KAMİAD Genel Başkanı Ali Adıgüzel, kamu müteahhitlerinin yaşadığı sorunları dile getirerek “Biz yaşanan durumun olağanüstü olmasında dolayı sicil affı istiyoruz. Talebimiz bir seferlik bu olağanüstü durumun göz önünde bulundurularak, buradan yasaklı durumu düşen yüklenicinin affedilmesi ve cezanın uygulanmaması.” dedi.
Kamu Müteahhitleri ve İş İnsanları Derneği (KAMİAD) Başkanı Ali Adıgüzel, Bartın Televizyonu’nda yayınlanan Ercan Aydın İle ER Meydanı programının konuğu oldu. ABA Medya Gurubu Yönetim Kurulu Başkanı Ercan Aydın’ın moderatörlüğünde gerçekleşen programda kamu müteahhitlerinin yaşadığı sorunlar ile birlikte derneğin amacına ilişkin konular ele alındı.
“Kamu Müteahhitlerinin bir araya gelemediği durumu yaşadık”
Başkan Adıgüzel KAMİAD’ın kuruluş amacı hakkında bilgiler verdiği konuşmasında şu ifadelere yer verdi;
“Kamu Müteahhitleri Türkiye’de bir araya gelmekten imtina eden, düne kadar birkaç müteahhitin bir araya gelmesi yasak olduğu bir durumu yaşadık. Dolayısıyla kamu müteahhitleri bugüne kadar hiçbir şekilde bir araya gelmemiş, beraber çözümlenmemiş ve açıkçası ortak dertlerini dile getirememişler. Ancak 2020 yılından sonra ülkemizde ve tüm dünyada fiyatlardaki aşırı yükselmeler, pandemi sonrasındaki tedarik zincirindeki bozulmalar, bununla birlikte yapı malzemelerindeki olağanüstü fiyat artışı nedeniyle kamu müteahhitleri yürürlükte olan 4734 sayılı kamu ihale yasasına göre iş yaptıkları için çok fazla mağduriyetle karşı karşıya kalmış. Önce sosyal medyada örgütlenmesiyle sonra Ankara’da TBMM’de ilgili kurumlarda mağduriyeti giderici çalışmalarda bulunmak için meslektaşların bir araya gelmesiyle oluşmuştur. 2022 yılı sonrasında meslektaşlarım bu işi bir ete kemiğe büründürüp artık daimi hale getirmek istemiştir. 2021 yılından sonra bir araya gelmiş yükleniciler Kamu Müteahhitleri Derneğini kurma fikrini benimsemişlerdir. 4734 sayısı Kamu İhale Kanunu aslında müteahhitleri mal, yapım ve hizmet insanı diye sınıflandırmış. Bizde tam kanundaki tanımı olduğu gibi alarak kamuya iş yapan mal, yapım ve hizmeti işi olarak aynı çatı altında topladık.”
“Kamuya ait binalar ayakta kaldı”
Programın devamında Aydın’ın, asrın afeti olarak nitelendirilen, Kahramanmaraş merkezli ve 11 ilde etkili olan iki büyük deprem sonrası derneği hangi çalışmalarını yaptığını sorması üzerine Başkan Adıgüzel şunları söyledi; “Kamuya iş yapan müteahhitler bu gibi durumlarda Devletinin emrinde ve yanında. Bir deprem yaşandı, bende depremzedeyim. Kamu müteahhitleri olarak depremden hemen sonra kendi sosyal medyamızdan deprem bölgesinin ihtiyaç duyduğu iş makineleri, vinç ve enkazın kaldırılmasıyla ilgili tüm çalışmaları kendi guruplarımızda organize etmeye çalıştık. Kamuya ait devletin binaları ayakta kaldı. Dolayısıyla kamunun yaptığı binaların denetiminin ne kadar iyi olduğu ve bu yapılarda kalitenin ne kadar üstün olduğu ve bu binaların görevlerini yaptığını hep beraber gördük. KAMİAD olarak depremde insani yardımdan sonra gerek maddi yardım yaptık. En önemlisi hiçbir STK’nın yapmadığı, aramızda 30 kişilik inşaat mühendislerinden oluşan ve aynı zamanda derneğimize kayıtlı üyelerden bir komisyon kurduk. O komisyon Çevre Şehircilik Bakanlığının Yapı İşleri Genel müdürlüğü ile iş birliği içerisinde afet bölgesinde 7 gün boyunca görev yaptı. O dönemde hasar tespit çalışmalarına devletin imkânları yetişmiyordu. Bu 30 kişilik gurubun birebir o hasar tespitinde katkısı oldu. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının da derneğimize gelen bir yazı ile gösterdiğimiz çabadan dolayı teşekkür etti. Bizim yaptığımız yapılar bir deprem anında halkın gidip sığınabildiği binalar oluyor. Aslında bu kamunun ve kamu müteahhitlerinin yaptığı işlerin kalitesinin nerede olduğunun örneği olduğunu düşünüyorum.”
“Deprem bölgesinde inşaatlarda asrın rezaleti yaşanıyor”
Başkan Adıgüzel, deprem sonrası kamu müteahhitlerinin yaşadığı sıkıntıları ele aldığı konuşmasında, “Maalesef adına asrın felaketi dediğimiz, bu kadar büyük bir depremle karşı karşıya kaldık. Enkaz kaldırılması bir dert, bu insanların geçici barınmalarının tesis edilmesi bir dert. Devletin yükü burada çok fazla. Depremde asrın felaketi diyorduk, inşaatta asrın rezaleti yaşanıyor. İş yapacak kadar müteahhit yok, bizim bu hacmi kaldıracak iş gücümüz yok. Aynı bölgede tedarik ile ilgili çok büyük sorunlarımız var. Kamu müteahhitliği, yap-sat müteahhitliği gibi değil. Çok daha zor, çok daha spesifik. En büyük sorunumuz şuanda kamuya iş yapacak müteahhitin eksikliği ve azlığı.” diye konuştu.
"Mutlaka bir sicil affı verilmesi gerektiğini söyledik”
Başkan Adıgüzel konuşmasının devamında kamu müteahhitleri için sicil affı kanunun çıkmaması ve fiyat farklarında iyileştirilmeye gidilmediği takdirde hiçbir müteahhittin ayakta kalamayacağının altını çizerek; “Ülkede pandemi sonrasında malzeme fiyatlarının artışı 2020 ile 2023 yılları arsında yüze 500 ila 900’ü bulan anormal derecede fiyat artışları yaşandı. Bu fiyat artışlarını sürekli dile getirmeye çalıştık. Devletimiz her ne kadar iyileştirme ve fiyat farkı verdiye se bu yetersiz kaldı. Yüzde 11’i geçmeyen bir fiyat farkı ve birçok yüklenici işlerini yapamadı, yarım bıraktı. Bu durumda da kamu müteahhiti işini yapamadığı zaman devlet kesin teminatına el koyuyor. Bununla da kalmıyor birde yasaklı duruma düşüyorsunuz. Birde ihaleye katılmaktan yasaklı duruma düşüyor. Oysa yaşanan deprem gibi olağanüstü bir durum. Biz hep bunu anlattık, bunu dile getirmeye çalıştık. Bu olağanüstü durum sebebi ile kamu yüklenicilerine de mutlaka bir sicil affı verilmesi gerektiğini söyledik. Bizim istediğimiz sicil affı aslında yüklenici gelen aşırı zamlardan dolayı işlerini yapamayınca mali acziyet içine giriyor. İşini tamamlayamıyor. Sonrasında devlet teminatını el koyuyor, ihalelerden yasaklı duruma düşüyor. Biz yaşanan durumun olağanüstü olmasında dolayı sicil affı istiyoruz. Bir seferlik bu olağanüstü durumun göz önünde bulundurularak, buradan yasaklı durumu düşen yüklenicinin affedilmesi ve cezanın uygulanmaması. Yüklenici zaten altından kalkabilse işini yarım bırakmaz. İhale mevzuatı bu tarz olağanüstü durumlar karşısında aslında çaresiz kaldı. Burada yetkililerin devreye girip bu sicil affını uygulamasını beklemiştik. Bugün hala yapılan ihalelilerde teklif veren yok. İhalelerde rekabetin sağlanamaması ve fiyatların daha yükseğe çekilmesiyle kim kaybediyor? Devlet kaybediyor.” dedi.
“Umarım müteahhitlik hak ettiği yeri bulur”
Başkan Adıgüzel programında devamında şunları söyledi; “Müteahhitliğe geçmek bu kadar kolay olunca şimdi bu ülkeyi yönetenler şu şekilde düşündü; ‘Nasılda müteahhit çok. Bir kısmı batarsa batsın kalan sahalar bizimdir.’ Ancak yaşanan şu afeti hiç kimse öngöremedi. Aslında şu afette müteahhite ne gerek olduğunu, Devletin en çok irade koyduğu firmaların bu yükleniciler olduğu anlaşıldı. Umarım müteahhitlik hak ettiği yeri bulur. Sicil affının yeniden mutlaka getirilmesini talep ediyoruz. Çünkü burada rekabetin sağlanması söz konusu değil. Bu arada eskisi kadar artık hızlıca müteahhitler gelmiyor. Çevre Şehircilik Bakanlığının çıkardığı müteahhitlik sınıflandırmasını biz çok faydalı buluyoruz. Orada müteahhitlerin sınıflandırılması, iş bitirme almanın, alt yüklenici olmanın zorlaştırılması, mesleğe geçişin bu kadar kolay olmaması hatta bunun biraz daha geliştirilmesi gerektiğine inanıyoruz. Mademki kamu müteahhiti olmanın önünü bu kadar kapatıyoruz. Mevcut yüklenicilere sicil affı ile o insanların yeniden sektöre kazandırılmasını istiyoruz.”
“Fiyat farkı verilmezse ayakta durmamız mümkün değil”
Adıgüzel, “Bir diğer talebimiz kamu ihale kanununda yapılması gereken reel piyasa farklarının aynen 2886’da olduğu gibi yapılması. Depremden sonra bu ülkede ne değişti; Şu anda çimentoya yüzde 60-65 gelen zamla beton arttı. Siz çimento fiyat farkını, demir fiyat farkını vermezseniz ayakta durmamız mümkün değil. Biz fiyat farkının entegre edildiği bir kamu ihale yasasının gelmesini istiyoruz. Eğer bu gelirse her yıl tasfiye hakkı ve fiyat farkı diye ortaya çıkmayıp başka problemlerimizde ilgileniriz.” diye konuştu.
“KAMİAD, diğer STK’lar ile temas ediyor”
Tüm STK’lar ile iş birliği içinde olmak istediklerini de anlatan Adıgüzel, “Türkiye’de daha çok özel yap-satçılaırn sorunlarıyla ilgilenen İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu’na bağlı her ilde bulunan birçok dernekle temas içindeyiz ve beraber raporlar hazırlıyoruz. Bunun ötesinde genel merkez bazında biz Türkiye İnşaat Müteahhitleri Sendikası var onları daha 20 gün önce ziyaret ettik. Onlara da söyledik; ‘Ortak söylem hatta ortak eylem içinde olmalıyız. Çünkü siz bizim aslında sektörde ekonomik açıdan bir tık büyük abilerimizsiniz. Bu konuda bize destek olmanızı istiyoruz. Gittiğiniz platformlarda bu sorunları dile getirmenizi istiyoruz.’ Dedik. Bundan daha önemlisi Türkiye Müteahhitler Birliği var. Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Enen sağ olsun geçici madde 5 ve 6’da da çok büyük çaba sarf ediyor. Erdal Başkanı ve yönetimini de ziyaret ettik. Bu konuda onlardan da destek istedik. Kamu İhale Kanunun istediği o emsal örnekleri birebir bizlerden talep istediler ve bizde paylaştık kendileriyle. Bunu bütün bir sektör olarak ele almamız gerekiyor. Bugün KAMİAD Yönetimini içinde bulunan insanlar bütün Anadolu’ya yayılmış. Biz 5, 10, 20 şube olalımın derdine düşmedik. Önce bütün Anadolu’yu temsil kabiliyeti olan, bölgesel sorunlara da çözüm üretebilecek bir dernek olmak istedik. Bununla birlikte diğer STK’lar ile ortak çalışalım istiyoruz. KAMİAD’ın başka faaliyetleri var mıdır? Bizim ‘KAMİAD Türkiye Buluşmaları’ gibi bir formatımız var. Burada hem üyelerimiz kaynaşsın istiyoruz hem ilgili illerin Ticaret Odaları ile ortak program yapalım istiyoruz. Ticaret Odaları bünyesinde onların konferans odalarında Kamu İhale Kurumundan uzman kişileri çağırıp öncelikle ihale konusunda bir eğitim programı olsun. Sonra akşamına Gala Gecesi yapılıyor. Hem üyeler kaynaşsın hem de Ticaret Odası resmi kurum müdürlerinin katıldığı, KAMİAD’ı tanıtan, üyelerimizi tanıtan ve üyelerimizin de oradaki kurum müdürleri ile kaynaşmasını sağlayan programlar yapıyoruz. Ardından da şehir gezileri yapıyoruz. Hem eğitim, hem il bazında derneğin tanıtımı, hem kaynaşmayı sağlayan bir programımız var. Bu programlar ile Ticaret Odaları ile bağlantıyı geliştiriyoruz” ifadesinde bulundu.
“Sorunun çözüme kavuşması için çalışıyoruz”
Kamu müteahhitleri olarak sorunlarının çok fazla olduğunun da altını çizen KAMİAD Genel Başkanı Ali Adıgüzel, “Mesela bizim iş kanunu vergisel olarak çok sorunumuz var. Özellikle taşeronluk sisteminin ülkemizde olmaması ve bunların vergiye tabi olmaması sebebi ile yüklenicilerin yaşadığı problemler var. Bunlarla ilgili de seçimden önce bağımsız bir denetim firmasına çok derin bir rapor hazırladık. Aynı raporu şimdide Hazine ve Maliye Bakanlığına tekrar verip bunları da gündeme getirmek istiyoruz. Ancak bizim yoğurt yiyiş şeklimiz hep şu olacak; Varsa bir sorun, o sorunu eleştirmek değil, mutlaka bu sorunun çözümü için neler yapılması gerektiğini raporlar üreterek hükümetin önüne bunları koyarak ilerlemeyi şiar edindik.”
Genel Başkan Adıgüzel, kendisi gibi kamu müteahhiti olan meslektaşlarına çağrıda bulunarak, “Kamu Müteahhitlerinin sorunları için uğraşan, gece gündüz demeden Türkiye’nin her yerinde bu sorunları çözümü için uğraşan bir yönetimimiz bulunmakta. Lütfen bu STK çatısı altına girmekten çekinmeyin. Bu STK çatısı altına girin, desteğinizi sunun, katkınızı sunun. Artık bir tuşla ihaleye girilebiliyor. Bu dernek bizim sorunlarımızın çözümü için önemli. Lütfen bize destek olun.” dedi.