Yenişehir Belediyesi’nin tarımsal ürünlerin doğrudan tüketiciye uygun fiyatla ulaştırılması hedefiyle kooperatiflerle birlikte geliştirdiği “tesisleşme ve pazarlama modeli” örnek uygulama olarak hem pazarlama sektörünün hem de bilim dünyasının dikkatini çekti.
Aracıları devre dışı bırakılarak çiftçiye ve tüketiciye kazandıran “Üretken Belediyecilik” uygulaması, 7. Uluslararası Ekonomi Yönetimi ve Pazar Araştırmaları Kongresi’nin ardından İstanbul Esenyurt Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi’nde de yayınlandı. Yenişehir Belediyesi’nin Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) desteğiyle 2021’den itibaren uygulamaya aldığı ve başarıyla sürdürdüğü üreticinin pazarlama yeteneklerini artırılmasına yönelik proje hem pazarlama sektörünün hem de bilim dünyasının dikkatini çekti.
Yenişehir Belediye Başkanı Davut Aydın, Osmanlı Devleti’nin banisi Osman Gazi’nin kurduğu Yenişehir’de tarımın en önemli geçim kaynağı olduğunu hatırlatarak, “Üç yıl önce göreve geldiğimizde, karşımızda şöyle bir tablo vardı. Piyasada aracılık faaliyeti gösteren çok sayıda firma vardı ve çiftçimiz ürününü istediği fiyattan pazara sunamadığı gibi, tüketici de bu ürünlere uygun fiyattan ulaşamıyordu. Bunun üzerine hem kayıt dışı ticaretin önüne geçmek hem istihdama katkı sağlamak hem de tarımsal teknolojinin kullanımını yaygınlaştırmak amacıyla bir proje hazırladık. Ardından BEBKA’nın mali destek programına başvurduk. Proje kabul edilince de pilot olarak seçtiğimiz Çayırlı, Köprühisar, Çelebi, Hayriye ve İncirli Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerine Bursa Ticaret İl Müdürlüğü’nden üretici örgütü belgesi aldık. 5 köy kooperatifimize 125’er metrekarelik depolar tahsis ettik. Her kooperatifimiz için 1’er adet ürün işleme tezgâhı satın aldık. Çiftçimizin ürünü konveyör sistemli tezgâhta işlenmesini sağladık, ardından sisteme paketleme makinesi kazandırdık. Böylelikle ürünün katma değerini artırdık. Ayrıca işlenen ürünlerin raf ömrünü uzatmak ve kalitesini korumak için ön soğutma merkezi kurduk” dedi.
"Türkiye’ye örnek proje"
Projeyle birlikte başta biber olmak üzere ürün alım fiyatlarına da bir disiplin geldiğini ifade eden Başkan Davut Aydın, şöyle devam etti;
“Büyük market zincirleri de projeye ilgi duyunca ürünün fiyatını özel sektör değil, doğrudan çiftçiden mahsul alımına başlayan kooperatiflerimiz belirlemeye başladı. Böylelikle çiftçimiz kooperatifleri vasıtasıyla pazarlama kapasitelerini geliştirdi, gelirlerini artırdı ve pazarlamada profesyonel yönetim anlayışı oluşturdu. Tabi burada her yıl projeyi geliştirmek adına mali destek programına başvurduğumuz BEBKA yönetimine de özellikle teşekkür etmek istiyorum. Çünkü bugün Yenişehir’de başarıyla uyguladığımız bu projeyle tarımsal kalkınma kooperatiflerini pazarlama sistemi içine dahil ederek üretim ve tüketim arasında oluşan anormal fiyat farklılığını ortadan kaldırdık. Örnek bir model olarak tüm Türkiye’ye sunduk.”
Örnek uygulamanın bilim dünyasının da dikkatini çektiğini ifade eden Başkan Davut Aydın, konuyla ilgili Yeni Yüzyıl Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Pelin Yantur ile Yenişehir Belediyesi Kırsal Hizmetler Müdürü Rıdvan Sağlık’ın hazırladığı bilimsel makalenin geçen yıl gerçekleştirilen 7. Uluslararası Ekonomi Yönetimi ve Pazar Araştırmaları Kongresi’nde sunulduğunu bildirdi. “Pazarlama sektörünün ilgisi bizi çok mutlu etti” diyen Başkan Aydın, ilkelerini MHP Genel Başkanı Dr. Devlet Bahçeli’nin belirlediği Üretken Belediyecilik anlayışının bir yansıması olan örnek çalışmanın bu yılın haziran ayında da “Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinin Etkileri: Taze Gıda Piyasası Örneği Üzerine Bir Uygulama” başlığıyla hakemli bir mevkute olan İstanbul Esenyurt Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi’nde yayınlanarak bilim dünyasına sunulduğunu söyledi.
Bu arada söz konusu derginin; “Giriş” bölümündeki, “Çalışmanın bulgularını, belediyelerin bölgelerindeki sorun ve fırsatları en yakından bilen kurum olmasından yola çıkarak kooperatifleri desteklediğinde kooperatiflerin pazarlama mekanizması içinde aktif rol alabileceği, bu durumun aracı sayısını azaltarak üretici ve tüketici refahının yükselmesine katkı sağlayacağı oluşturmaktadır” vurgusuyla 15 sayfa yer ayırdığı makalede proje; “Türkiye’de Taze Sebze Tedarik Zincirinin Yapısı ve Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinin Bu Yapıdaki Etkinliği”, “Türkiye’de Tarımsal Örgütlenmeler İçinde Yer Alan Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinin Yapısal Özellikleri ve Sorunlar” ile “Belediyelerin Tarım Sektörüne ve Kırsal Kalkınmaya Yönelik Çalışmaları” başlığıyla anlatıldı. Bilimsel makalenin “Sonuç” bölümünde de şu katkılara yer verildi;
“Uygulan projenin olumlu çıktılarından hareketle önerilen modelde, aracıların yerine ürünün işlenip paketlenmesinde ve pazarlanmasında kırsalda faaliyet gösteren Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinin aktif rol almaları sağlanmalıdır. Ürünlerini kooperatifleri aracılığıyla pazarlayan üretici piyasayı takip edebilmeli ve ürünün nihai tüketiciye gidene kadarki süreçte oluşan maliyetleri izleyebilmelidir. Kooperatifin bu ticaretten elde ettiği kar ise üreticilerin ihtiyaçları doğrultusunda kırsala geri döndürülebilmelidir. Belediyeler hedefleri doğrultusunda bölgelerinde kırsal kalkınma destekleri çerçevesinde üretici kooperatiflerle ortak işbirliği modelleri oluşturmalıdır. Kalkınma ajansları ise bu doğrultuda gerçekleştirilecek olan kooperatif ve yerel yönetim ortaklığındaki projeleri teşvik etmek amacıyla, mali destek şartları arasında
belediyeler ile kooperatiflerin işbirliğini özendiren hatta zorunlu getiren hükümlere yer vermelidir.”