Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Doğu Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün (DKMP) nesli tehlike altında olan Anadolu Leoparı’nın ülkemizde tespiti ve korunması için yürüttüğü çalışmalardan müjdeli bir haber daha geldi.
Daha önce ülkemizde dört bölgede varlığının kanıtlanması üzerine yerleştirilen fotokapanlardan elde edilen Anadolu Leoparı’na ait görüntülerden biri Bakanlık tarafından paylaşıldı.
Leopar, yeryüzündeki 36 kedi türü içerisinde, en geniş yayılışa ve besin yelpazesine sahip olmasına rağmen, dünya genelinde IUCN Kırmızı Listesi’nde tehlike kategorileri içerisinde bulunmaktadır.
Ankara’nın Beypazarı ilçesinde 1974 yılında öldürülen Anadolu Leoparı’nın bu türe ait son birey olduğu ve ülkemizde tükendiği düşünülmekteyken DKMP Genel Müdürlüğünün arazi çalışmaları sırasında rastlanan iz ve işaretler üzerine, bunun aksi yönünde bulgulara ulaşılmasıyla arama çalışmaları başlatılmıştır.
İlk olarak bir bölgede başlatılan çalışmalar neticesinde, 25 Ağustos 2019’da erkek bir Leopara ait fotoğraflar fotokapana yansımıştır.
Nüfus artışı, sanayileşme ve orman yangınları gibi habitat tahribatına neden olan etmenlerin yanı sıra aşırı-kaçak avcılık gibi kısıtlayıcı faktörler sebebiyle bu türün nesli her geçen yıl azalma eğilimindedir.
Bu nedenle ülkemizde leoparın tespit edilmesi üzerine, ulusal bir eylem planı hazırlama çalışmaları gündeme gelmiş ve bunun için sistematik veri toplama çalışmaları başlamıştır.
Süreç içerisinde ülkede, farklı bir bölgede yapılan çalışmalarda da bir erkek leopar daha tespit edilmiştir.
DKMP Genel Müdürlüğüne gelen ihbarların değerlendirilmesi sonucunda, ülkede en az dört farklı alanda leopar olduğu belirlenmiştir.
Ülkemizde leoparın düzenli bir popülasyonundan bahsetmek bu aşamada mümkün olmamakla birlikte, kapsamlı bir araştırma ile mevcut-potansiyel yaşama alanlarının acilen belirlenmesi gerekmektedir. Bu maksatla Leopar araştırma birimi oluşturulmuş ve Leopar Eylem Planı çalışmaları başlatılmıştır.
20-22 Eylül 2022’de Göçmen Türler Sözleşmesi Orta Asya Memeli Çalışma grubu kapsamında, 1. Leopar Menzil Ülkeleri Toplantısı Gürcistan’da gerçekleştirilmiştir.
Bu toplantıda, öncelikle bu ülkelerde yayılış gösteren ve daha önceden farklı alttürler olduğu düşünülen Kafkas Leoparı (P. pardus ciccaucasica), İran Leoparı (P. pardus saxicolor) ve Anadolu Leoparı’nın (P. pardus tulliana) yapılan genetik çalışmalar sonucunda aynı alttürler olduğu bilgisi sunulmuştur.
Bu nedenle bilimsel isimlendirme kuralları gereği, aynı türe verilen farklı isimlerden ilk önce verilen ismin kabul edilmesi kuralına göre “P. pardus tulliana” (Anadolu Leoparı) ismi tüm coğrafyada görülen alttür için bilimsel isim kabul edilmiştir.
Bu toplantıda ayrıca, bu alttür için bir Bölgesel Eylem Planı hazırlanarak kabul edilmiştir.
Ülkemizce de hazırlanmasına devam edilen eylem planı için bölgesel bir eylem planının varlığı DKMP Genel Müdürlüğü için son derece faydalı olmuştur.
Eylem planının oluşturulmasında bilimsel altlık oluşturmak üzere Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Bursa Teknik Üniversitesi, Düzce Üniversitesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, IUCN Kedigiller Uzmanlar Grubu ve DKMP 6. Bölge Müdürlüğünden uzmanların yer aldığı bir proje için TÜBİTAK’a başvuruda bulunulmuştur.
Projenin başlaması durumunda ilgili kurumlar arasında bir protokol hazırlanarak çalışmalar hızlandırılacaktır.
Hazırlanmakta olan eylem planında, ülkemizde Anadolu Leoparı olarak anılan alttürün yayılış haritasının yeniden oluşturulması büyük önem taşımaktadır.
Bunun yanı sıra Anadolu Leoparı’nın bulunması muhtemel alanlarda iz, dışkı, leş gibi işaretlerin araştırılması, yöre insanları ile görüşülerek bu alanlardaki bireylerin tespiti, koruma ve geliştirilme tedbirlerinin alınarak uygulamaya konulması, özellikle popülasyonun geleceği için dişi birey bulunması da eylem planının önemli konuları arasında yer almaktadır. “Anadolu Leoparı’nı izlemeye devam edeceğiz”
Tarım ve Orman Bakanlığının, bu türün varlığının kanıtlandığı bölgelerdeki fotokapanlardan birine yansıyan Anadolu Leoparı’nın görüntülerinin bulunduğu sosyal medya paylaşımında, “Ülkemizde varlığı kanıtlanan Anadolu Leoparı’nı bir kez daha görüntüledik. Neslin artsın çoğalsın, bu topraklarda hep var olasın. Anadolu Leoparı’nı izlemeye devam edeceğiz” ifadelerine yer verildi.
Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişci, geçen mayısta katıldığı “Dünya Biyoçeşitlilik Günü” etkinliğinde, fotokapan teknolojisiyle Anadolu Leoparı’nın tekrar görülmeye başladığını açıklamıştı.
Anadolu Leoparı’nın fotokapana yansıyan görüntüsünü sosyal medya hesabından paylaşan Bakan Kirişci, "İşte dört bölgemizde varlığı kanıtlanan Anadolu Leoparı. Onları korumak zorundayız, bu yüzden yaşam alanlarını gizli tutacağız" değerlendirmesinde bulunmuştu.
