Bitlis’in Ahlat ilçesinde yürütülen "Eski Ahlat Şehri Kazıları" çerçevesinde İç Kale’de yapılan arkeolojik çalışmalarda günümüzden 5 bin yıl öncesinde yaşanan İlk Tunç Çağı’na ait yerleşim tabakalarına ulaşıldı.
İlçedeki Selçuklu Meydan Mezarlığı ve Eski Ahlat Şehri Kalesi’nde yapılan kazı, onarım ve çevre düzenleme çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izinleriyle Van YYÜ Sanat Tarihi Bölümü’nden Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Kulaz başkanlığında devam ediyor. Çevre surları Ahlatşahlar dönemine tarihlendirilen İç Kale’nin altında günümüzden 5 bin yıl öncesine ait olduğu değerlendirilen yerleşim yeriyle ilgili keşiflerin bilim dünyasına kazandırılması hedefleniyor. İç Kale’de yürütülen kazı çalışmaları hakkında gazetecilere bilgi veren Van YYÜ Arkeoloji Bölümü’nden Kazı Başkan Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Sinan Kılıç, kazılarda Ortaçağ kalıntıları arasında MÖ 3. bin yıla, yani İlk Tunç Çağı’na ait çanak çömlek parçalarının da olduğunu söyledi.
Kazı Başkan Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Sinan Kılıç, “Burada 2019 yılından itibaren her yıl 1-2 ay çalışıyoruz. Aslında birkaç yıldır da Türkiye’nin 12 ay süren kazıları arasındayız. Bu projenin önemli bir ayağı da Selçuklu Meydan Mezarlığı’ndaki düzenleme ve onarım çalışmalarıdır. Şu an Eski Ahlat Şehri Kalesi’nde bulunuyoruz. Kale kuzey-güney yönünde uzanan bir kaya kütlesi üzerinde yer alıyor. Bu kalenin kuzey tarafında yukarı kale var. Kazılarımız bu alanda yürütülüyor. Bu alanın girişinde İç Kale duvarı olduğunu düşündüğümüz bir duvar var. Temel genişliği 2 metre 10 santimetredir. Bu genişlik en üstte 1 metre 80 santimetreye kadar düşüyor. Şimdi onun 12. yüzyılda inşa edilen kale surlarından daha eski olduğunu, bu kalede 12. yüzyılda yeni inşa faaliyetlerinden sonra daha eski olan İç Kale’nin giriş duvarının kullanılmaya devam ettiğini düşünüyoruz. İç Kale’nin kuzeybatı köşesinde büyük bir bina var. Bu binanın temellerini aslında kazıya başlamadan önce çektiğimiz hava fotoğraflarında otların farklı renklerinden tespit etmiştik. Bu tespitlere göre kazılarımızı gerçekleştirdik. Bugün bu yapının günümüze kalan temellerini tamamen ortaya çıkarmış bulunuyoruz. Bu sene artık sağlam, hiç tahrip edilmemiş tabakaları kazmayı hedefliyoruz. Bir mekanın içinde böyle bir tabakayı bırakmıştık. Yani hiç el değmemiş yüzey toprağından arındırılmış bir kısım. Bu mekanın mutfak olduğunu düşünüyoruz. Aslında burada aradığımız bir şey de İç Kale’nin altındaki Prehistorik Döneme ait yerleşim yeri. Çünkü kazılarımızda bulduğumuz çanak çömlek parçalarının bir kısmı MÖ 3 bin yıla ait. İlk Tunç Çağı diye tabir ettiğimiz dönem. Bulunan çanak çömlek parçaları üzerinde bir istatistiksel çalışma yaptık. En son 2022 yılı çalışmalarını tamamladıktan sonra bulduğumuz bütün çanak çömlek parçalarının yüzde 6 kadarının İlk Tunç Çağı’na, yani MÖ 3 bin yıla ait olduğunu gördük. Bu yıl yapılan çalışmalarda İç Kale’deki büyük binanın hemen önünde İlk Tunç Çağı’na ait yerleşim tabakalarına ulaşıldı. Böylece daha önce sadece çanak çömlek parçalarıyla bilinen bu dönem artık hiç el değmemiş yerleşim katmanlarında incelenebilecek. Bu tabakalarda çok sayıda çanak çömlek parçası ile birlikte bir tunç mızrak ucu ve bir boğa figüranı ele geçti. Çanak çömlek parçaları bütün bölgede yaygın olan MÖ 3 bin yıla ait Karaz Kültürü’nün koyu yüzlü açkılı pişmiş toprak kaplarını gösteriyor” dedi.