Dünyada değişen ticaret anlayışı ile artan inovatif gemi ihtiyacı ve pandemi etkisiyle yükselen tekne talebi Türkiye’yi her iki alanda da yukarı taşıyor. Dünyanın öne çıkan denizcilik ülkeleri başta olmak üzere pek çok ülkeye gemi, yat ve hizmetleri alanında ihracatını artıran Türkiye, bu alanlarda mevcut kapasitesini 2023 ve neredeyse 2024’ün tamamı için doldurdu. Yakın zamanda 2025’e alınan siparişler de başladı. Konumu ve üretim becerisi ile Türkiye’nin çok daha yüksek kapasiteye ulaşabilmesi muhtemel ancak önünde aşılması gereken 3 problem var.
Türkiye’nin deniz üzerinde düzenlenen tek tekne fuarı olma özelliğini taşıyan ‘Cryptom Bosphorus Boat Show’ MarinTurk İstanbul City Port Pendik’te düzenlendi. ED Fuarcılık ve YATED Fuarcılık tarafından organize edilen ve YATED Derneği tarafından desteklenen ‘Cryptom Bosphorus Boat Show’ Tekne, Tekne Ekipman ve Aksesuarları Fuarı’nda sektördeki gelişmeler de gündeme alındı.
HAVALİMANINA YAKIN YER
Özellikle pandemiyle birlikte artan yat trendinin ihracatçı ülkeler açısından önemli hale geldiğini anlatan Gemi Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği Başkanı Cem Seven, dünyada sektörün 20 milyar dolarlık bir pastaya ulaştığını söyledi.
Türkiye’nin dünya ihracat sıralamasında 11. olduğunu hatırlatan Seven, yat üreticilerinin gelecek dönemde yüksek siparişlerle dolu olduğuna dikkat çekti.
Seven, “Yat ve gemilerde üretimden teslime 2-3 yıl kadar süre geçiyor. Mevcut siparişlere göre, gemi tarafında 2024 neredeyse dolu yatta da öyle. 2025’e teslim edilmek üzere inşa edilen yatlar da var. Türkiye konumu ve üretim kabiliyetiyle bu sayıların kapasite olarak çok daha üzerine çıkabilir. Ancak yat sektöründe aşılması gereken öncelikli 3 problem var” dedi.
Seven, sorunlarla ilgili şu bilgileri verdi: “En büyük sorun teminat mektubu. Daha önce Türk bir bankadan teminat mektubu alarak müşteriden avans alabiliyordunuz. Şimdi ise bir Türk banka yanı sıra bir de Avrupa bankasından garanti eklettirilmesi isteniyor. Üreticilerimiz avans almakta zorlanıyor. İş avansı alamadığımız için ya da düşük alabildiğimiz için devlet bankaları, Eximbank ve özel bankalardan döviz kredisi kullanmak durumundayız. Ama faizler yüksek. TL kredilere ulaşmakta ise zorlanıyoruz. Diğer problem ise yer sorunu. Yatçılar hizbir zaman gemi inşa sanayi ile yan yana olmak istemiyor ama bizde böyle. Gemi inşa sisteminde tamir vs yapılırken o partiküller teknelere yapışıyor. Ama teknelerin dış etkene maruz kalmaması lazım. Yatçılar kümelenmek istiyor. Bunun için ise özellikle müşterilerin havalimanından 15 dakika içinde ulaşabileceği bir yer lazım. Çünkü dünyada böyle. Ticaret Bakanlığı konuyla ilgileniyor. Başka problem ise mavi yakalı tarafta zanaatkarların sayısının artmaması. Meslek okullarından mezun olanlar gemi inşa sanayisini seçmiyorlar.”
BAKIM İÇİN GELENLER DE VAR
Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kıran, üretim tarafında ürün tedarik sorununa dikkat çekerken, bu kapsamda fiyat artışlarının da önemli bir problem olduğunu iletti.
Yat ve Tekne Endüstrisi Derneği (YATED) Başkan Yardımcısı Murat Bekiroğlu ise, “Pandemiyle birlikte izole hayata ve doğaya kaçış oldu. Bu etkilerle tekne ve yatlara ilgi artışı sürüyor. Bunların dışında yabancıların da Türkiye’ye ilgisi yüksek. Özellikle tamir ve bakım için yurtdışından teknelerini getirenler var” dedi.