Şanlıurfa
"Tarihin sıfır noktası" olarak nitelendirilen Göbeklitepe ile neolitik döneme ışık tutmaya başlayan Şanlıurfa, yine aynı dönemle tarihlenen Karahantepe'nin de yer aldığı ören yerleriyle insanlık tarihini aydınlatan bir merkez olma yolunda ilerliyor.
UNESCO Dünya Miras Listesinde yer alan Göbeklitepe ve Karahantepe gibi neolitik döneme ait birçok ören yerini bünyesinde barındıran Şanlıurfa'da devam eden arkeolojik kazılarda gün yüzüne çıkarılan eserler, bilim dünyası için özellikle neolitik döneme ait önemli veriler sağlıyor.
14.12.2021 "Tarihin sıfır noktası" olarak nitelendirilen Göbeklitepe ile neolitik döneme ışık tutmaya başlayan Şanlıurfa, yine aynı dönemle tarihlenen Karahantepe'nin de yer aldığı ören yerleriyle insanlık tarihini aydınlatan bir merkez olma yolunda ilerliyor.Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından bölgede yapılması planlanan Neolitik Çağ Araştırmaları Merkezi ile bu döneme ilgi duyan bilim insanlarının ilk araştırmalarını yapacakları adres Şanlıurfa olacak.
Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi Müdürü Celal Uludağ, AA muhabirine, Göbeklitepe'nin gün yüzüne çıkarılmasıyla beraber neolitik döneme ait yeni verilerin elde edildiğini ve o dönemde insanların barınaktan önce kamusal alanlar inşa ettiklerinin tespit edildiğini hatırlattı.
Göbeklitepe'de elde edilen veriler sonrasında tarih kitaplarının değiştiğini anlatan Uludağ, şöyle konuştu:
"Yerleşik hayata geçişte aslında tarımın ve evcilleştirmenin değil, ibadetin ön planda olduğu ortaya çıkmıştır. Tabii burada Göbeklitepe'de ve Karahantepe'de ortaya çıkan buluntular, insanlık tarihi açısından, arkeoloji tarihi açısından çok önemlidir. Dünyanın en önemli keşfi olarak nitelendirilebilir. Çünkü burada stilize edilmiş insan sembolleri ortaya çıkarılmıştır, daha önce bulunan diğer neolitik merkezlerde insana dair bu kadar veriye rastlanmamıştır, anıtsal anlamda özel yapılar anlamında bu kadar veriye rastlanmamıştır. Göbeklitepe özelinde ve devam eden Karahantepe kazılarında işte bu bulgulara rastlandığından bilim dünyası açısından Göbeklitepe, Karahantepe ve diğer neolitik çağ kazıları büyük önem arz etmektedir."
"Şanlıurfa dünya neolitik dönemine başkentlik yapacak duruma geldi"
Celal Uludağ, Karahantepe kazılarıyla birlikte Göbeklitepe'de cevap alınamayan soruların yanıtlarına ulaşıldığını aktararak, bu sayede bilim dünyası açısından önemli kazanımlar sağlandığını ifade etti.
Göbeklitepe'nin üzerinin nasıl kapatıldığı sorusunun açıklığa kavuştuğunu belirten Uludağ, şunları kaydetti:
"Göbeklitepe'deki alanın insan eliyle kapatılmasına ilişkin kısmen bilgilere ulaşılmıştı ancak Karahantepe kazılarıyla birlikte bu yapıların insan eliyle kapatılmış olduğu netleşti. Yani bu yapıların özel yapılmış olduğu ve ritüel alanı olduğuna dair bilgiler kesinleşmiş oldu. Aslında Göbeklitepe'de yaşam alanları var mıydı, yok muydu gibi sorular da ortaya çıkmıştı. Bu sorulara da Karahantepe'de cevap verildi. Tabii bunlar bilim dünyası açısından çok çok önemli verilerdi, çünkü her geçen gün Şanlıurfa neolitik çağla ilgili bilinen her şeyi değiştirdi, Göbeklitepe kazıları, Karahantepe kazıları ve devam edecek kazılar neolitik çağla ilgili bilinen her şeyi değiştirecek."
Uludağ, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un katılımıyla gerçekleştirilen Şanlıurfa Neolitik Çağ Araştırmaları Projesi tanıtımında da bölgede devam eden kazıların öneminin vurgulandığına işaret ederek, bu toplantının arkeoloji dünyasında ve tarih çevrelerinde ciddi yankılar uyandırdığını söyledi.
Şanlıurfa'daki kazı çalışmalarını arkeoloji dünyasının yakından takip ettiğini anlatan Uludağ, şöyle devam etti:
"Göbeklitepe, Karahantepe ve diğer tepelerdeki kazılarla birlikte dünya neolitiğine Türkiye, Şanlıurfa başkentlik yapacak konuma gelmiş durumdadır. Özellikle burada 2023 yılı dünya neolitik çağ kongresinin yapılması planlanmaktadır. Tabii bunun yanı sıra Şanlıurfa'da özellikle neolitik çağ açısından bir çok kazı yürütülmekte ve birçok veriye ulaşılmaktadır. Bu verilerin saklanacağı, bilgilerin, belgelerin bilim insanları tarafından ulaşılabileceği bir mekanın yaratılması çok önemlidir. Sayın Bakanımız tarafından yine lansman programında Şanlıurfa'da bir Neolitik Çağ Araştırmaları Merkezi'nin kurulması gerektiği dile getirilmiştir ve bu yönde de Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından o araştırma merkezinin kurulmasına yönelik proje çalışması başlatılmıştır. Bu çalışmalarla birlikte Şanlıurfa aslında tüm dünyanın ilgi noktası haline gelecektir. Çünkü burada kurulacak araştırma merkeziyle özellikle tarih araştırmacıları, arkeologlar, bilim adamları dönemle ilgili, insanlık tarihiyle ilgili merak ettikleri her türlü bilgiye bu merkezde ulaşabileceklerdir. Tüm araştırmalarını, yayınlarını, laboratuvar çalışmalarını bu merkezde yapabileceklerdir."
Uludağ, neolitik çağ açısından Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi'nin öneminin daha da arttığına dikkat çekerek, Göbeklitepe'nin yanı sıra Karahantepe'de de elde edilen çok önemli buluntuların müzede sergilendiğini belirtti.
Müzedeki eserlerin hem ziyaretçiler hem de bilim insanları tarafından çok büyük ilgi gördüğünü anlatan Uludağ, devam edecek kazılarla müzede bulunan bu koleksiyonların da zenginleşeceğini sözlerine ekledi.