Kurtuluş Savaşının sonlamasının hemen ardından ilan edilen Cumhuriyet, en genel ifade ile yönetimin tek bir kişi ve kurumda olmayıp halkın iradesine bırakılmasıdır. Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının henüz 23 Nisan 1920 yılında kurdukları Türkiye Büyük Millet Meclisinde 'Hakimiyet kayıtsız şartsız milletindir' mesajı veriyordu. Henüz resmi olarak cumhuriyet ilan edilmese de 1920 yılından cumhuriyetin ilan edildiği 1923 yılına kadar ülke Türkiye Büyük Millet Meclisinden yönetiliyordu.
29 Ekim 1923 Cumhuriyetin İlanı
Milli Mücadele yıllarında Mustafa Kemal Atatürk'ün en büyük hedefi, ülkeyi düşman işgalinden kurtarmak ve halkı bu karanlık günlerden ivedilikle çıkarmaktı. Kurtuluş Savaş'ın başlamasının ardından hem ülkenin bütünlüğünün bozulmaması hem de savaşın tek bir elden yönetilmesi için 23 Nisan 1920'de Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldı. TBMM'nin açılması cumhuriyet yönetiminin ilk sinyalleriydi.
25 Ekim'de mecliste çıkan bir bunalım ortaya çıktı. Bunun derhal giderilmesi için Mustafa Kemal Atatürk, Çankaya Köşkünde arkadaşlarını yemeğe davet ederek yarın cumhuriyeti ilan edeceğini açıkladı. Bunun üzerine 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti resmen kurularak yönetim halkın iradesine teslim edildi.
29 Cumhuriyet Bayramı İle İlgili Şiirler
Cumhuriyet
Gündüz herkes neşeli,
Şenlik olur akşamı.
Bayramların güzeli,
Cumhuriyet Bayramı.
Cumhuriyet
Atatürk’ün emaneti,
Seviyoruz cumhuriyeti.
Sevdik hürriyeti,
Sahiplendik cumhuriyeti.
Cumhuriyet benim,
Ben cumhuriyetim.
Ülkemin hüvviyeti,
Türkiye Cumhuriyeti.
Cumhuriyet Marşı
Cumhuriyet, cumhuriyet, en güzel şey hürriyet
Nice zahmet, nice emek verdi sana bu millet!
Gazimin sen en büyük yadigarısın bana
Nice zahmet, nice emek verdi sana bu millet!
Dalgalansın her tarafta şanlı Türk'ün bayrağı
Korumaktır ve yüceltmek azmimiz bu toprağı!
Bu vatan hiç sensiz olmaz, ey güzel cumhuriyet
Milletim öyle demiştir; ya ölüm, ya hürriyet!
Cumhuriyet
Gönül verdik,
Sana erdik.
Ey hürriyet, Cumhuriyet.
Herkes sever,
Seni över.
Ey hürriyet, Cumhuriyet.
Canımızdasın, Kanımızdasın.
Ey hürriyet, Cumhuriyet.
Cumhuriyet Bayramı
Gündüz herkes neşeli,
Şenlik olur akşamı.
Bayramların güzeli,
Cumhuriyet Bayramı.
Her bayramla bir tutmam,
Bu bayram, büyük bayram.
Yurtta üç gece, üç gün,
Eğlence var, şenlik var.
Işıklar yanar bütün
Dalgalanır bayraklar.
Her bayramla bir tutmam,
Bu bayram, büyük bayram.
Seninle Cumhuriyet
Genç, ihtiyar, kadın, kız,
İşte sokaklardayız.
Başımızda ay yıldız
Seninle Cumhuriyet.
Kurtuluş Savaşı'nın
Bize armağanısın.
İnsanım aydınlansın,
Seninle Cumhuriyet.
Sen özgürlük yolusun,
Güzellikler dolusun.
Yolum doğruluk olsun,
Seninle Cumhuriyet.
Atatürk önderimiz,
Işıklı izindeyiz.
Mutluyuz, sevinçliyiz,
Seninle Cumhuriyet.
29 Ekim
En güzel günümüzdür,
Demokrasi ürünüdür,
Atatürk'ün eseridir,
Yirmi Dokuz Ekimler.
Vatandaşın hür sesi,
Vatanımın neşesi,
Kucaklıyor herkesi,
Yirmi Dokuz Ekimler.
Cumhuriyet kuruldu,
Türk'ün sesi duyuldu,
Törenlerle kutlandı,
Yirmi Dokuz Ekimler.
Fethi BOLAYIR
