İslamabad
Pencap ve Belucistan eyaletindeki çöllerde yakalanarak büyük şehirlere taşınan dikenli kuyruklu kertenkeleler, "acımasız" bir sürecin kurbanı durumunda.
Yakalandıktan sonra kaçmaması için çekiç veya sert bir cisimle omurgası kırılan, çanta ve poşetlerde onlarcası üst üste istiflenmiş şekilde kilometrelerce uzaklara taşınan bu hayvanlar öldürülüyor ve "şifalı yağları" büyük şehirlerin işlek caddelerinde satılıyor.
Başkent İslamabad’a komşu Ravalpindi şehrinde yol kenarına kurdukları tezgahlarda çok sayıda satıcı, yoldan geçenlere "eklem ağrısı, halsizlik, çeşitli hastalıklar ve cinsel güç artırıcı" iddiasıyla bu yağları pazarlamaya çalışıyor.
Elverişsiz koşullarda "yağ" yapılıyor
Söz konusu yağlar, sipariş üzerine hazırlanıyor. Yaralandığı için hiçbir yere kaçamayan hayvanın iç organları çıkarılıyor. Daha sonra hayvanın iç organları, kızgın tavaya atılıyor ve yağ hazırlanmaya başlıyor.
Hayvanın öldürülmesi ve yağın hazırlanması yaklaşık 20 dakika sürerken tüm süreç hijyenik olmayan aletlerle yürütülüyor.
İşlemin sonunda satıcılar, 10 gram kertenkele yağını, yaklaşık 500 Pakistan rupisine (Yaklaşık 30 Türk lirası) satıyor.
Birçok kişinin "kötü niyetli bir davranış" olarak algıladığı bu durumu satıcılar "geçim kaynağı" olarak görüyor.
"Şifa" iddiası
Ravalpindi’de yol kenarında kertenkele yağı satan Muhammed Nadir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, uzun yıllardır bu işi yaptığını ve bu yağın çeşitli hastalıklara, ağrılara iyi geldiğini iddia etti.
Nadir, 1 saatlik kazancının 1000 ile 10 bin rupi (55-570 Türk lirası) arasında değiştiğini belirterek bu hayvanları Dera İsmail Han, Çolistan ve Mianvali gibi bölgelerden yakalayıp getirdiklerini söyledi.
Kertenkeleden yağ üretilerek yol kenarında satılmasının "yasak olmadığını" savunan Nadir, "Bu, insanların faydası için yapılan bir ilaç." dedi.
Faydası belirsiz
Büyük oranda gelir seviyesi düşük Pakistanlıların aldığı bu yağın bir fayda sağlayıp sağlamadığı ise belirsiz.
Sağlık tesisine gidecek parası olmayan vatandaşlar, yerel dilde "sanda oil" olarak bilinen bu yağların insanları tedavi ettiğine olduğuna inanıyor. Uzmanlar ise bu hayvanların yağlarının fayda sağlamadığını belirtiyor.
Başkentte esnaf olduğunu belirten Sacid Şahid, Ravalpindi'den satın aldığı bu yağın faydasını gördüğünü savunuyor.
Şahid, şehirdeki hastanelerin pahalı olduğunu ifade ederek "Hastaneler çok pahalı. Biz karşılayamıyoruz. Bu yağla ağrılarım dindi." dedi.
Yasalara göre suç
Pakistan yasalarına göre, suç sayılan bu uygulamayı yürütenler, zaman zaman çeşitli cezalara çarptırılsa da birçok şehirde yol kenarında bu tür satıcıları görmek mümkün.
İslamabad Yaban Hayatı Yönetimi Kurulu'ndan Sahavat Ali, kertenkelelerin bu şekilde yakalanarak sokakta satılmasının yasal olmadığını vurgulayarak "Bu satıcılar, vatandaşların psikolojisiyle oynayarak onları tuzağa çekiyor. Bunun yapılması yasa kapsamında yasak." dedi.
Satıcıların yağları satabilmek için yaptıkları işlemin "yasal olduğunu" söylediğini belirten Ali, bu kişilerin yaptıkları ürünlerde ne tür malzemelerin kullanıldığının bilinmediğini ve ürünlerin sağlık açısından büyük risk taşıdığını vurguladı.
Ali, bu yağların bir fayda sağlamadığını ve bu kişilerin yakalandığı takdirde para ve hapis cezasına çarptırıldığını kaydetti.