Ankara
Moldova'nın Ankara Büyükelçisi Dmitri Croitor, Türkiye-Moldova ilişkilerini, 23-28 Kasım'da Ankara'da düzenlenecek Moldova Kültür Günlerine ilişkin detayları ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Kişinev ziyaretini AA muhabirine değerlendirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2018'de Moldova'yı ziyareti sırasında iki ülke arasında imzalanan anlaşma ile ilişkilerin stratejik ortaklık düzeyine ulaştığını hatırlatan Croitor, Moldova Cumhurbaşkanı Igor Dodon'un da 2019'da Türkiye-Moldova Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyinin ilk toplantısı için büyük bir heyetle Ankara'ya geldiğini belirtti.
Croitor, "Türkiye her zaman yanımızdaydı. Zor zamanlarda da iyi zamanlarda da her zaman Türkiye bize yardımcı oldu." dedi.
Türkiye'nin, 1992'de Moldova'nın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke olduğunu hatırlatan Croitor, "1994'te Moldova Parlamentosu bir özel kanun kabul etti. Gagauzlar Moldova'nın güney tarafında yaşıyorlar, Türkçe konuşuyorlar. Onlara özerklik statüsü verildi 1994'te. Bunda da Türkiye bize yardımcı oldu." diye konuştu.
Croitor, yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) ilk günlerinde salgınla mücadelede Türkiye'nin Moldova'ya destek veren ilk ülke olduğunu belirterek iki ülkenin çok güzel ilişkilere sahip olduğunun altını çizdi.
Moldova'da 1300 Türk şirketinin faaliyet gösterdiğini anlatan Croitor, "Moldova'da Türk iş adamlarını çok severiz. Onlar çok aktiftir. Kendileri para kazanırken, Moldova vatandaşlarına da iş kuruyorlar." ifadelerini kullandı.
Croitor, iki ülke ilişkilerini daha güçlü kıldıkları için Moldova'da faaliyet gösteren yatırımcılara ve iş insanlarını teşekkür etti.
"Moldova'daki 43 serbest ekonomi bölgesinin her birine bir güçlü Türk şirketini çekmek isteriz"
Büyükelçilik olarak ilişkilere katkı sunmak için büyük hedefler belirlediklerini söyleyen Croitor, "Moldova'da 43 serbest ekonomi bölgesi var. Her bir bölgeye bir güçlü Türk şirketini çekmek isteriz ki daha çok Türkiye'den gelen iş adamları Moldova'da çalışsın." dedi.
Croitor, ikinci hedefin de turizmi canlandırmak olduğunu belirterek "Moldova'nın nüfusu 3-3,5 milyon. Ama Moldova'dan her yıl Türkiye'ye yaklaşık 300 bin turist geliyor. Türkiye nüfusu çok daha büyük, 84 milyon. Ama sadece 30 bin turist Türkiye'den Moldova'ya geliyor." Büyükelçi, Türkiye'den ülkesine giden turist sayısını artırmayı hedeflediklerini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 2018'deki ziyaretini hatırlatan Croitor, "O bize bir söz verdi; Türkiye'deki en güçlü bankalardan biri Moldova'da olacak. Bizim finans piyasamızda çalışacak. Biz umutlanıyoruz ki Türkiye'den böyle bir banka Moldova'ya gelecek. O gelirse de Türk iş adamlarına Moldova'nın pazarına gelmeleri için çok daha kolaylık olacak." ifadelerini kullandı.
Croitor, bu üç konuda ortaya koydukları hedefler için il il gezerek çalıştıklarını, ticaret ve sanayi odaları ve iş insanlarıyla görüştüklerini belirterek "Onları Moldova'ya davet ederiz. Gelsinler, görsünler, halkımızla konuşsunlar ondan sonra kendileri karar versinler. Ama eminim, iş adamları Moldova'ya gelirlerse Moldova'da çalışmaya karar verecekler." dedi.
Türk iş insanlarının Moldova'da çeşitli avantajlardan faydalanabildiğini, ülkesinin eski Sovyetler Birliği devletleriyle serbest ticaret anlaşması bulunduğunu ifade eden Croitor, "Şimdi Türk şirketi Moldova'da kendi malını üretirse sonra da Rusya'ya satarsa yüzde 15 para kazanacak. Neden? Bu mallar Rusya'ya vergisiz satılacak. Bunun için tekrar Türkiye'nin iş adamlarını Moldova'ya davet ediyorum." diye konuştu.
Croitor, Moldova'ya yatırım için tarım ve hayvancılık alanının büyük potansiyel taşıdığını söyledi. Moldova'nın topraklarının dünyanın en verimli toprağı "kara toprak" olduğunu belirten Croitor, tarım, hayvancılık, balıkçılık ve ormancılık alanlarının yatırıma en uygun alanlar olduğunun altını çizdi.
Avrupa'nın güçlü şirketlerinin yavaş yavaş üretim için Moldova'ya geçtiğini anlatan Croitor, "Bizim iki komşu ülkemiz var. Batıda Romanya, güneyde Ukrayna. Batıda Romanya, Avrupa'nın üyesi. Orada maaşlar yükseldi. Moldova'da maaşlar daha düşük. O yüzden iş adamları Moldova'ya geliyor. Onlara daha faydalı Moldova'da çalışmak. Bu sektördeki iş adamlarını da Moldova'ya bekliyoruz." dedi.
Croitor, Türkiye'deki bir tekstil firmasını Bursa'dan Moldova'ya davet ettiğini belirterek "O zamandan bugüne Moldova'da 5 fabrika var, 2 bin 500 kişiyi çalıştırıyorlar. 2 bin 500 aileye Moldova'da ekmek veriyorlar. Tekstil sektörü de Moldova'da çok önemli." değerlendirmesinde bulundu.
"(Karşılıklı ziyaretlerle) İlişkilerimiz daha da güçlü olacak"
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'nun Moldova ziyaretinde Dışişleri ve Avrupa ile Entegrasyon Bakanı Nicu Popescu, Moldova Cumhurbaşkanı Maya Sandu ve Moldova Başbakanı Natalia Gavrilita ile bir araya gelmesinin öngörüldüğünü anlatan Croitor, Moldova'dan da Türkiye'ye ziyaretlerin olmasını arzu ettiklerini dile getirdi.
Croitor, "İsteriz ki liderlerimiz birbiriyle görüşsün. Vatandaşlarımız, iş adamlarımız birbiriyle çalışsın. O zaman ilişkilerimiz daha da güçlü olacak." ifadesini kullandı.
Türkiye'den Moldova'ya gitmek için ne pasaporta ne de vizeye ihtiyaç olduğunu söyleyen Croitor, "Sadece kimlik olsun, Türkiye'den Moldova'ya, Moldova'dan Türkiye'ye gelinebilir. Bugün İstanbul'dan Moldova'nın başkenti Kişinev'e yolculuk 1 saat. Kahvaltınızı Moldova'da yapsanız, akşam yemeğinizi Türkiye'de yiyebilirsiniz. Çok yakınız birbirimize." dedi.
Moldova Kültür Günleri 23-28 Kasım'da Ankara'da
Croitor, Türk vatandaşlarının Moldova kültürünü daha yakından tanımasının ilişkilere olumlu yansıyacağını belirterek 23-28 Kasım'da düzenlenecek Moldova Kültür Günleri etkinliklerine tüm başkentlileri davet etti.
Congresium'da 23 Kasım'da ülkenin en ünlü dans topluluğu olan "Joc Moldova Akademik Dans Topluluğu"nun gösterisi olduğunu söyleyen Croitor, 24 Kasım'da da CSO'da "Moldova Ulusal Halk Müziği Orkestrası Lautari" konserinin verileceğini belirtti.
Croitor, 27 ve 28 Kasım'da da başkentteki iki ayrı alışveriş merkezinde "Kadınca Dans Topluluğu"nun gösterilerinin yanı sıra geleneksel kıyafetlerin, lezzetlerin, el yapımı ürünlerin sergileneceğini söyleyerek "Bunlar ülkelerimizi birbirine daha da yaklaştıracak." dedi.
"Anamla babamla evde bu dilde (Türkçe) konuştum"
Türkçe konuşan bir büyükelçi olarak Ankara'da görev yapmaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren ve Türk halkıyla kurduğu bağı anlatan Croitor, "Ben Türkçe konuşuyorum. Gagauz'um, Türk kökenliyim. Ben anamla babamla evde bu dilde konuştum. Onun için kendimi Türkiye'de çok iyi hissediyorum. Sadece Ankara'da değil, başka şehirlerde de Türk dostlarımla görüşüyorum. Hatay'da, Van'da, Antalya'da, Muğla'da, başka şehirlerde." diye konuştu.
Croitor, 1 yıl 8 aydır Türkiye'de olduğunu belirterek şunları kaydetti:
"En çok Türk arkadaşlarının kalbini beğendim. Her zaman sana yardımcı olmaya hazırlar. Bundan önemli bir şey yok. Ankara'da da, Hatay'da da, Van'da da, başka şehirlerde de bunu duydum. Bunun için teşekkür etmek isterim. Türkiye'deki dostlarım, sizi çok seviyorum. Beraber çalışıyoruz ki vatandaşlarımız birbirine daha yakın olsun, ülkelerimizin ilişkileri daha güçlü olsun. Biz bu işi sizinle birlikte başaracağız."