Bulgaristan’da analizlerin uzun sürmesi, Türkiye’den Avrupa'ya ihraç edilen yaş sebze ve meyve tırlarını olumsuz etkiledi. Türkiye tarafından 800’e yakın TIR uzun kuyruklar oluşturdu. Avrupa Birliği’nin (AB) sınır kapısındaki sıkıntı hem üreticiyi hem de ihracatçıyı vurdu.
Sektör temsilcileri, EKONOMİ gazetesinden Fikri Cinokur'a açıklamalarda bulunarak, yeni seçimden çıkan Bulgaristan’da bürokrasinin yavaş işlediğini bunun da özellikle sınır kapılarında kendini iyice hissettirdiğini ifade ettiler.
Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu, Bulgaristan sınır kapısındaki sıkıntı nedeniyle hasarın büyük boyutlara ulaştığını bildirdi.
Çavuşoğlu, iç pazarda fiyatlar düşerken ihracatçıların ise sözlerini yerine getiremediğini, bunun da ithalatçı firmalar tarafından çeşitli cezai yaptırımlara yol açtığını söyledi.
''Hem üretici hem de ihracatçı zarar ediyor''
Kumluca Ziraat Odası Başkanı Hidayet Kökçe, Bulgaristan sınır kapısında yüzlerce TIR’ın kuyruklar oluşturması ve analiz konusunda çıkarılan zorluklar nedeniyle çiftçinin de mağduriyet yaşadığını belirterek, yeni dönem sera sezonunun sıkıntılı başladığını söyledi.
“Bulgaristan sınır kapısında analiz için bekleyen TIR’ların süresinin uzaması ürünün bozulmasına yol açıyor. Gümrük kapılarında TIR’ların kuyruk oluşturması nedeniyle fiyatlar da ucuzlamaya başladı. Hem üretici hem de ihracatçı zarar ediyor. TIR’lar beklediği için ihracatçı ürün almıyor. Bu kez üretici maliyetinin altında satışa zorlanıyor.’’
''Sorun hükümetler arasında görüşülüyor''
Batı Akdeniz İhracatçı Birliği (BAİB) Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu, Bulgaristan sınırındaki TIR kuyruklarının azaltılması ve analizlerin hız kazanması için hükümetler arası görüşmelerin sürdüğünü bildirdi. Bulgaristan sınır kapısında yaklaşık 20 gündür yaşanan sıkıntı nedeniyle ihracatçıların büyük hasar gördü.
“Bulgaristan sınır kapısında 700-800 TIR bekliyor. Bulgaristan tarafında analizlerin geç sürmesi nedeniyle TIR’larda ürün bozuluyor. İhracatçı müşterisine karşı taahhüdünü yerine getiremiyor. Bu nedenle alıcı firmalar tarafından cezai yaptırımlar uygulanıyor. Cezai yaptırımların yanında iptaller de artıyor. Hasar çok büyük.”
Sınır kapısında 700-800 TIR bekliyor
Asıl işin bundan sonrasının çok önemli olduğuna işaret eden Ümit Mirza Çavuşoğlu, maliyetin altında satışların başladığını bildirdi:
“Şu anda Bulgaristan sınır kapısında 700-800 TIR bekliyor. Sınır kapısında günlük 300 TIR analizi yapılabiliyor. Buna rağmen Türkiye tarafından günlük 450-500 TIR fazladan gidiyor”
“TIR’lar kasıtlı bekletiliyor”
Antalya OSB ve ATSO Başkanı Ali Bahar da, Antalya'dan zor koşullara rağmen yapılan ihracatta yüzde 10 artış yakalandığını ancak yaş meyve sebze ihracatında sıkıntılar olduğunu söyledi:
“Sebze ihracatında bir tıkanma yaşanıyor. Bana gelen önemli bir şikayet TIR’larımızın Bulgaristan kapısında bekletilmesidir. Bulgaristan’da ürün denetimlerinde haksızlık ve kasıtlı bekletme olduğunu duyuyoruz. Antalya ihracatında yıllardır bu sıkıntı yaşanıyor, sıkıntılar arttığında Hükümet devreye giriyor, sorun bir dönem için aşılıyor ama sonra tekrar başlıyor. Bu meseleyi artık konuşmakla kalmamalı, İhracatçılar Birliğimizle birlikte kalıcı bir çözüm için gayret sarf etmeliyiz. Bulgaristan’a gidilmesi gerekiyorsa oraya gideceğiz, Avrupa Birliği’yle görüşmek gerekiyorsa gidip görüşülmeli.’’
Ticaret Bakanlığı, Bulgar makamlarıyla temas halinde
Edinilen bilgiler dahilinde, Bulgar sınırında ihracat TIR’larının içindeki gıda ürünlerin gerekli analizlerini yapan sadece tek firma var. Seçimden yeni çıkan ve hala hükümetin kurulamadığı Bulgaristan'da bürokrasi yavaş işliyor. Gazeteye konuşan Ticaret Bakanlığı yetkilileri, çözüm için Bulgar makamlarıyla görüştüklerini aktardı. Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) temsilcilerinin de hem Ticaret Bakanlığı hem de Bulgar yetkililerle yakın temasa geçtiklerini söyledi.
''AB laboratuvarı Türkiye'ye kurulsun''
Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Berdan Ber ve BAİB üyesi ihracatçı Ergin Civan, Bulgaristan sınır kapısında bulunan AB Laboratuvarı’nın Türkiye tarafına konulmasını önererek analizin kısa sürede sonlanacağını söyledi.
“AB sınırı Bulgaristan tarafında kalıyor. Bulgaristan sınırında yaş meyve sebze analizlerinde sıkıntı yaşanıyor. Bürokratik engelleri aşmak için AB Laboratuvarı Türkiye sınırı tarafında yapılsın. Numuneler burada alınsın. Bu laboratuvarı da yine AB kendi yönetmeliğine göre ve kendi yöneticilerini belirleyerek yapsın. Hiç olmaz ise analiz sonuçları kısa sürede sonuçlanır.’’