29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nın 99’uncu yılı, SANKO Üniversitesi’nde Edebiyat Kulübü tarafından düzenlenen törenle, büyük bir coşkuyla kutlandı.
Saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başlayan törende, SANKO Üniversitesi Ortak Dersler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şahin Abdullah Sırmalı, “Derneklerden Cumhuriyet’e” konulu bir sunum yaptı. Prof. Dr. Sırmalı, “Cumhuriyet, koca bir imparatorluktan kalan vatan toprağını savunmak için her türlü imkansızlıkla mücadele eden yüce Türk Milleti’nin en büyük zaferidir” dedi.
30 Ekim 1918 tarihinde, Osmanlı İmparatorluğu’nun İtilaf Devletleri ile imzaladığı Mondros Mütarekesi (Ateşkesi) sonucu fiilen Osmanlı İmparatorluğu’nun ortadan kalktığına vurgu yapan Prof. Dr. Sırmalı, “Bu belgeyle Türkiye’nin de çerçevesi çizilmiş oldu” şeklinde konuştu.
“Büyük Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Türk Milleti’nin geleceğinde hiçbir ülkenin söz sahibi olmasının mümkün olmadığı ne himayenin ne de mandanın kabul edilemeyeceği bilinciyle, koşulsuz, şartsız, milletin kendi egemenliğine dayanan yeni bir Türk Devleti kurmanın gerekliliğiyle hareket etmiştir” diyen Prof. Dr. Sırmalı, şöyle devam etti: “Büyük Önderimiz, ‘Türk’ün onuru, gururu ve yeteneği çok yüksek ve büyüktür. Böyle bir ulus esir yaşamaktansa yok olsun daha iyidir. O halde ya bağımsızlık ya ölüm!’ diyerek, bağımsızlığımıza giden yolumuzu çizmiştir.”
Müdafaa-İ Hukuk Hareketi
Müdafaa-i Hukuk Hareketi’nin milletin haklarını korumak adına atılmış ulusal bir adım olduğunun altını çizen Prof. Dr. Sırmalı, “Müdafaa-i Hukuk, Birinci Dünya Savaşı’nın galip devletlerine karşı, ulus olarak bağımsız bir devlet kurup yaşamak hakkımızı, fiilen gerçekleşecek bir savaşın sonunda kazanmaktır. Ancak bireyler değil, dernekler üzerinden gerçekleştirilecektir” ifadelerine yer verdi.
Bağımsızlığımızın kazanılmasında büyük rol oynayan derneklere değinen Prof. Dr. Sırmalı, sözlerini şöyle sürdürdü: “Amaçları İstanbul’dan ayrı bir devlet kurmak bu dernekler, yasaldır. Yerel olmakla birlikte, sadece illerde değil, ilçelere kadar çok iyi örgütlenmişlerdir. Türk ve Müslüman halkın sayıca çoğunluğunu ispatlamak, Batılı devletlerin himayesinden kurtulmak için örgütlenmektedirler.
Örneğin, Heyet-i Temsiliye, Erzurum Kongresi’nde Doğu illerindeki Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin bir araya getirilmesiyle kurulan Şarkî Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin yönetim kuruludur. Başkanı Mustafa Kemal Atatürk’tür ve 9 üyeden oluşmaktadır.
Sivas Kongresi ise yurt genelindeki bütün direniş örgütleri birleştirilerek kurulan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin yönetim kurulu olmuştur. Başkanlığına yine Büyük Önderimiz seçilmiş, yetki ve görevleri artırılmıştır. Üye sayısı da 16’ya çıkarılmıştır.”
Büyük Önder’in, tüm yazışmalarında ‘Heyet-i Temsiliye Reisi’ imzasını kullandığına dikkat çeken Prof. Dr. Sırmalı, “27 Aralık 1919 tarihinde Ankara’ya taşınan heyet, 23 Nisan 1923 tarihindeki Büyük Millet Meclisi açılışına kadar geçici bir hükümet şeklinde görev aldı. Meclis’in açılışıyla görev ve yetkilerini Meclis’e devretti” diye konuştu.
Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün, 28 Ekim 1923 akşamı kurucu kadrolara "Yarın Cumhuriyet ilân edeceğiz" müjdesini paylaştığını anımsatan Prof. Dr. Sırmalı, bu süreçte yaşananları şöyle aktardı:
“Büyük Önder o gece İsmet Paşa ile bir kanun tasarısı müsveddesi hazırlamış, 20 Ocak 1921 tarihli Teşkilât-ı Esasiye Kanunu’nun devlet şeklini tespit eden maddelerini şu şekilde değiştirmiştir; birinci maddenin sonuna ‘Türkiye Devleti’nin hükümet şekli Cumhuriyettir’ cümlesini eklemiş, üçüncü maddeyi ‘Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafından idare olunur. Meclis, hükümetin ayrıldığı idare kollarını Bakanlar vasıtasıyla yönetir.’ İfadesi eklenmiştir.
Mecliste okunan kanun teklifi birçok konuşmacının ’Yaşasın Cumhuriyet!’ sesleriyle kabul edilmiştir. Türkiye Cumhurbaşkanlığı için yapılan oylamaya 158 milletvekili katılmış ve Cumhurbaşkanlığına oybirliği ile Ankara Milletvekili Mustafa Kemal Paşa seçilmiştir."
Cumhuriyet kazanımlarının eserleri olan kadınlarımız
Sunuculuğunu Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik birinci sınıf öğrencisi Utku Arslan yaptığı törende, Prof. Dr. Sırmalı’nın konuşmasının ardından, “Cumhuriyet Kazanımlarının Eserleri Olan Kadınlarımız”ın kısa hayat hikayelerine yer verildi.
Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü ikinci sınıf öğrencisi Didem Sekmen, Cumhuriyetin ilk kadın yazarı Süreyya Ağaoğlu’nu, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü üçüncü sınıf öğrencisi Arzu Demir, Cumhuriyetin ilk kadın pilotu ve dünyanın ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen’i, Hemşirelik Bölümü üçüncü sınıf öğrencileri Damla Özel, Türk tiyatrosunda sahneye çıkan ilk Müslüman kadın oyuncu Afife Jale’yi, Melek Gülçin Karalar, Cumhuriyeti’nin ilk kadın tıp doktoru ve tıp eğitimi veren ilk kadın Safiye Ali’yi, Bedriye Cengiz, Klasik Türk müziği sanatçısı Safiye Ayla’yı canlandırdı.
Tıp Fakültesi dördüncü sınıf öğrencisi Mehmet Efe Palacı, Tıp Fakültesi ikinci sınıf öğrencileri Serkan Öksüzler ve Mehmet Salih Çevik ile Tıp Fakültesi birinci sınıf öğrencisi Ramazan Yazgan tarafından Atatürk’ün Gençliğe Hitabesinin okunmasıyla tören sona erdi. Törene, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. M. Metin Bayram, Genel Sekreter Dr. Yusuf Ziya Yıldırım, Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Türkan Pasinlioğlu, SANKO Üniversitesi Hastanesi Genel Müdürü Dr. Sermet Kileci, Mesul Müdür Dr. Suat Özerbaş, Genel Müdür Yardımcısı Rabia Ağar, akademik ve idari personel ile öğrenciler katıldı.