Malatya İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği bölümünde geliştirilen projede karbon fiber kumaşlarla birleşen ahşap yapıların deprem çok daha fazla direnç gösterdiği belirlendi.
İnönü Üniversitende görevli Doç. Dr. Müslüm Murat Maraş ile bölüm öğrencilerin bir süredir birlikte üzerinde çalıştığı projeyle karbon fiber kumaşlarla birleşen ahşap yapıların deprem çok daha fazla direnç gösterdiği saptandı.
Savunma sanayisi ile otomotiv sektöründe yaygın olarak kullanılan karbon fiber kumaşlar bu sefer ahşap yapılarda denendi. Yapılarda estetiği bozmadan gerçekleştirilen güçlendirme çalışmalarında karbon fiber kumaşlarla birleşen ahşap yapıların depreme direnç gösterdiği ortaya kondu.
Projeye dair değerlendirmelerde bulunan Doç. Dr. Müslüm Murat Maraş, Türkiye’deki yapı stoklarında ahşap yapıların çok fazla tercih edilmediğini ifade ederek, özellikle deprem bölgesi olan Amerika, Kanada ve Japonya gibi ülkelerde ahşap yapı kullanımının daha yaygın olduğunu söyledi.
Amerika’da özellikle eğitim ve konut binalarının yüzde 90 oranında ahşap yapı elemanlarından oluştuğunu kaydeden Maraş,” Bizim ülkemizde ise ahşap yapılar özellikle büyük açıklı sistemlerde kullanılmaktadır. Bu sistemde tarihi yapıların, çatı makas sistemlerinde ahşap elemanlar mevcuttur. Özellikle büyük açıklıklı tarihi camilerde geçmişten kalan kısımlarda bu yapı elemanları kullanılmaktadır. “dedi
Proje ile estetiği bozmadan dayanım artışı sağlayarak yeni bir güçlendirme yöntemini geliştirdiklerini belirten Maraş,” Biz yeni denilen ‘karbon kumaştan’ özellikle tekstilde üretilen savunma sanayisinde ve otomotiv sektöründe kullanılan bu kumaşı ahşap yapılarda estetiği bozmadan aradaki katmanlara yerleştirerek bunların güçlendirmesini yaptık. Daha sonra bunu yükleme sistemi altına kullandığımızda özellikle karbon kumaşların hafif olması, sıcaklığa yangına karşı dayanıklı bir malzeme olmasından dolayı tercih ettik. Yaptığımız çalışmada üst katmanlarda kumaşları kullanmadık. Alt katmanlarda kumaşları kullandık. Üst katmanda yükleme esnasında çatlaklıklar gelişti. Bu kumaşları koyduğumuz kısımlarda ise herhangi bir hasar oluşmadı. Özellikle son yıllarda tarihi yapılarda yanlış ve estetiği bozan restorasyonlar yapılmaktadır. Bizim temel amacımız karbon kumaşı ara katmanlara yerleştirerek hem estetik özelliği bozmadan hem de dayanım artışı sağlayarak yeni bir güçlendirme yöntemini sağladık" ifadelerini kullandı.
Karbon fiber kumaşların kullanımıyla ahşap yapılarda güçlendirme çalışmaları yaptıklarını aktaran, İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Yüksek Lisans öğrencisi Faruk Özdemir ise “Ahşap kemerler üzerine çalışıyoruz. Hem ahşap kemerler hem de ahşap kirişlerde laminasyon işlemi uygulayarak lamine katmanları arasına karbon fiber kumaşlar yerleştirerek dayanım artışı elde ediyoruz. Bu sayede daha geniş açıklıklı ahşap yapılar elde edeceğiz ve deprem esnasında ahşap yapıların uğradığı hasarları azaltmış olacağız. Aynı zamanda deprem sonrası güçlendirme konusunda da karbon fiber kumaşları kullanarak ahşap yapılarımızı güçlendirebileceğiz“ şeklinde konuştu.
Karbon fiber kumaşlarla birleşen ahşap yapıların deprem anında ani kırılma yerine esnek davranarak daha uzun sürede kırılmanın gerçekleştiğine dikkat çeken, ”İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Yüksek Lisans öğrencisi Hasan Basri Yurtseven de ”Lamina ahşaptan üretilmiş kemer sistemlerinin güçlendirmesi üzerine çalışıyorum. Bizim yaptığımız çalışmada normal kemer sistemlerine göre arada karbon fiber kumaş kullanarak daha yüksek oranda şekil değiştirmeye maruz bırakıyoruz ve daha yüksek yük taşıma kapasitesine ulaşıyoruz. Deprem anında ani kırılma yerine esnek davranarak daha uzun sürede kırılmasını sağlıyor. Bu da depremde binadaki canlıların dışarı çıkmasını için uzun bir süre sağlıyor. Frp karbon ile üretilmiş kumaşlar, malzemeye yüksek derecede esneklik kazandırıyor. Bu sayede de malzeme ciddi oranda şekil değişikliği gösterebiliyor” diye konuştu.