İstanbul
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun, yarınki toplantısında, ham petrol fiyatlarında sert düşüşlere neden olan yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) Omicron varyantı ve buna bağlı arz fazlalığı öngörüleri nedeniyle üretim artışlarına devam edip etmeme konusunda temkinli bir duruş sergilemesi bekleniyor.
Temmuz ayında aldıkları karar doğrultusunda ağustos-aralık döneminde günlük petrol üretiminde kademeli olarak her ay 400 bin varillik artışa giden OPEC+ grubu, yarın piyasadaki son gelişmeleri değerlendirmek ve ocak ayı itibarıyla uygulanacak üretim miktarını belirlemek üzere bir araya gelecek.
Toplantıdan çıkacak kararda, ABD'nin başı çektiği büyük petrol tüketicisi ülkelerin ortak rezerv satışı hamlesinin yanı sıra petrol fiyatlarında sert düşüşe neden olan Kovid-19'un Omicron varyantına ilişkin gelişmelerin etkili olması bekleniyor.
Stratejik petrol rezervlerinden satışların fiyatlar üzerindeki etkisinin yetersiz kaldığı değerlendirilen piyasalarda, Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) "endişe verici" olarak nitelendirdiği yeni varyantın birçok kısıtlamayı da beraberinde getirmesi OPEC+ grubunun olası adımına ilişkin belirsizlikleri artırıyor.
Grubun fiili lideri Suudi Arabistan Enerji Bakanı Abdulaziz bin Selman pazartesi Arab News'e yaptığı açıklamada, Omicron varyantının petrol talebi üzerindeki etkisinin henüz net olmadığını belirtirken, karar toplantısı öncesinde gerçekleştirilecek iki teknik toplantının yeni varyantın etkisinin değerlendirilmesi için daha fazla zamana ihtiyaç duyulması nedeniyle çarşamba ve perşembe günlerine ertelendiğini söyledi.
Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak da aynı gün başkent Moskova'da gazetecilere yaptığı açıklamada, Omicron varyantı nedeniyle petrol piyasalarında acil önlem alınmasını gerektiren bir durum görmediklerini bildirdi.
ABD Başkanı Joe Biden'ın daha önceki üretim artışı çağrılarına rağmen Kovid-19 salgınında tehlikenin henüz tamamıyla atlatılmadığı ve gelecek yılın ilk çeyreğinde öngördüğü arz fazlalığı nedeniyle üretim politikasında değişikliğe gitmeyen grubun, mevcut piyasa koşulları ışığında "temkinli" yaklaşımını koruması bekleniyor.
Washington merkezli danışmanlık şirketi Rapidan Energy Group Başkanı ve eski Beyaz Saray Yetkilisi Robert McNally, AA muhabirine, OPEC+ grubu toplantısında başlıca konuların büyük tüketici ülkelerin rezerv satışı hamlesi ve Kovid-19 virüsünün Omicron varyantının olacağını söyledi.
McNally, toplantıdan çıkacak karara ilişkin belirsizliğin devam ettiğini belirterek, şu ifadeleri kullandı:
"Stratejik petrol rezerv satışı ve Omicron varyantı piyasaya koşullarını değiştirerek OPEC+ grubunu günlük 400 bin varil artış planından sapmaya zorlayabilir. Bakanların perşembe günü neye karar vereceğini söylemek için henüz çok erken. Tüm seçenekler masada ancak hafta sonundan bu yana piyasa katılımcıları gibi OPEC+ üyesi ülkelerin yetkilileri de gelecek yılın başlarındaki talep görünümünün birden bire belirsizliğe boğulması nedeniyle yeniden değerlendirme yapmaya çalışıyorlar."
Washington merkezli uluslararası danışmanlık şirketi SVB Energy International Kurucusu ve Başkanı Dr. Sara Vakhshouri de toplu rezerv satışlarından gelecek ham petrolün çok yüksek seviyelerde olmasa da arz beklentilerini değiştirdiğini ifade etti.
Vakhshouri, petrol piyasasındaki ana etkenin arz ve talep dengesi olduğunu vurgulayarak, "Kovid-19'un ortaya çıkan yeni varyantı ve bu nedenle bazı Afrika ülkelerinin kısıtlamalara maruz kalması küresel petrol talebi üzerinde olumsuz etki oluşturabilir. OPEC+ grubu, rezerv satışı nedeniyle değişen arz beklentileri ve Kovid-19’un yeni varyantının küresel petrol talebine olası etkisini dikkate alarak piyasa gidişatını dikkatlice inceleyecek ve daha önce planlandığı gibi devam etmeye veya farklı bir yön almaya karar verecek." dedi.
"Grubun karar sürecini bir veya iki gün ertelemesi sürpriz olmaz"
Starfuels Emtia Yatırım Danışmanlığı Direktörü Matt Stanley de mevcut aşıların Omicron varyantına karşı etkili olup olmadığı konusunda belirsizliğin devam etmesinin piyasalarda endişeleri artırdığını söyledi.
Stanley, şu anda çok hassas bir konumda olan OPEC+ grubunun söz konusu toplantıda fikir birliğini korumak isteyeceğini belirterek, "Piyasanın Kovid-19'un yeni varyantıyla ilgili haberleri sindirmeye çalıştığı bir ortamda grubun karar sürecini bir veya iki gün ertelemesi sürpriz olmaz." dedi.
Piyasalardaki OPEC+ grubunun tüketici ülkelerin rezerv satışı kararına vereceği tepkiye ilişkin görüşlere de dikkati çeken Stanley, şunları kaydetti:
"Piyasanın, ABD'nin başı çektiği bazı ülkelerin stratejik petrol rezervlerinden yapacağı satışları telafi etmek için OPEC+ grubunun üretim seviyelerinde bir tür tepki düzenlemesi beklemesini oldukça tuhaf buluyorum. Grup üretimini piyasaya sürülen rezervlere göre değiştirirse, bu onların güvenirliğine zarar verebilir. Ayrıca bu seviyeye gelmek için 18 aydan fazla bir süredir zaman, çaba ve para harcandı. Bunlara da yazık olur."
Petrol piyasasındaki gelişmeler
ABD, artan petrol fiyatlarına karşı OPEC+ grubuna yönelik üretimi artırma çağrılarının cevapsız kalması üzerine büyük petrol tüketicisi ülkelere, stratejik petrol rezervlerinden koordineli satış önerisinde bulundu.
Bu talebi Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore ve İngiltere'den karşılık bulan ABD, 23 Kasım'da stratejik petrol rezervinden 50 milyon varil ham petrolü kullanıma sunacağını duyurdu.
ABD'nin başı çektiği büyük petrol tüketicisi ülkelerin ortak rezerv satışı hamlesi fiyatlar üzerinde kısmi bir gerilemeye neden olsa da yetersiz kalırken, petrol fiyatları DSÖ'nün Kovid-19'un yeni bir varyantının tespit edildiğini açıklamasıyla sert düşüş yaşadı.
Brent petrolün varil fiyatı, 26 Kasım'da Kovid-19'un Omicron varyantına ilişkin ilk haber akışının ardından küresel ekonomik toparlanma ve petrol talebinin olumsuz etkileneceğine yönelik endişeler ile günlük yüzde 11,55 düşüş kaydederek 72,14 dolara kadar geriledi.