Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Çetin Ali Dönmez, Ayaş Tarım GES'in açılışı kapsamında yaptığı değerlendirmede, dünya genelinde çevreyi kirleten ve çevrenin önemsenmediği yatırımlara finansman bulunmasının zorlaştığını söyledi.
Bakanlık olarak tüm uluslararası kuruluşlarla görüştüklerini ve "proje odaklı kredi" mekanizması kurguladıklarını dile getiren Dönmez, söz konusu projelerle düşük faizli kredilerin kullanılabileceğini aktardı.
Dönmez, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının son 2-3 yıldır kullandırdığı ve kullandırılmakta olduğu fonların toplam tutarının 1,5 milyar doların üzerinde olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu:
"Proje odaklı kredi mekanizması kurguluyoruz. Hazine ve Maliye Bakanlığı da bunlara destek veriyor. Garanti olmaya çalışıyor. Bu projeler vasıtasıyla uluslararası fonları uzun vadeli, düşük faizli, maliyeti düşük fonları biraz hazine desteği ile sanayicimize, çiftçimize, tarım sektörümüze kullandırmayı planlıyoruz. Sanayi için yeni bir paket anlaşması yapmak üzereyiz. İlan edilecek, daha ilan edilmedi. Kalkınma ajansları üzerinden ayrıca dağıtabileceğimiz kırsal kalkınma odaklı, beklentimiz 400 ile 500 milyon dolar arasında oradan bir fonlama bulmak. Bunlar odaklı finansman olduğu için maliyetleri düşük oluyor. Dünyada yenilenebilir enerji kullanan tesislere ve bu yatırımlara daha fazla finansman ve yatırım imkanı oluştu. Dünya Bankası ve diğer finans kuruluşlarından Türkiye'de yapılacak temiz enerji odaklı projelere 400-500 milyon dolar arası kredi paketi bekliyoruz."
Dönmez, dışarıdan borçlanmanın maliyeti arttırdığını uzun vadeli ve borçlanma maliyeti düşük kredilerin daha kıymetli olduğunu aktardı.
Sağlanan kredilerin nerede ve hangi projelerde kullanılacağına ilişkin ilgili kuruluşlara bilgi verildiğini dile getiren Dönmez, "Krediler Dünya Bankası ağırlıklı, diğer finansal kuruluşlar da var. En son Japon Kalkınma Bankasından aldık. Avrupa kaynaklı başka krediler de bulabiliyoruz. Bunlar biraz daha Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından kullanılacak 'odaklı' fonlar. Nerelerde kullanacağımızın sorulduğu fonlar. Bu da bizi rahatlatıyor çünkü biz de nerede harcayacağımızı biliyoruz. " diye konuştu.
Tarım GES ile güneş enerjisi sektörünün uygulama alanı genişliyor
Dönmez, Ayaş Tarım GES'te çatıda güneş panelleri ile elektrik üretimi yapılırken, panel altında tarımsal ürünlerin daha verimli üretilebileceğini söyledi.
Bugüne kadar Türkiye'deki güneş santrali yapısında panellerin toprağa yakın konumlandırıldığını dile getiren Dönmez, "Alttaki toprak verimsiz hale geliyordu. O yüzden de tarımsal alanlar konusunda epey bir hassasiyet olması çok normaldi. Tarım GES uygulamalarında ise alanlar genişleyecek. Artık bir çok tarım arazisine güneş enerjisi panelleri konulabilecek hale gelecek. Bu aynı zamanda yenilenebilir enerji pazarının da büyümesi anlamına geliyor. Türkiye için yenilenebilir enerji kaynağının artması demek. Diğer taraftan da tarımla uğraşan çiftçilerimiz için daha verimli bir tarımsal uygulama olacak, çiftçinin maliyetleri düşecek. Tarım GES'ten üretilen elektriğin bir kısmı çiftçinin tarım için ihtiyaç duyduğu sulama için kullanılacak. Maliyet düşecek, verimlilik artacak." değerlendirmesinde bulundu.
Uzun vadede Türkiye'nin büyümesine yardımcı olacak uygulamaların tarım üretimine de katkısı olacağını ifade eden Dönmez, şöyle devam etti:
"Bu tarz üretim sayesinde uzun vadede tarımsal ürünlerde enflasyon, fiyat artışını engelleyici ölçüde de desteği olacak. Bu projenin ilki çok kıymetliydi. Bu projeyi ODTÜ-GÜNAM ile yaptık. Bu proje bir araştırma altyapısı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından desteklenen bir araştırma altyapısı. Bunun içinde sanayi firmaları, panel üreticilerimiz var. Kalyon PV, CW Enerji var. Ayrıca yazılımcı firma Gumbel Group var. Bunun içinde çiftçilerimiz var. Hocalarımız var. İşbirliği usulü bu gerçekleştirildi. Buradan elde edilen verilerle bundan sonraki uygulamaların daha verimli yapılması sağlanacak."
Dönmez, benzer tarım GES uygulamalarının Kayseri ve Bursa'da yapılacağını ve ODTÜ-GÜNAM ile projelerin yürütüleceğini söyledi.
"Tarım GES'ten üretilen elektriğin şebekeye satılması için çalışıyoruz"
Çiftçilerden gelen önerilerin de dinlendiğini ve farklı uygulamalar üzerinde çalışıldığını belirten Dönmez, şunları kaydetti:
"Gerek ajans gerek KOSGEB, kamu bankaları ve Türkiye finansal sistemi üzerinden çiftçilerimize destek vermeyi planlıyoruz. Çiftçilerimizin tek başına tarım GES'i yapması mümkün değil. Muhtarımız önayak oldu. Burada çiftçilerimizle konuştuk. Belki de bu panellerden üretilen enerjinin aynı zamanda şebekeye verilmesi konusunda uygulama esnekliği getirilirse, çiftçi hem enerjisini ucuza getirebilsin hem de fazla enerjiyi belki bir ölçüde şebekeye verip toplam tarımsal üretimin maliyetini düşürebilsin. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile bu konuyu istişare edeceğiz. Buradaki gibi projelerde tarımsal üretimde verim artışını da gözledikten sonra böyle bir uygulamanın hayata geçirilmesi mümkün olur belki de. Üreticinin elektrik üretiminin fazlasını şebekeye verebilecek bir çözüm. Bunu, inşallah, görüşeceğiz. Arkadaşlarımızla da takip edeceğiz."