Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan 2024-2028 yıllarına ilişkin 12. Kalkınma Planı'ndan yaptığı derlemeye göre, kamu yatırımlarıyla ekonominin rekabetçiliğinin ve verimliliğinin artırılması, bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması, özel sektör yatırımlarının ihtiyaç duyduğu altyapının temini ve afetlere karşı dayanıklılığın artırılması amaçlanıyor. Bu kapsamda, bütçe imkanları çerçevesinde ekonomik olarak yapılabilir projelere ayrılan kamu kaynakları artırılacak, projelerin ortalama tamamlanma süresi kısaltılacak.
Özel sektörün ve kurumsal yatırımcıların kaynaklarının, alternatif ve yenilikçi finansman yöntemleri aracılığıyla altyapı yatırımlarının finansmanında etkin şekilde kullanılması için uygun ortam oluşturulacak.
Gelir getiren kamu altyapı yatırımlarının finansmanının risk paylaşımına dayalı kira sertifikası ihracı üzerinden sağlanması için yeni bir finansal ürün modeli geliştirilecek.
Afetlere ve olası risklere karşı dayanıklılığın artırılmasını sağlayacak ve planlı sanayi alanlarına ilişkin yatırımlar ile çevre, teknolojik araştırma, bilgi iletişim teknolojileri ile demir ve deniz yolu ulaştırma sektörlerindeki yatırımlara öncelik verilecek.
Kamu yatırımlarına ayrılan kaynakların daha etkin kullanılması sağlanacak. Bakım, onarım ve iyileştirme yatırımlarına öncelik verilerek mevcut sermaye stokundan azami fayda sağlanacak, varlık yönetimi ve koruyucu bakım konusunda farkındalığın artırılmasına yönelik faaliyetler yürütülecek.
BÜTÇEYE UYUM VE DENGELİ RİSK PAYLAŞIMI GÖZETİLECEK
Kamu-özel sektör işbirliği (KÖİ) projeleri, makroekonomik politikalar, sektörel öncelikler, kamu yükümlülükleri ve bütçe dengeleri dikkate alınarak sosyoekonomik yapılabilirlik, maliyet etkinlik, bütçe prensipleriyle uyum ve dengeli risk paylaşımı gözetilerek planlanacak ve yürütülecek.
Yatırımların izlenmesi ve değerlendirilmesine ilişkin faaliyetlere ağırlık verilecek, bu faaliyetler sonucu elde edilen bilgiler, proje hazırlık sürecinde kullanılacak.
Kamu yatırım planlamasını güçlendirmek üzere yerel yönetimleri de kapsayacak şekilde tüm kurumlarda KÖİ dahil tüm yatırım projelerinin hazırlanması, finansmanı, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi süreçlerinin uluslararası standartlara uygun şekilde gerçekleştirilmesi için kurumsal yapı güçlendirilecek.
Kamu yatırım programında rasyonelleştirmeye gidilerek, en kısa sürede tamamlanacak ekonomik ve sosyal fayda üretecek yatırımlar önceliklendirilecek.
YENİ YATIRIM TEKLİFİ İÇİN KRİTERLER BELİRLENECEK
Kamu yatırım programına yeni proje tekliflerinde proje stokunu da dikkate alacak şekilde ilave kriterler belirlenecek.
Kamu yatırım programında yer alan projelerde ek ödenek kullanımı zorunlu hallerle sınırlı tutulacak, kuruluşlar tarafından sene başı ödenekleri çerçevesinde yıllık iş programları hazırlanacak.
Kamu yatırımları, cari açığın azaltılmasına yönelik yüksek katma değer yaratan ve istihdam artıran özel sektör yatırımları ile eşgüdüm içinde, yapılabilirliği dikkate alınarak planlanacak.
Kamu yatırımlarında yerli ürün ve teknolojilerin kullanımına öncelik vermek amacıyla ürün ve teknoloji bazında yerlilik oranı takip edilecek, yaygın olan ürün ve teknolojilerden başlanarak yerlileşmeye yönelik adımlar atılacak. Kamu yatırımlarının bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarını giderecek şekilde uygulanması sağlanacak.
Bölgesel gelişme potansiyelini harekete geçirecek yatırımlar ile sürdürülebilir kentsel gelişme odaklı projelere öncelik verilecek. Merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasındaki işbirliği ve koordinasyon geliştirilecek, yerel aktörlerin kamu yatırım planlamasında daha aktif rol almasını sağlamak üzere katılımcılığı artıracak mekanizmalar kullanılacak.
YEŞİL VE DİJİTAL DÖNÜŞÜMDE DEVLET YARDIMLARINA ÖNCELİK
12. Kalkınma Planı'nda devlet yardımlarına ilişkin de hedefler yer aldı. Buna göre, devlet yardımlarının etkinliği artırılacak.
Devlet yardımı uygulayan kamu kurum ve kuruluşlarında etki değerlendirme kapasitesi geliştirilecek. Uygulanan devlet yardımları, etki değerlendirme sonuçları kapsamında gözden geçirilecek. Bu sonuçlara göre, başta yeşil ve dijital dönüşüm olmak üzere özel önem arz eden alanlarda yeni devlet yardımlarına öncelik verilecek. Farklı kurumlar tarafından verilen benzer nitelikteki devlet yardımlarının birleştirilerek sadeleştirilmesi ve uyumu sağlanacak. Devlet yardımlarına ilişkin izleme mekanizması oluşturulacak ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları arasında koordinasyon sağlanacak. Bu amaçla, Devlet Yardımları İzleme Sistemi (DYİS) kurulacak. Devlet yardımı uygulayan kamu kurum ve kuruluşlarının bu sisteme entegrasyonu sağlanacak. Uluslararası yardım standartları ve kuralları takip edilecek, iyi uygulama örnekleri ve ihtiyaçlarla ilgili araştırmalar yapılacak.