Ankara
Yapay zeka, dünyada en fazla ölüme yol açan 7'nci hastalık olduğu belirtilen alzaymırın erken teşhisi, önlenmesi ve tedavisi için dönüm noktası olabilir.
Yaşamın parçası haline gelen yapay zekanın, halk arasında "bunama" olarak da bilinen alzaymır hastalığının tedavisinde kullanılması için dünya genelinde çalışmalar yürütülüyor.
Yapılan bazı çalışmalarda, yapay zeka aracılığıyla alzaymır hastalığının başlangıcının yüzde 99 doğru tahmin edilebileceği belirtiliyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünya genelinde alzaymır ile yaşayan 55 milyonu aşkın kişi bulunuyor ve rahatsızlığın teşhisi için hastanın birçok tarama ve testten geçmesi gerekiyor.
Bilim insanları, yapay zeka çalışmaları ile alzaymır hastalığını semptomlar görülmeden ve sadece beyin taraması ile tespit edebilecek sistem üzerine çalışıyor.
İtalya'daki Bari Üniversitesinden Nicola Amoroso ve Marianna La Rocca, 2017'de, alzaymır hastalığının beyinde neden olduğu yapısal değişiklikleri ayırt etmek için yapay zeka algoritması üzerine çalıştı.
Çalışmada, 38'i alzaymır hastası, 29'u sağlıklı olmak üzere 67 kişinin beyin tomografi taramaları mercek altına alındı ve taramalar küçük bölgelere ayrılarak, aralarındaki nöron bağlantıları incelendi.
Araştırma sonucunda, yapay zekanın alzaymırı yüzde 86 doğru tespit ettiği gözlendi ve henüz hastalık belirtileri ortaya çıkmadan yapılabilen bu tespit ile alzaymırda erken teşhisin önünün açılması bekleniyor.
Bunun yanı sıra Litvanya'daki Kaunas Üniversitesinden araştırmacılar, 3 Eylül'de alzaymır hastalığının muhtemel başlangıcını beyin görüntülerine bakarak yüzde 99 tahmin edebilen derin öğrenime dayalı bir yöntem üzerine çalıştığını açıkladı.
Geliştirilmekte olan yöntemle, alzaymır hastalığı şüphesi olan kişilerin beyin tomografileri, alzaymır hastalarının beyin filmleri ile karşılaştırılıyor ve bilim insanlarının beyin filminde göremediği ortak örüntülerin yapay zeka sayesinde tespit edilmesi amaçlanıyor.
Alzaymırın beyinde oluşturduğu amiloid bileşenlerini yok eden ilaç ilk kez denenecek
Öte yandan, 16 Kasım'da, ABD'de Brigham & Kadın Hastanesinden yapılan açıklamada, alzaymır hastalığının ilerlemesini önlemek ve ortaya çıkardığı sorunları yavaşlatmak için nazal sprey denemelerine başlanacağını açıkladı.
İlk kez bir insan üzerinde denenecek ilacın, 24 Haziran'da, ilk olarak 16 kişi üzerinde deneneceği ve 5 ila 6 haftalık zaman zarfında her katılımcıya toplam 4 doz burun spreyi tedavisi başlanacağı duyuruldu.
Burun spreyinin, bağışıklık sistemini uyaran "Protollin" maddesi içerdiği, beyaz kan hücrelerini aktive ettiği ve bu ilacın hastalığın beyinde biriktirdiği "amiloid" adı verilen protein parçalarından arındırdığı belirtildi.
Uzmanlar, klinik deney başarılı olduğu takdirde, 5-6 yıl içerisinde tedavide kullanılabileceğini aktardı. Çalışmadan, 2022'nin yaz ayına kadar sonuç alınması bekleniyor.
İngiltere'de yapılan çalışmada alzaymırın tersine çevrilebileceği ortaya konuldu
Leicester Üniversitesinde, 15 Kasım'da yapılan bir çalışmada da bilim insanlarının fareler üzerinde yaptığı deneyde alzaymırın tersine çevrildiği ifade edildi.
Molecular Psychiatry dergisinde yayımlanan araştırmada, uzmanlar, hastalığın erken evrede durdurulması ve belirti gösterilmeden oluşumunun engellemesi için yöntem üzerine çalışıldı.
Araştırmacılar, fareler üzerinde çalışma yaparak, "TAP01-04" ismi verilen bir antikor ile vücutta protein plakları oluşmasını engellemeyi başardığını, böylelikle alzaymırın tersine döndürüldüğünü aktardı.
15 sterlin maliyeti olduğu belirtilen tedavinin, aşı olarak kullanımı ve insanlar üzerindeki denemelerine iki yıl içinde başlanabileceği kaydedildi.
Araştırma sonuçlarına ilişkin açıklama yapan Mark Carr, aşının sadece semptom gösteren alzaymır hastalarında değil, alzaymır şüphesi bulunan ancak semptom göstermeyen kişilerde de uygulanabileceğini aktardı.
ABD, 18 yıl sonra bir alzaymır ilacının kullanımına onay verdi
ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) 7 Haziran'da yaptığı açıklamada, deney aşamasında olan ve Biogen tarafından geliştirilen "aducanumab" isimli alzaymır ilacının, erken safhalar için kullanımını onayladığını bildirdi.
Söz konusu ilaç, alzaymırın ilk safhalarında görünen hafif bilişsel bozuklukların ilerlemesini yavaşlatıyor.
Uzmanlar, ilacın amacının hastalığın semptomlarını hafifletmekten ziyade ilerleyişini yavaşlatmak olduğunu vurguluyor.
Böylece FDA, 2003'ten bu yana ilk kez bir alzaymır ilacının kullanımını onayladı.