Cihaz Polonya ve İsveç'in GPS vericilerini etkisiz hale getirildi. 'Tobol' isimli cihazın daha önce de Starlink uydularını engellediği ortaya çıktı. NATO'nun ise karşı bir teknoloji ile cevap vermesi bekleniyor.
Küresel istihbarat gelişmelerine yer veren yayın organı Intelligence Online’da (IO) yayınlanan yazı Rusya’nın dev bir jammer-elektronik savaş cihazını (EWS) Avrupa’nın göbeğine yerleştirdiğini ortaya koydu. Rusya’nın Litvanya ile Polonya arasında, Baltık Denizi kıyısında yer alan Kaliningrad kentine yerleştirilen 'Tobol' sisteminin Avrupalı istihbarat örgütlerini “alarm durumuna geçirdiği” ifade ediliyor.
APARTMAN BÜYÜKLÜĞÜNDE RADAR
Rusya’nın en gizli askeri teknoloji projelerinden kabul edilen ‘Tobol önleme ve elektronik harp cihazının’ iki ayrı görevi yerine getirmek üzere tasarlandığı bilinmekte. Cihaz karadan ve havadan gelen tüm füzelere karşı etkin. Sistem diğer yandan savaş uçağı, İHA/SİHA’lar ya da helikopterler gibi araçların elektronik sistemlerini engelleyen ya da bozan bir yer istasyonuna da sahip. Ancak savaş cihazını Avrupa ülkeleri ve NATO için tehlikeli hale getiren özellik ise Tobol’un uzaydaki uyduların veri akışını bile engelleyebilecek gelişmiş radar, önleme ve bozma ‘elektronik statik sistemlerine’ sahip olması. Kaliningrad kenti limanı başta olmak üzere kentin farklı noktalarına yerleştirilen uydu bağlantılı kürelerin görevi Batı’nın uydu iletişimini bozmak ve engellemek. Tobol sisteminin radar küresinin ise neredeyse bir apartman büyüklüğünde olduğu ifade ediliyor.
STARLINK UYDULARINI BOZDU
Rusya, Tobol sistemini ABD’li milyarder iş insanı Elon Musk’ın SpaceX projesi kapsamında dünyanın farklı bölgelerine internet erişimi sağlayan Starlink uydularına karşı da kullandı. ABD merkezli Washington Post gazetesinin verdiği bilgilere göre 2023 Nisan ayında Rusya GPS sinyallerine erişerek Starlink uydularının dünyaya internet erişimini yaklaşık 20 gün kadar kesintiye uğrattı. Pentagon’dan sızdırılan belgeler sayesinde varlığı öğrenilen Tobol sisteminin Rusya’da ‘14Ts227’ adıyla kodlandığı da ortaya çıkmıştı.
ABD CEVAP VERECEK
Pentagon belgeleri ABD’nin askeri uydularından Kiev’e gönderilen ve Ukrayna’nın Rusya’ya karşı SİHA saldırıları için planlama yapmasına yardımcı olan görüntü sinyallerinin de Tobol tarafından “büyük oranda etkisiz hale getirildiğini” ortaya koymakta. Belgelere göre ABD uydularının sinyallerini “düşük frekansa çekerek” Tobol saldırılarından kurtulma çabaları da beklenen sonucu vermedi. Rusya bu kez de uydu sinyallerini yer alıcı istasyonlarına ulaşırken yakaladı. ABD’nin Tobol karşısında yeni bir askeri teknoloji uygulamayı planladığı da iddia edilmekte.
7 BÖLGEYE YERLEŞTİRİLDİ
ABD merkezli Güvenli Dünya Vakfı verilerine göre Rusya’da yedi büyük Tobol kompleksi bulunuyor ve bu savaş komplekslerinin tamamı Rusya'nın Batı uydularını takip eden uzay gözlem istasyonları ile aynı bölgelerde yer alıyor. Bu bölgeler arasında Moskova, Sibirya ve Ukrayna'nın doğusu da yer almakta. SWF’nin Rusya’dan elde ettiği bilgilere göre sistemin baş tasarımcısı Vladimir M. Vatutin, Tobol’un “yüzde 90 oranında uydu verilerini engelleyebildiğini” iddia etmekte.
DONETSK’İ KİTLEDİ
Rusya’nın Tobol’u Ukrayna'da ise ilk kez geçtiğimiz Temmuz ayında denediği biliniyor. Washington Post’un elde ettiği bilgilere göre mobil Tobol sistemi Ukrayna'nın doğusundaki Donetsk bölgesine yerleştirilmiş durumda. Donetsk bölgesini savunan Ukrayna birliklerinin komutanı Albay Pavlo Palisa da bölgedeki Tobol faaliyetleri dolayısıyla havadan hiçbir saldırı ve iletişim gerçekleştiremediklerini ifade etmekte.
AVRUPA DİKEN ÜSTÜNDE
IO ise Rusya’nın Tobol’u Polonya’ya karşı da kullanmaya başladığı bilgisini vermekte. Elde edilen bilgilere göre Kaliningrad'da konuşlanmış sistem 18 Ocak günü faaliyete geçirildi ve bu tarihte Polonya’nın yarısında GPS verileri belirli bir süre için engellendi. Rusya’nın Avrupa’daki elektronik savaş faaliyetlerine hız vermesi dolayısıyla Avrupalı istihbarat örgütlerinin karşı önlem planladıkları da ifade edilmekte.