Yalova’nın Altınova ilçesinde Osmanlı’nın devlet statüsünü kazandığı Befeus Savaşı’nın yaşadığı yer olan Helenapolis Antik Kenti’nin merkezinin tespiti için bölgede jeoradar çalışması başlatıldı.
Osman Gazi Köprüsü’nün Yalova ayaklarının yakınında bulunan Helenapolis Antik Kenti, “Hersek Deltası Kara ve Sualtı Kazıları" ile gün yüzüne çıkarılıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izni ile Yalova Müze Müdürlüğü başkanlığında ve Altınova Belediyesi’nin destekleriyle 2021 yılında başlatılan çalışmalar çerçevesinde bölgeye gelen ekipler jeoradarla antik kentin merkezini ormanlık bölgede tespit etmeye çalışıyor.
Bursa Uludağ Üniversitesi Sualtı Arkeolojisi Anabilim Dalı Başkanı ve Hersek Deltası Kara ve Sualtı Kazıları Başkanı Dr. Serkan Gündüz, 2023 yılında deniz feneri ve sualtında çalışmaların kısmen tamamladıklarını ifade etti. 2024 yılında Helenapolis Antik Kenti’nin merkezinde çalışma planladığını ve buna yönelik de alanların tespiti için jeoradar kullanıldığını dile getiren Gündüz, Helenapolis’in 4. yüzyıldan sonra önemli bir liman kenti olarak ortaya çıktığını söyledi.
İmparator Konstantin’in annesinin adını taşıyan antik kentin yüzeyinde bir buluntu bulunamadığını anlatan Gündüz, “Yüzyıllar boyu geçirdiği yoğun depremler ve felaketler sebebiyle ne yazık ki yüzeyde bir buluntu karşımıza çıkmasa da toprak altında bölgede yapılan diğer çalışmalarda buluntuların olduğunu biliyoruz. Helenapolis Antik Kenti, İmparator Konstantin tarafından annesi Helena’ya atfedilen bir merkezdir. Özellikle 4. Yüzyıldan sonra tarih sahnesinde karşımıza sıklıkla çıkıyor. İmparator Justinian kaynaklardan bildiğimiz Khalkedon bugün bildiğimiz Kadıköy ile Gebze arasındaki yol iptal edilerek posta teşkilatı İstanbul’dan direk Helenapolis limanına inmeye zorlanmıştır. Daha geç döneme geldiğimizde özelikle 11. yüzyılda Haçlılar için önemli bir konumdadır. Anadolu’dan merkez üssü hemen Hersek Lagünü’nün güney tarafındaki Kibatos olarak düşündüğümüz alandır. Kibatos Savaşı’nın Helenapolis, kentinde ve limanında son bulduğunu biliyoruz” ifadesini kullandı. Osmanlı’nın devlet statüsünü kazandığı bölge
Bölgenin önemine değinen Gündüz, “Yine bölge tarihine bakarsak Halil İnalcık hocanın da bahsettiği Osmanlı’nın aslında devletleştiği bir yer. Bafeus Savaşı’ndan sonra Osmanlı’nın devletleştiği öngörülüyor. Bafeus Savaşı’nın de hemen Helenapolis’in limanında gerçekleştiği biliniyor. Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinin başlangıç noktası olarak da burası olduğu biliniyor. Özellikle daha önceden 2018-2020 yılları arasında gerçekleştirdiğimiz yüzey araştırmaları esnasında hemen deltanın en kuzey ucunda günümüzde de görülebilen Evliya Çelebi’nin indiği iskelenin tespitini yapmıştık. 2 senedir iskelenin batısında bulunan deniz feneri yapısında kazıları gerçekleştiriyoruz.
Bugün yaptığımız çalışmalar çok önemli. Çalışmalarda toprak altında olan kültür varlıklarının tespit edilmesinden sonra 2024 yılında kazı alanlarımız ona göre planlanacak.” Altınova’da tarih gün yüzüne çıkıyor
Altınova Belediye Başkanı Metin Oral ise bölgenin tarih açısından önemine dikkati çekerek şöyle konuştu:
“İnşallah önümüzdeki süreçte bu bölge çıkacak eserlerle antik kentimizle ve diğer Osmanlı eserleriyle beraber. Biliyorsunuz bir deniz fenerimiz var. Restorasyonu yapıldı, deniz feneri müzesi haline geldi. Şu anda halkımızın hizmetine açıldı. İnşallah önümüzdeki günlerde Hersekzade Ahmet Paşa külliyemizin de diğer kısımları ayağa kalkacak. Camimizi restore etmiştik. Bu bölge tamamen tarihi bir dokusu olan ama aynı zamanda bakir bir doğal güzelliği olan bir alan. Burası yakın zaman inşallah hem Altınova, Yalova halkının, en önemlisi de ülkemizin ve uluslararası olmak üzere tüm vatandaşların burada izlemeye amacı veya kültürel, tarihi gezi amaçlı gelebilecekleri bir nokta haline gelecek.” “Turizm, kültür merkezi, haline getireceğiz”
Bölgenin Yalova’daki arkeolojik eserlerin toplandığı bir merkez haline de geldiğini sözlerine ekleyen Oral, “İnşallah önümüzdeki süreçte de orada bir arkeoloji müzesini hayata geçiririz. Burayı tarihi dokusu, doğal güzellikleriyle, deniziyle, ormanıyla, kumuyla ve tarihi ile ama en güzeli de kuşlarıyla bir turizm, kültür merkezi, haline getireceğiz. Ben çalışan hocalarımıza çok teşekkür ediyorum katkılarından dolayı. Şu anda Cumhurbaşkanlığımız desteğiyle kazılar 12 ay boyunca sürüyor. Dolayısıyla hızlı gidecek. İnşallah önümüzdeki yıllar içinde de bu kazılarla eserler ortaya çıkacak. Çıktıkça da biz Altınova’yı dünyaya duyurmuş olacağız” dedi.