Artan enflasyon ve ev fiyatları özellikle “asgari ücretli, emekli ve öğrencilerin” İstanbul’da barınma oranlarını düşürüyor. Gayrimenkul teknoloji platformu Tapusor.com’un 3 grubun İstanbul’un ilçelerinde bütçelerine uygun kiralık ev bulma ihtimalini hesapladığı rapora göre, 3 öğrencinin KYK burslarıyla İstanbul’da kiralık daire bulma oranı yüzde 6. Emekliler için bu oran İstanbul’da yüzde 13 olurken, asgari ücretlinin ev bulma oranı da yüzde 33’ün altında tespit edildi. Söz konusu grupların tüm gelirlerini kiraya harcamaları baz alınarak hazırlanan rapor, İstanbul’un 39 ilçesinde gayrimenkul pazarına arz edilen 500 binden fazla emsal üzerinden hazırlandı. İncelemelere göre emekli, asgari ücretli ve öğrencilerin İstanbul’da kiralık daire bulma ihtimalinin en yüksek olduğu ilçeler Arnavutköy ve Çatalca oldu.
Trafiği zorlayacak göç hareketliliği
Yükselen kiralar nedeniyle, dar gelir gruplarının zorunlu olarak şehrin çeperlerine gittiği belirtilirken, merkezlerde işi olanların trafiği zorlayacak göç hareketliliği oluşturduğu da dikkat çeken ifade olarak yer aldı. Tapusor.com’un en düşük emekli aylığı üzerinden İstanbul’da ilçe bazlı yaptığı incelemede, emeklilerin Beşiktaş’ta kiralık ev bulma oranı yüzde 3 iken, Kadıköy, Bakırköy, Adalar ilçelerinde bu oran yüzde 4, Sarıyer’de yüzde 5 ve Şişli’de yüzde 6’ya kadar düşüyor. Emeklilerin bütçesine en uygun ilçeler ise yüzde 55’le Arnavutköy, yüzde 54’le Çatalca, yüzde 53’le Silivri’de ve yüzde 47 ile Sultanbeyli oldu. Emekli aylığıyla Türkiye genelinde ev kiralayabilecek iller arasında Tunceli, Hakkari, Bingöl, Kars ve Muş öne çıkarken, bu oran İstanbul’da yüzde 13’ü Antalya’da yüzde 18’i ve Muğla’da yüzde 21’i buluyor.
“Kentte 3 evden 2’si asgari ücretin üstünde”
Gayrimenkul pazarı asgari ücret üzerinden analiz edildiğinde ise İstanbul’da beyan edilen kiralık daire arzlarının yüzde 33’ü asgari ücretin altında olduğu tespit edildi. Bir asgari ücretli maaşının tamamını kira giderine ayırması halinde Beşiktaş’ta kiralık ev bulma oranı yüzde 9, Sarıyer’de yüzde 12, Kadıköy ve Bakırköy’de ise yüzde 15 oranında. Bu oran Çatalca’da yüzde 89, Arnavutköy ve Silivri ilçelerinde yüzde 87’ye kadar yükseliyor. İstanbul genelinde ev bulma oranları zorlaşırken, Beşiktaş’ın Dikilitaş mahallesinde asgari ücretin altında binde 21 gayrimenkul arzı bulunurken, bu rakam Türkali mahallesinde binde 17, Gayrettepe’de binde 8, Mecidiye ve Muradiye mahallelerinde binde 4’e düştü. Türkiye genelinde ise asgari ücretin tamamı ile kiralık daire bulunabilecek illerin başında Siirt, Bingöl, Ağrı, Muş ve Kars geliyor. Antalya’da gayrimenkul piyasasına arz edilen kiralık dairelerin yüzde 37’si asgari ücretle karşılanabiliyorken bu rakam İstanbul’da yüzde 38 ve Muğla’da yüzde 43 oranına yükseliyor.
Öğrencilerin İstanbul’da işi zor
Tapusor.com’un verilerine göre İstanbul’da yaşayan öğrenciler için barınma sorunu çok daha ciddi bir biçimde kendisini gösteriyor. Yurt bulamayarak arkadaşlarıyla birlikte ev kiralamak isteyen 3 öğrenci aldıkları KYK burslarının tamamını kira gideri olarak harcadığı takdirde İstanbul genelinde bütçelerine uygun kiralık daire bulma oranı sadece yüzde 6 olarak hesaplanıyor. Bu oran Çatalca’da yüzde 40, Arnavutköy’de yüzde 36, Sultanbeyli’nde yüzde 32’ye çıkarken Beşiktaş – Bakırköy ve Sarıyer’de yüzde 2’ye düşüyor. Kadıköy – Beylikdüzü – Başakşehir’de yüzde 3’e, Şişli’de yüzde 4’e ve Zeytinburnu – Beyoğlu’nda yüzde 6’ya geriliyor. Türkiye geneline bakıldığında 3 öğrenci tüm KYK bursunu kiraya ayırdığı takdirde Hakkâri ve Tunceli’de barınma ihtiyaçlarını karşılayabiliyorken bu oran İstanbul’da yüzde 7, Antalya’da yüzde 11 ve Muğla’da yüzde 23 olarak değerlendirilmekte.
■ Kamu misafirhaneleri barınak haline gelebilir
Raporda konuta talep artarken, erişebilirliğin azaldığı mevcut durumda, konuta erişebilirlik sağlanamadığı taktirde, kamu misafirhanelerinin barınak olarak kaçınılmaz hale geleceği de belirtildi. Ayrıca dengenin bozulmasına bağlı olarak düşük gelir gurubu dışlanması halinde parası olanın da hizmet alamaz hale geleceği kaydedildi.