Türkiye’deki 440 ova, özel koruma kalkanında bulunuyor. Samsun’dan ise Çarşamba, Bafra, Vezirköprü ve Ladik Ovaları bu koruma kapsamında yer alıyor.
2005 yılı Temmuz ayında Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu gereği amaç dışı kullanımlar izne tabi hale geldi. Söz konusu Kanun uyarınca Türkiye’de tarımsal üretim potansiyeli olmasına karşın arazi bozulumlarının hızlandığı toplam 9,38 milyon ha alandaki ‘440 bölge büyük ova koruma alanı’ olarak işlem görüyor.
Konuyla ilgili bir açıklama yapan Samsun İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, “Söz konusu kanundan önce de tarım arazilerinin amaç dışı kullanımında izin alınmasını gerektiren yönetmelik bulunuyordu. Ancak arazinin izin alınmadan amaç dışı kullanımı ve bunun tespiti durumunda herhangi bir cezai sorumluluk yoktu. İşte bu kanunla, yıllardır uygulanagelen bir eksik telafi edilerek izinsiz kullanımlara idari ve adli müeyyideler getirilmiş oldu. Kanun çerçevesinde tarımsal üretim potansiyeli yüksek olup da (erozyon, kirlenme, amaç dışı veya yanlış kullanımlar gibi) çeşitli nedenlerle toprak kaybı ve arazi bozulmalarının geliştiği ovaların, kurul veya kurulların görüşü alınarak büyük ova koruma alanı olarak belirlenmesine imkân sağlanırken, büyük ovalardaki koruma ve geliştirme amaçlı tarımsal altyapı projeleri ve arazi kullanım planlarının hazırlatılmasına da ortam hazırlandı” dedi. Sağlam şöyle devam etti:
“Yine bu kanun sayesinde tarım arazilerinin korunması yanında, planlı üretime geçilmesinin de önü açılarak Arazi Kullanım Planlaması Projeleri Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı 81 il müdürlüğünün kullanımına sunuldu. Ülkenin kalkınma hedefleri doğrultusunda toprakların korunması, arazi kullanımı ve koruma dengesinin sağlanması gibi amaçlarla, büyük ova koruma alanı sayılarının artırılması çalışmaları devam ederken sayının kısa sürede 500’e ulaşması hedefleniyor. Kanunda 2020 yılında yapılan değişiklikle arazi üzerinde izinsiz işe başlanılması ya da alınan izne uygun kullanılmaması halinde valilik işi tamamen durdurabiliyor veya yapılan iş tamamlanmışsa bu kez de kullanımına izin verilmiyor. Araziyi bozana, zarar verilen alanın her metrekaresi için 33,6 TL idari para cezası veriliyor. Büyük ova koruma alanlarında ise bu ceza iki katı (metrekareye 67,2 TL) olarak uygulanıyor.”
Samsun’daki ovalardan Sağlam, “İlimizde bulunan Bafra, Çarşamba, Vezirköprü Ovalarında, tarım potansiyeli yüksek büyük ovaların belirlenmesine yönelik çalışmalar yapılmış ve ilk etapta bu ovalara ait sınırlar tespit edilerek bu 3 ovanın da aralarında bulunduğu 49 ildeki 141 ovanın ‘Büyük Ova Koruma Alanı Olarak Belirlenmesine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı’ yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu ovalarımızdan Bafra Ovası 38 bin 388 hektar alanda Alaçam, Bafra ve Yakakent ilçelerinde toplam 51 mahalleyi kapsarken, Çarşamba Ovası 87 bin 981 hektar alanda Salıpazarı, Tekkeköy, Çarşamba ve Terme ilçelerinde toplam 160 mahalleyi, Vezirköprü Ovası ise 12 bin 710 hektar alanda bu ilçemizdeki 29 mahalleyi içerisine almaktadır. Aynı zamanda büyük ova koruma alanı belirlenmesi çalışmaları sonucu kanunun ilgili maddesi kapsamında tespit edilerek sınırı çizilen ve 27 Kasım 2020 tarihli Toprak Koruma Kurulu’nun ‘uygun’ görüşü ile belirlenen Lâdik Ovamız ise 19 bin 92 hektar alanda 12 mahalleyi kapsamaktadır. Toprağımızın ve suyumuzun kıymetini daha da fazla anladığımız bu günlerde çalışmanın ülkemize hayırlı ve uğurlu olmasını diliyorum” şeklinde konuştu.