Sivas’ta Aziz Vlas’ın anıt mezarında çalışmaların süreceği bildirilirken, yapımı tamamlanan anıt mezarın şimdilik ziyaretlere açık olmayacağı belirtildi.
Dünyanın çeşitli bölgelerinde binlerce kiliseye ismi verilen Aziz Vlas, Sivas’ta şehri ikiye böldü. Şehrin bir kısmı bölgenin göz evliyası olarak adlandırılan bir yer olduğunu o alanın Aziz Vlas’a ait olmadığını iddia ederken, bir kesim ise anıt mezar yapılan bölgenin Aziz Vlas’ın geçmişte yaşadığı ve defnedildiği alan olarak korunması gerektiği fikrini savundu. Aziz Vlas’ın mezarının olduğu düşünülen alanda yapılan anıt mezarın ziyaretlere açılacak olması şehrin kesiminde tepkilere yol açarken bunun Ermeni diasporasının bir projesi olduğu iddialar arasında yer almıştı. Anıt mezarı ziyaretlere açmakta tereddüt eden Sivas Belediyesi tepkiler üzerine kamuoyuna ve basına kapalı bir Aziz Vlas çalıştayı düzenledi. Bugün düzenlenen toplantıyla çalıştayın karar metni kamuoyuyla paylaşıldı. Çalıştay sonucunda çalışmaların derinleştirileceği ve anıt mezarın şimdilik ziyaretlere açık olmayacağı vurgulandı. Kazılardaki buluntular Vlas dönemiyle örtüşmedi
Sonuç bildirisini açıklayan Prof. Dr. Fatih Mehmet Dervişoğlu, "Bu alan ve çevresi, aslında Vlas’ın döneminde yerleşime açık bir yer olmayıp Gök Medrese’nin inşasıyla birlik 13 yüzyılda oluşan ve yalnıza Müslüman ahalinin yaşadığı bir mahalledir. Bu durumda Aziz Vlas’ın yaşadığı MS 300’ü yıllar ile 1271 yılı arasında 900 yıldan fazla bir zaman dilimi bulunmaktadır. Bu bölgede yapılan kazılardaki (07.01.2021 ve 20.09.2022) buluntuların Selçuklu dönemine ait olması, bu yerleşim yerinin Aziz Vlas’ın yasadığı söylenen dönem ile örtüşmediğini de göstermektedir” dedi. “Osmanlı arşivlerinde Aziz Vlas’a değinilmemiş”
Dervişoğlu, Osmanlı arşivlerinde Ermeniler hakkında her türlü bilgiye rastlandığını fakat Aziz Vlas’a değinilmediğini söyleyerek, "Sivas’a gelen seyyahlar eserlerinde Ermeniler hakkında detaylı bilgiler olmasına rağmen Aziz Vlas ismine sadece bir yerde rastlanır. 1600-1900 yıllar arasında Sivas’a gelen seyyahlardan Makarius (rahip-1660), Polonyalı Simeon(1612), Eugene Bore (rahip-1738), Henry Tozer (rahip-1778), Ferdinand Brockes (rahip-1900) gibi seyyahlar Aziz Vlas’ tan bahsetmemişlerdir. Sadece Marco Polo Seyahatnamesinde Türklerin yaşadıkları yerlerden bahsederken ‘Konya, Kayseri ve Aziz Vlas’ın şehadete erdiği Sivas bulunur’ diyor. Osmanlı arşivlerinde de Ermeniler hakkında her türlü bilgiye rastlanabilir, ama Aziz Vlas’a değinilmez” diye konuştu. Çalışmalar sürecek
Aziz Vlas’ın mezarının olduğu düşünülen alanının tesciline ilişkin durumun daha kapsamlı ve ayrıntılı çalışmalarla yeniden ele alınması gerektiği sonucuna varıldığına değinen Dervişoğlu, "Aziz Vlas meselesi tarihi açıdan, inanç turizmi açısından, sanat tarihi ve arkeolojik bulgular açısından, anıt mezar çevre düzenlemesindeki tasarım - uygulama ayrıntıları açısından değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmenin sonucunda hem "Aziz Vlas Mezar Çevre Düzenleme Projesi’ meselesinin hem de alanının tesciline ilişkin durumun daha kapsamlı ve ayrıntılı çalışmalarla yeniden ele alınması gerektiği sonucuna varılmıştır. Ezcümle, projenin iptalinin sağlanması ve tapudaki şerhin kaldırılması sürecinden sonra yeniden alanda bulunan arkeolojik bulguların ortaya çıkarılması ve görünür hâle getirilmesi için gerekli çalışmalar tamamlanacak, ilgili kurula sunulacaktır” şeklinde konuştu. Aziz Vlas Kimdir?
Aziz Vlas’ın doğum tarihi ve yeri hakkında net bilgiler bulunmamakla birlikte, 280 ve 316 yılları arasında yaşadığı tahmin edilmekte. İnanç dünyasının önemli isimlerinden biri olan Vlas, tıp, hastalıklar ve özellikle boğaz hastalıklarıyla ilişkilendirilerek şifacı olduğu biliniyor. Hristiyanlığın yayılmasıyla birlikte Hristiyan hastaları tedavi ettiği süre zarfında Hristiyanlardan etkileniyor ve Hristiyan oluyor. Dönemin Kapadokya valisi yakalatıp Sivas’a getirtiyor. Aziz Vilas burada işkence görüyor, demir yün taraklarıyla derisi yüzülüyor. Allah inancından vazgeçmediği için başı kesilerek şehit ediliyor. Ölüm tarihi 316-317 yılları civarında olduğu tahmin ediliyor. Aziz Vlas, genellikle elinde iki çapraz kıl çubuğu ile tasvir ediliyor. Kıl çubukları, onun boğaz hastalıklarından korunma ve tedavi konusundaki rolünü simgeliyor. Aziz Vlas adına Avrupa’da binlerce kilise mevcut.