seçimlerinin ardından ilk ziyaretler kapsamında KKTC ve Azerbaycan'a gitti. KKTC programının ardından Azerbaycan’ın başkenti Bakü’ye ulaşan Erdoğan burada Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev ile bir araya geldi. Baş başa görüşen iki lider daha sonra basın açıklaması yaparken ele alınan konulardan biri de Zengezur Projesi oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuya ilişkin olarak, "En çok üzerinde durduğumuz ve bizim de hassasiyetimizi içeren Zengezur olayı. Bu Zengezur konusunu inşallah süratle halletmemiz halinde de tabii bu bize iki önemli adımı kazandıracak. Gerek karayolu noktasında gerek demir yolu noktasında atılacak adımla Türkiye'nin Nahçıvan'la olan bağlantıları çok daha güçlü bir hale inşallah gelecek. Bu bağlantıların olması Türkiye-Azerbaycan arasındaki bu ilişkilerin güçlenmesine vesile olacaktır. Zira yol medeniyettir. Eğer yolunuz varsa medenisiniz, yolunuz varsa medeniyeti yakalamışsınız. Eğer yol yoksa hiçbir şey yok. Ve şu anda Azerbaycan'ın da özellikle bu savaşlardan sonra hassasiyetle üzerinde durduğu en önemli konu, altyapı noktasında yollardır." ifadelerini kullandı. Aliyev de söz konusu meseleye dair, "Zengezur Koridoru'nun açılması kaçınılmazdır. Ne kadar erken olursa o kadar iyi olur. Bu koridorun açılması bütün ülkelere imkanlar açacak. Bu husustaki çabalarımızı artıracağız." dedi.
TÜRKİYE VE AZERBAYCAN İÇİN BÜYÜK ÖNEME SAHİP
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev'in açıklamaları sonrasında tekrar gündemin üst sıralarına yükselen Zengezur Koridoru Projesi hem Türkiye hem de Azerbaycan için büyük bir önem ifade ediyor. Gerçekleşmesi halinde Ankara ile Bakü'ye hem ekonomik hem de stratejik noktada katkı sağlayacak olan Zengezur Koridoru Projesi'ni mercek altına aldık.
30 YILDIR DURGUN OLAN BÖLGE EKONOMİSİ HAREKETLENECEK
Azerbaycan'ın 2020 yılında Ermenistan'a karşı 44 gün süren vatan müdafaasının ardından Azerbaycan, yaklaşık 30 yıl işgal altında kalan topraklarını kurtarmıştı. Zaferin ardından tarihi kentler ihya edilmeye, yeni yollar inşa edilmeye başlanmıştı. Türkiye ile Azerbaycan’ı birbirine bağlayacak olan Zengezur Koridoru da bu bağlamda gündeme gelmişti. Kardeş ülke Azerbaycan'ın kazandığı Karabağ Savaşı'nın ardından odaklanılan ilk konulardan biri şehirlerin yeniden ihyası olmuştu. Bunun yanında 30 yıldır durgun olan bölge ekonomisini hareketlendirmek de önemli bir konu başlığını oluşturuyordu. Bu bağlamda oluşturulması hedeflenen Zengezur Koroidoru hayati bir önem taşıyor.
ATEŞKES ANLAŞMASINDAKİ MADDE ÇOK ÖNEMLİ
Bir zamanlar Müslüman Türk nüfusunun yaşamış olduğu Zengezur bölgesi, 1920'li yıllarda Sovyetler tarafından Ermenistan'a bağlanmıştı. Zengezur, halihazırda Ermeni toprakları içerisinde bulunurken bu nedenden ötürü Azerbaycan ile Nahçıvan arasında kara bağlantısı bulunmuyor. Nahçıvan ile Azerbaycan'ın batı kısımları arasında doğrudan kara bağlantısının olmaması Bakü adına olumsuz bir durum teşkil ediyor. Bu nedenle de Azerbaycan yönetimi Ermenistan ile varılan ateşkesin 9. Maddesi'ne bu hususa dair bir madde eklettirmişti:
“Bölgenin ekonomik ve ulaşım bağlantılarında engeller kaldırılacak. Ermenistan, vatandaşların, araçların ve yük araçlarının iki yönde hareketini organize etmek amacıyla Azerbaycan’ın batısındaki bölgeler ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında ulaşım iletişimini sağlayacak."
AZERBAYCAN ÇALIŞMALARI SÜRDÜRÜYOR
Ermenistan ile Azerbaycan arasında varılan ateşkesin 9. maddesine göre ulaşım iletişiminin kontrolü, Rusya Sınır Güvenlik Servisi kurumları tarafından da sağlanacak. Tarafların anlaşmaya varması durumunda, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve Azerbaycan'ın batı bölgeleri arasında ulaşım iletişimlerinin ağları inşa edilecek. Azerbaycan'ın kara ve demir yolu ulaşımının yapılacağı Zengezur Koridoru'nun hayata geçmesi için kendi topraklarında hızla başladığı projeleri yoğun şekilde sürdürmeye devam ettiği biliniyor.
AZERBAYCAN-TÜRKİYE ARASI KISALACAK
Zengezur Koridoru'nun oluşturulmasıyla birlikte Azerbaycan ile Türkiye arasındaki mesafe kısalacak. Mevcut şartlarda Ankara’dan başlayan demir yolu hattı Kars’a, oradan da Nahçıvan’a geçiyor. Zengezur koridoru da burada devreye giriyor. Koridorun açılmasıyla birlikte inşa edilecek demir yolunun Kars, Tiflis, Kars güzergahını takip eden hattan daha kısa olması bekleniyor.
TÜRKİYE'NİN STRATEJİK KONUMU GÜÇLENECEK
Zengezur bölgesindeki mevcut statüko Ermenistan lehine bir avantaj oluşturuyor. Öyle ki Orta Asya’dan Azerbaycan’a ulaşan ulaşım koridorları Zengezur bölgesinde bıçak gibi kesiliyor. Böylece Azerbaycan'ın Nahçıvan ve sonrasında Türkiye ile bağlantı kurması engellenmiş oluyor. Zengezur Koridoru'nun hayata geçirilmesiyle birlikte bahse konu güzergah boyunca kesintisiz şekilde Orta Asya ve Avrupa arasında Hazar ve Türkiye üzerinden geçecek bir güzergah hayata geçirilmiş olacak. Bu durumda da Türkiye’nin sadece Azerbaycan ile değil, tüm Orta Doğu ile ticaret hacmi artacak. Zengezur Koridoru'nun hayata geçirilmesiyle Türk Dünyası’nın ticari, lojistik ve siyasi bağları da güçlenmiş olacak.
ERMENİSTAN PROJENİN GERÇEKLEŞMESİNİ İSTEMİYOR
Ermenistan'ın Syunik, Azerbaycan'ın ise Zengezur ismini verdiği bölgenin doğusunda Azerbaycan, güneyinde İran, batısında ise Azerbaycan’a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti yer alıyor. Kara ve demiryolu ulaşımıyla Azerbaycan’ı doğrudan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne bağlamayı hedefleyen Zengezur Koridoru Projesi'nin hayata geçmemesi için Ermeni tarafı ayak sürüyor. Bu bağlamda Ermenistan bölgede ulaşım yollarının açılmasını desteklediğini ancak bu maddede ateşkes anlaşmasında Zengezur adının kullanılmadığını ve Bakü’nün talep ettiği şekliyle bir koridor projesinden de bahsedilmediğini savunuyor.
TÜRKİYE, ORTA ASYA'DAKİ TÜRK CUMHURİYETLERİNE AÇILACAK
Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, 2021 yılında devlete ait bir TV kanalına verdiği röportajda, “Zengezur koridorunun oluşturulması ulusal, tarihi ve gelecekteki çıkarlarımızla tam olarak örtüşüyor. Ermenistan istese de istemese de Zengezur koridorunu hayata geçireceğiz. Eğer Ermenistan isterse bu konuyu daha kolay çözeceğiz, istemezse zorla çözeceğiz” demişti. Azerbaycan yönetiminin yoğun bir şekilde talep ettiği Zengezur Koridoru Projesi Türkiye'nin de çıkarlarıyla örtüşüyor. Ankara, Azerbaycan’ın talep ettiği Zengezur koridoru projesini savunuyor ve çok önemli buluyor. Zira proje, Türkiye’nin doğrudan Azerbaycan’a ve Orta Asya’daki Türk cumhuriyetlerine açılması imkânı olarak görülüyor.