Ankara
Resmi Gazetede yayımlanan "2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı"nda, kültür ve sanat alanında yapılan faaliyetlere ve hayata geçirilecek politikalara yer verildi.
Programda, kültürel zenginlik ve çeşitliliğin korunup geliştirilerek gelecek nesillere aktarılmasının, kültür ve sanat faaliyetlerinin yaygınlaştırılmasının, milli kültür ve ortak değerler etrafında toplumsal bütünlüğün ve dayanışmanın güçlendirilmesiyle kültürün kalkınmadaki çok boyutlu etkisinin artırılmasının temel amaç olarak belirlendiği vurgulandı.
Bu doğrultuda yurt içi ve yurt dışındaki kültür mirası, toplumun kültür, tarih ve estetik bilincini geliştirecek, kültür turizmine katkı sağlayacak ve afet riskini dikkate alacak şekilde korunacak, taşınmaz vakıf kültür varlıklarına vakfiye şartları doğrultusunda işlevsellik kazandırılacak. Öncelikle 125 vakıf eserinin restorasyonu uluslararası standartlara göre tamamlanacak.
Tarihi kent dokularına yönelik kentsel tasarımlar yapılacak, tarihi kent bölgeleri bu tasarımlara göre iyileştirilecek. Bu doğrultuda, Bitlis şehir merkezindeki tarihi eserlerin bütüncül bir anlayışla restore edilmesi sağlanarak şehre açık hava müzesi hüviyeti kazandırılacak.
Ahlat kümbetleri onarılıp restore edilecek. Sahil Kalesinde yüzey araştırması yapılacak, tarihi mezarlıktaki arkeolojik kazı çalışmaları artırılacak ve kentin açık hava müzesi haline gelmesi için kültürel mirasın korunması çalışmaları bir iş programı dahilinde yürütülecek.
Kuzey Van Gölü havzasındaki diğer kümbet, mezarlık gibi Selçuklu eserlerinin durumları tespit edilecek ve onarım koruma faaliyetleri gerçekleştirilecek.
Yurt içi ve yurt dışındaki taşınmaz kültür mirasının korunmasına yönelik tespit ve envanter çalışmalarına devam edilecek ve elde edilen veriler dijital ortama aktarılacak.
Kapadokya Alan Başkanlığı sınırlarındaki taşınmaz kültür varlıklarıyla sit alanlarına ilişkin envanter çalışmaları dijital hale getirilecek ve alan sınırlarında koruma amaçlı imar programları hazırlanacak.
Çanakkale'de yeni tespit edilen 2 şehitlikte düzenleme yapılacak
Çanakkale şehitlikleri ve savaş alanları, ihya edilerek tarihi alan açık hava müzesine dönüştürülecek.
Seddülbahir Kalesi'nde Bab-ı Kebir'e ait ahşap tamamlama ve çevre düzenleme çalışmaları yapılacak. Yeni tespit edilen 2 şehitlik düzenlenecek. Namazgah Tabyası için tasarım projesi hazırlanacak.
Coğrafi Bilgi Sistemi altyapısının kurulması ile Web ve Mobil Uygulama Yazılımı Kurulum ve Entegrasyon Projesi kapsamında, kaçak yapı çalışmaları için sahada kullanmak üzere bir uygulama ile Taşınmaz Ulusal Envanter Sistemi (TUES) geliştirilecek.
Kültür merkezi tasarımında standartlar belirlenecek
Kültür yapılarının şehir yaşamında üçüncü mekan olarak benimsenmesi için ulaşılabilir, yaygın ve cazip yapılar tasarlanacak. Bu kapsamda, kültür yapılarında büyük ve merkezi yapılardan makul büyüklük ve muhtelif yerlere dağılmış esnek yapılara geçiş sağlanacak.
Kültür merkezi tasarım ve yapımına yönelik yerleşim yeri büyüklüğü, nüfus projeksiyonu, mevcut kültürel yapı envanteri gibi kriterler göz önüne alınarak konuya ilişkin standartlar belirlenecek.
Kültür ve sanata erişim ve katılım olanaklarının artırılması, bunların bir yaşam alışkanlığı olarak gelişmesi amacıyla erken yaşlardan itibaren eğitim verilecek.
Okuma kültürünün oluşturulması ve yaygınlaştırılması için okullardaki kütüphanelerinin sayısı artırılacak, gezici kütüphaneler hizmete alınacak. Kütüphanelerin yaygınlaştırılması konusunda yerel idarelerle iş birliğine gidilecek.
Klasik Türk sanatlarını yaygınlaştırma hedefiyle Türk-İslam tarihinin farklı dönemlerini kültürel, sanatsal ve toplumsal açıdan araştıran arkeolojik kazı çalışmaları ve bilimsel araştırmalar yapılacak.
Kosova, Makedonya ve Kıbrıs'taki vakıf eserlerinin tespitiyle ile ilgili envanter çalışmaları yürütülecek.
Yaygın kültürel eğitim faaliyetleri kapsamında, Türk süsleme sanatları ve geleneksel el sanatları kursları açılacak, Geleneksel El Sanatları Festivallerinin devam ettirilmesi sağlanacak.
Dijital platformlar için Türkçe Öğretim Portalı geliştirilecek
Türkçenin zenginliğinin kayıt altına alınması için "etimolojik sözlük" ile Türkiye Türkçesi Ağız Atlası Projesi tamamlanacak.
Yurt dışında Türk dili ve kültürünün öğretimi ve tanıtımı için Tercihim Türkçe Projesi'nin uygulandığı ülkelerin ve okulların sayısı artırılacak.
Türkçe Öğretim Portalı geliştirilerek ve çevrim içi Türkçe kursları düzenlenerek Türkçenin dijital platformlarda öğretilmesi sağlanacak.
Türk kültür ve medeniyetine dair referans metinlerin, üniversiteler, yayınevleri ve ilgili kamu kurumlarınca yayımlanması hedefi doğrultusunda, yazma eserlerden 15 temel Türk- İslam klasiğinin içeriği incelenecek ve yayımlanması sağlanacak.
Türk Tarih Kurumunca 50 tıpkı basım, 35 yeni yayın ve 3 süreli yayın yapılacak.
Çanakkale ruhunun işlenerek kalıcı eserler ortaya çıkarılması amacıyla Çanakkale Kahramanlarını Öyküleştirme Çalışması doğrultusunda 10 kitap yazılacak.
Kültür istatistikleri tek veri tabanında toplanacak
Fikri haklara konu ürün ve eserlere ilişkin bilgi ve veri altyapısının güçlendirilmesi amacıyla kültür istatistikleri uluslararası standartlara uygun bir şekilde geliştirilecek ve tek bir veri tabanında toplanacak.
Veri paylaşımını sağlamak üzere dış kurum entegrasyonlarına ilişkin çalışmalar yürütülecek ve kurum içi veri girişlerine ilişkin eğitim ve koordinasyon çalışmaları gerçekleştirilecek.
Kültür endüstrilerine sağlanan destekler, özellikle eğitim, sertifikasyon ve Ar-Ge faaliyetleri artırılacak.
Sinan Operası dünyaya açılacak
Türk kültürünün yurt dışında tanıtılması ve kültürel diplomasi faaliyetlerinin geliştirilmesi için Yunus Emre Türk Kültür Merkezlerinin sayısı artırılacak, personelinin kültürel diplomasi konusunda eğitim alması sağlanacak.
Yurt dışı tanıtım için yürütülen kültürel diplomasi faaliyetleri kapsamında, Mimar Sinan'ın hayatından bir bölümü anlatan opera eseri Sinan Operası da sahnelenecek.
Dünya kamuoyuna Türk kültürünün yerinde tanıtılması amacıyla tarih, edebiyat, müzik, sinema, arkeoloji, mutfak gibi farklı alanlarda yaz okulları düzenlenecek.
Nitelikli kültürel yayınlara daha fazla sayıda okurun ulaşımını temin etmek üzere e-kitap formatında daha fazla sayıda eserin kamu yayını olması sağlanacak.
Türk Klasik Eserlerinin Dijital Ortama Aktarılması Projesi kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığı eser sayısı 250'ye çıkarılacak.
Yayımcılık sektörünü desteklemek üzere Edebiyat Eserlerinin Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik'te değişiklik yapılacak.
Salgın döneminde özel tiyatrolara destek
Hayata geçirilen faaliyetlere de yer verilen programda, Kovid-19 salgını nedeniyle Devlet Tiyatroları bir önceki sezona göre temsil sayısının yüzde 77, seyirci sayısının yüzde 87 oranında azaldığı, sezonun 1106 temsil ve 175 bin 285 seyirci sayısıyla kapandığı belirtildi.
Salgın önlemleri çerçevesinde yeni sezonda 42 sahnede koltuk kapasitesinin yüzde 50 düşürüleceği, bu nedenle 2021-2022 sezonunda temsil ve seyirci sayısının potansiyelin altında olmasının beklendiği bildirildi.
Kamyon Tiyatrosu Projesi kapsamında, bu yıl 47 bin 395 çocuğa ulaşıldığı, Açıkhava Yaz Oyunları'nda Ankara İrfan Şahinbaş Açıkhava ve Bornova Kültür Sanat Merkezi Bozkurt Kuruç Açıkhava sahnelerinde 71 temsil ile 11 bin 799 seyircinin ağırlandığı vurgulandı.
Özel tiyatrolara yönelik destek mekanizmasına da değinilen programda, 2020'de 328 özel tiyatroya dağıtılan toplam 12 milyon lira ödeneğin, bu yıl 13,5 milyon liraya çıkarıldığı ve 428 özel tiyatroya verileceği kaydedildi.
Ayrıca, salgın döneminde özel tiyatrolara destek olmak amacıyla 78,8 milyon lirayla salgın koşullarının meydana getirdiği zorlukların telafi edilmeye çalışıldığına işaret edildi.
Dünya Miras Listesi'nde bulunan kültür varlığı sayısı 19'a yükseldi
Sayısallaştırma çalışmaları tamamlanan yazma eserlerin internet ortamında erişime açıldığına, dünya kültür mirası listelerinde Türkiye'ye ait varlıkların sayısının arttığına dikkat çekilerek, "2020 yılında Dünya Miras Listesi'nde 18, geçici listede ise 78 kültür varlığımız bulunmaktayken 2021 Ekim ayı itibarıyla Dünya Miras Listesi'nde bulunan kültür varlığı sayısı 19'a, geçici listeye giren kültür varlığı sayısı ise 84'e yükselmiştir." bilgisine yer verildi.
Ekim 2021 itibarıyla 116 kültür merkezi, 1225 halk, çocuk ve edebiyat müze kütüphanesi, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı 308 müze, 142 ören yeri, 310 özel müze, 22 yazma eser kütüphanesi ve 2 bin 537 sinema salonunun hizmet verdiği bildirildi.
Türk Edebiyatının Dışa Açılımı (TEDA) Projesi kapsamında desteklenen eser sayısının Ekim 2021 itibarıyla 3 bin 494'e, destek miktarının ise 35 milyon liraya ulaştığı, Edebiyat Eserlerinin Desteklenmesi Projesi kapsamında ise 2014'ten beri toplam 314 esere yaklaşık 3,9 milyon lira destek verildiği kaydedildi.
2020 sonu itibarıyla bandrol sayısı 433 milyona ulaştı
Yayıncılık sektöründe 2020 sonu itibarıyla üretilen başlık sayısının (ISBN) 78 bin 500'e, verilen bandrol sayısının (üretim) ise 433 milyon adede yükseldiği, bu yılın sonunda ISBN verilen eser sayısının 80 bini aşmasının beklendiği vurgulandı.
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü ve Uluslararası Yayıncılar Birliğinin raporuna göre, Türk yayıncılık sektörünün perakende pazar büyüklüğü bakımından dünyada dokuzuncu, üretilen başlık sayısı bakımından ise altıncı sırada yer aldığına işaret edildi.
Yüzde 80'lik yerli film izleme oranı
Sinema sektörüne sağlanan desteklere de değinilen programda, 2005'ten bu yana 281,8 milyon lirası 595 uzun metraj film projesine olmak üzere sektöre toplam 612 milyon lira kaynak aktarıldığı, bu yıl içerisinde sağlanan kaynağın ise ekim ayı itibarıyla 70,2 milyon liraya ulaştığı belirtildi.
Salgın nedeniyle geçen yıl toplam seyirci sayısının 17,4 milyon kişi, gişe gelirlerinin ise 299 milyon lira olduğuna dikkat çekilerek, Türk sinemasının yüzde 80'lik yerli film izleme oranıyla önceki yıllarda elde ettiği Avrupa'daki birincilik konumunu 2020'de de sürdürdüğü kaydedildi.
Sahne sanatlarına destek küçük kentlere yaygınlaştırıldı
Sahne sanatlarına yönelik desteklerin artarak devam ettiği, yeni girişimlerin projelerine öncelik verildiği, desteklerin İstanbul ve diğer büyükşehirlerle sınırlı kalmayıp küçük kentlere doğru yaygınlaştığı vurgulandı.
Tiyatro sayısı ve verilen desteklerin artışına paralel olarak Kovid-19 salgını öncesi seyirci sayılarında artış gözlendiği ancak salgınla birlikte 2019-2020 sezonunda, bir önceki sezona göre, tiyatro salon sayısının yüzde 20,1, tiyatro salonu koltuk sayısının da yüzde 24,5 azaldığı bildirildi.