Aydın’ın Kuşadası ilçesinde bulunan 208 yaşındaki dişbudak ağacının korunması için Ekosistemi Koruma ve Doğasevenler Derneği (EKODOSD) öncü oldu, kurumlar anıt statüsündeki ağaç için seferber oldu. Doğal güzellikleri ile birçok yaban hayatı ve endemik bitkiye ev sahipliği yapan Aydın’ın Kuşadası ilçesinde anıt statüsünde bulunan 208 yaşındaki dişbudak ağacının korunması için harekete geçildi. Güzelçamlı Mahallesi Meşeli Kuyu mevkiinde bulunan ve anıtsallık kriteri taşıyan yaşlı ağacın korunması için çalışmalar yürüten EKODOSD, çeşitli kurumlarca bölgede yürütülen projelerin değiştirilmesi için yaptığı başvurulara da kurumlar duyarsız kalmadı. Anıt ağacın korunması için seferber olan kurumlar, projelerini değiştirdi. Anıt ağacın bir dönem ağıl olarak kullanıldığı bir dönem de etrafına dökülen molozlar nedeniyle tehlikeye girdiğini ifade eden EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü; “Kuşadası Güzelçamlı Mahallesi Meşeli Kuyu Mevkiinde bulunan, Fraxinus angustifolia cinsi dişbudak ağacının başına gelmeyen kalmadı. Anıtsallık kriteri taşıması nedeniyle, Kuşadası Belediyesi, EKODOSD işbirliğiyle, bilim danışmanımız Prof. Dr. Hüseyin Cahit Şat’ın çalışmaları sonucunda Dişbudak ağacının 208 yaşında olduğu tespit edilerek, anıt statüsüne alınması için Tabiat Varlıklarını Koruma Şube Müdürlüğü’ne müracaatı yapılmıştı. Çevresi önce koyun ağılı olarak kullanılan ağaç, daha sonra etrafı moloz ve çöp yığınlarıyla doldurulmuştu. Belediyeyle görüşülerek ağıl söktürülmüş, çöpler ve molozlar temizletilmişti. Bir müddet sonra, AYDEM Elektrik Dağıtım Şirketi tarafından yoldaki direklerin değiştirilmesi gerekçesiyle, ağaçların dallarının budanması gündeme gelmiş, bunun doğru olmadığını ağaca büyük zarar vereceğini belirtmiştik. AYDEM yetkilileriyle yapılan görüşmeler sonunda, tellerin ağacın olduğu bölgeden geçeceği alanda yer altına alınması sağlanarak dallar kurtulmuştu. Daha sonra ağacın olduğu alana yakın sitelere kanalizasyon borularının bağlanması için, yolda kepçelerle bir kazı çalışması başlatıldı. Aydın Büyükşehir Su ve Kanalizasyon İdaresi Müdürlüğü’yle görüşülerek durum izah edildi. Mühendisler tarafından çalışmalar ağaca yaklaşmadan durduruldu ve projede değişiklik yaparak ağaç yine kurtuldu. Son olaraktan Dişbudak ağacının kuzey bölgesinde yapılan dolgu çalışmalarıyla ağacı da içine alan yeni bir yol projesi başlatıldı. Kuşadası Belediye başkanı Ömer Günel’le görüşülerek, plandaki yolun ağaca büyük zarar vereceğini, projede değişiklik yapılması önerildi. Yol inşaatı durdurularak, Fen İşleri Müdürlüğü tarafından ağaca bir zarar gelmesini önlemek amacıyla, çevresine beton bariyerler konuldu. Yaptığımız müracaatla, Aydın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü, Tabiat Varlıklarını Koruma Şube Müdürlüğü uzmanları gelerek, ağaçla ilgili gerekli incelemeleri yaparak anıt ağaç çalışmalarını başlattılar” dedi. “Ağacın rehabilitasyonu yapılacak”
Yaşlı ağacın dallarından birinin kırıldığını ifade eden Sürücü; “Duyarlı mahalle sakinlerinden aldığımız ihbarla, dişbudak ağacının güney bölgesindeki büyük kollarından birinin kırılarak yere düştüğünü öğrendik. Prof. Dr. Hüseyin Cahit Şat, Kuşadası Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü uzmanları ve zabıta personelleriyle ağacın yanında inceleme yapıldı. Ağacın büyük dallarından birisinin kırılarak yola düştüğü ve daha sonra da kıyıya alındığı tespit edildi. Ağacın durumuyla ilgili bir tutanak tutularak, Tabiat Varlıklarını Koruma Şube Müdürlüğü’ne gönderilecek. Yakın sitede oturan vatandaşların bilgisine göre, olayın Cumartesi gecesi olabileceği konusunda bilgi verildi. Bazı görgü tanıklarına göre sık sık inşaat ekskavatörlerin buradan geçtiğini ve geçerken de zorlandığı, muhtemelen onlardan birisinin ağacın koluna çarparak kırabileceğini ifade ettiler. Çok büyük ve ağır olan kırılan dalın, ancak güçlü bir araç tarafından kıyıya çekilebileceği ve olayın gece olması da “acaba kasti mi yapıldı?” sorusunu akla getirmektedir. Prof. Dr. Hüseyin Cahit Şat hocanın önerileriyle, Kuşadası Park ve Bahçeler Müdürlüğü uzmanları tarafından ağacın rehabilitasyonu yapılacak. Ağacın başına daha ne gelebilir bilmiyoruz. Önlem alınması ve ağacı gözetleyecek bir foto kapan konulması için Kuşadası Belediyesi müracaat edeceğiz” dedi. Yaşlı ağacın Kuşadası’nda tarihe tanıklık ettiğini sözlerine ekleyen Sürücü; “Kuşadası’nda tarihe tanıklık eden anıt ağaçlardan birisi de bu dişbudak ağacıdır. Bölgenin peyzajına büyük değer katmaktadır. Muhtemelen çevresinde inşaatlar da başlayacaktır. Bu önemli doğal mirasımızı koruyarak, gelecek nesillere ulaştırmak zorundayız. Asırlardır ayakta kalan bu doğal değerlerin yerleşim yerlerinin içinde bulunması, yerli, yabancı misafirleri ve eğitim kurumlarında çocukların görebilmelerini ve ağaç sevgisi açısından farkındalık oluşturulmasını sağlayacaktır” şeklinde konuştu.
