Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde şimdiye kadar daha çok karadaki gidişata odaklanıldı. Ancak savaşın önemli bir kısmı da havada gerçekleşiyor ve iki taraf da hava sahasını kontrol altına almaya çalışıyor.
Ukrayna lideri Zelenskiy, işgalin başlangıcından bu yana Rusya'nın saldırılarına karşı Batılı ülkelerden hava sahası üzerinde uçuşa yasak bölge ilan edilmesini istedi. Ancak bu yönde bir karar verilmedi.
Ukrayna başlarda hava savunma sistemlerinde yoğun kayıplar yaşadı, ancak birçok uzman buna rağmen Rusya'ya karşı gösterilen direnci etkileyici buldu.
Savaşın başlangıcından bu yana askeri kayıpları takip eden açık kaynak askeri analiz web sitesi Oryx, Ukrayna'nın en az 82 Rus uçağı, helikopteri ve insansız hava aracını ele geçirdiğini ya da imha ettiğini tespit etti.
Ukrayna'nın hava savunmasında ise 33 kayıp yaşandı.
BBC'ye konumunu açıklamadan video aracılığıyla konuşan Ukrayna Hava Kuvvetleri Subayı Vasyl Kravchuk, Rusya'nın hava saldırılarına karşı savunma sağlamanın zorluklarını anlattı ve dev bir hava sahasının tamamını kontrol etmenin imkansız olduğunu söyledi.
Kravchuk önümüzdeki haftaların zorlu geçeceğini, Rusya'nın Kiev'den vazgeçse de Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesine göz koyduğunu ifade ediyor.
Buna rağmen 50 gündür çatışmaların ortasında olan Kravchuk'un yüzü gülüyor.
Rusya, hava sahasında avantajlı konumda
Hava sahasında avantajlı konumda olan Rusya'nın Ukrayna'dan neredeyse 3 kat fazla savaş uçağı bulunuyor.
ABD Savunma Bakanlığı, Rus uçakların günde ortalama 250 operasyon düzenlediğini ve yaklaşık 30 saldırı yaptığını belirtiyor.
Ancak Batılı yetkililer, Rusya'nın yine de hava sahasında üstünlük sağlamakta zorlandığını ifade ediyor.
Ukrayna'nın oldukça eski MIG-29 modeli savaş uçakları ise Rusya'nın hızına yetişmekte zorlanıyor ve günde en fazla 10 askeri operasyon gerçekleştirebiliyor.
Ukrayna, Rusya'nın hava sahasında daha güçlü olduğunu bildiği için de Batılı ülkelerden uçuşa yasak bölge talebinde bulunuyor.
Ancak uzmanlar, Rusya'nın Donbas bölgesine olası saldırısının yeni ve çok daha zorlu bir sürece yol açabileceğini ve Ukrayna'nın hava kuvvetlerini yıpratacağını düşünüyor.
Çok katmanlı bir savunma
Kraliyet Birleşlik Hizmetler Enstitüsü'nden Hava Kuvvetleri Araştırmacısı Justin Bronk, Donbas'ın Rusya hava sahasına yakınlığı yüzünden erişimin ülkenin geri kalanına kıyasla daha rahat olacağını ifade ediyor.
Uzmanlar, Ukrayna'nın bu bölgedeki çatışmalarda üstünlük sağlaması için çok katmanlı bir savunmaya ihtiyacı olduğunu, bunun için de kısa, orta ve uzun menzilli silahlar kullanması gerektiğini söylüyor.
Batı ülkeleri şimdiye kadar Ukrayna'ya kısa menzilli, karadan havaya füze desteğinde bulundu.
ABD 2 bin Stinger füzesi gönderdi, İngiltere ise yüksek hızlı taşınabilir Starstreak füzesavar desteği yaptı.
Kravchuk, Ukrayna'nın omuzdan atılan ve Manpad olarak bilinen bu kolay taşınır hava savunma sistemleri desteği için müteşekkir olduğunu ancak bunların sadece savaşın ön cephesinde faydasını görebildiklerini söyledi.
Bunun sebebi, Manpad sistemlerinin sadece alçaktan uçan uçaklara karşı etkili olması ve Rusya'nın daha çok uzun menzilli seyir füzeleri kullanması.
Kravchuk "Orta ve uzun menzilli silah eksiğimiz var" diyor.
'Havayı kontrol eden savaşı kazanır'
Ukrayna'daki savaş şimdilik ülkenin doğusunda yoğunlaşıyor. Ukrayna, hava savunmasını doğuya yönlendiriyor.
Ancak ülkenin geri kalanının da korunması gerekiyor.
Kravchuk, "Ukrayna'nın yarısını tamamen savunmasız bırakamayız" diyor.
Öte yandan Ukrayna, hava savunmasını sadece Rus uçaklarına değil, aynı zamanda Rusya'nın seyir ve balistik füzelerine karşı da kullanıyor.
Kravchuk, kendi biriminin atılan uzun menzilli füzeleri yüzde 50-70 başarıyla vurduğunu söylüyor.
Ancak bu, çok sayıda füzenin hâlâ başarılı bir şekilde hedefine ulaştığı anlamına geliyor.
Pentagon, Rusya'nın savaşın başlangıcından bu yana 1.550 füze attığını belirtiyor.
Öte yandan Rusya, normal füzeden yaklaşık beş kat hızlı ve durdurulması neredeyse imkansız olan hipersonik füze kullandığını da iddia ediyor.
Ortaya çıkan şu ki, savaş uzadıkça Ukrayna'nın Rusya'nın hava saldırılarına karşı kendisini savunması zorlaşacak.
İki üst düzey istihbarat yetkilisi, BBC'ye Ukrayna'nın Batılı ülkelerden uzun ve orta menzilli hava savunma sistemleri talep ettiğini bildirdi.
Kravchuk ise "Tarihteki savaşlar bize havayı kontrol edenin nihayetinde savaşı kazandığını gösteriyor" diyor.