Asgari Ücret Tespit Komisyonu asgari ücrete yapılacak ara zam oranını görüşmek üzere yarın günü toplanıyor. Asgari ücrete 2002 yılından bu yana yapılan artış oranı yüzde 264,3 olurken Temmuz ayında yapılacak ara zam 85 milyon vatandaşın cebine yansıyacak. Bu artış toplu iş sözleşmesi uygulanan işyerlerindeki ücretler başta olmak üzere tüm ücretleri de artırıcı bir etkiye sahip bulunuyor. Yeni asgari ücretle birlikte, en düşük aylık ihbar, kıdem tazminatı, emzirme yardımı, 65 yaş aylığı, işsizlik maaşı, staj ücreti, GSS primi, Bireysel Emeklilik Kesintisi başta olmak üzere birçok gelir, sosyal destek kalemi de artacak.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ev sahipliğinde yapılacak toplantıya Türk-İş, TİSK heyeti katılacak. Birinci toplantıda bugün net 8 bin 506 lira (brüt 10 bin 8 lira) olan asgari ücrete ilişkin beklentiler, enflasyon başta olmak üzere ekonomik veriler değerlendirilecek. Yeni asgari ücrete refah payı ile birlikte yüzde 30 zam ön plana çıkarken, net ücretin 11 bin 58 lira (brüt 13 bin 10 lira) olması bekleniyor. Temmuz ayında asgari ücretin artmasıyla kıdem tazminatları son brüt maaş üzerinden hesaplanacak.
İşten ayrılanlar için hesaplamada yeni asgari ücretin brüt rakamı geçerli olacak. Asgari ücret bütün iş kollarını kapsayacak şekilde belirleniyor, işveren bu ücretin altında ödeme yapamıyor. Asgari ücrete yapılacak zammın asgari ücret üzerinde ücretle çalışanlar için de artışı gündeme getirmesi bekleniyor.
Milyonlarca çalışanı ve dolaylı olarak da tüm vatandaşları ilgilendiren asgari ücrette ikinci zam başta olmak üzere merak edilen soruların yanıtları şöyle:
ASGARİ ÜCRETE ARA ZAM NE KADAR OLACAK?
Asgari ücret, yiyecek, barınma, ısınma, giyecek gibi temel ihtiyaçların karşılaması için alınan en düşük ücrettir. Asgari ücret her yıl ülke ekonomisi, gerçekleşen ve hedef enflasyon, yaşam maliyeti, refah payı gibi parapetlereler de göz önüne alınarak belirleniyor. Asgari ücret ocak ayında net 8 bin 506 lira oldu. Temmuz ayı zammı için mesai yarın başlıyor. Hükümet tarafından yapılan açıklamalarda 500 dolar (11 bin 699 lira) seviyesi kritik eşik olacak. Ara zam refah payıyla belirlenecek. Yeni asgari ücrette yüzde 30'luk zammı ön plana çıkarıyor. Bu oranda bir zam yapılması durumunda net ücretin 11 bin 58 lira (brüt 13 bin 10 lira, işverene maliyet 15 bin 286 lira) olması bekleniyor.
SOSYAL YARDIMLAR DİKKATE ALINIYOR MU?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın teklifi üzerine Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplanıp yeni asgari ücreti her zaman belirleyebilir. Bu ister yıllık ister aylık belirleyebilir. Bunun üst sınırı iki yıllıktır. Ücret belirlenirken ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durum, ücretliler geçinme indeksleri, geçim şartları göz önüne alınıyor. Asgari ücretin ödenmesinde işveren tarafından işçiye ödenen ek ücretler ve sosyal yardımlar dikkate alınmıyor. Yılbaşında asgari ücrete gelir vergisi kaldırılmıştı. Asgari ücrete kadar olan kazançlara vergi istisnası uygulanacak. Tüm çalışanların maaşlarının asgari ücrete kadar olan kısmı vergi dışı kalmaya devam edecek.
ASGARİ ÜCRETE YAPILAN ZAM KİMLERİ ETKİLEYECEK?
Asgari ücret artışı, işverenlerden genel sağlık sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılardan evde tarhana yapan bayanlara, işsizlik sigortası alanlardan yurtiçi ve yurtdışı borçlanma yapanlara kadar birçok kişiyi etkiliyor. Asgari ücretlinin kıdem ve ihbar tazminatı tutarları artacak. İşsizlik ödeneği ile kısa çalışma ödeneğinin tavanı artacak.
ARA ZAM BÜTÜN İŞ KOLLARINI KAPSIYOR MU?
Asgari ücret, bütün iş kollarını kapsayacak şekilde belirleniyor. Sadece İş Kanunu kapsamında olanlara değil, deniz-basın iş kanunları ile Borçlar Kanunu'na tabi olarak çalışan işçilere de ödenecek ücret asgari ücretin altında olamıyor. İş kollarına, işçinin yaşına göre ayırım söz konusu değil. Linyit, taşkömürü çıkarılan işyerlerinde, yer altında çalışan işçilere ödenecek asgari ücret de normal asgari ücretin iki katından az olamıyor.
ASGARİ ÜCRET AYDA KAÇ GÜN ÜZERİNDEN HESAPLANIR?
Ücretin, bir günlük olarak belirlenmesi esastır. Aylık, haftalık, saat başına, parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen durumlarda gerekli ayarlamalar buna göre yapılıyor. Saatlik ücret aylık 30 iş günü üzerinden hesaplanır. Haftada 1 gün yasal bağlamda zorunlu ücretli izin ve 45 saatlik haftalık standart çalışma saati vardır. Haftalık çalışma saati haftanın diğer günlerine yayıldığında günlük mesai 7.50 saat olarak hesaplanıyor.
ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA ÖDEME YAPILABİLİR Mİ?
İşçilere belirlenen asgari ücretten düşük ücret ödenemiyor. İş akitlerine ve toplu iş sözleşmelerine bunun aksine hükümler konamaz, konulsa bile geçerli olmaz. Belirlenen asgari ücreti ödemeyen veya eksik ödeyen işveren vekiline idari para cezası uygulanıyor.
ASGARİ ÜCRET ARTINCA NELER DEĞİŞECEK?
İşsizlerin aldığı maaş aynı oranda artacak. Emeklilik için doğum ve askerlik borçlanması yapanların ödeyecekleri miktarlarda artış olacak. İş göremezlik ödeneğinde artış yaşanacak. Yaşlılık, evde bakım, engelli maaşları da ara zamla birlikte yükselecek.
MAAŞLARIN VERGİ DİLİMİNE TAKILMASI ÖNLENECEK Mİ?
Asgari ücrete zammın ardından çalışanların maaşlarının düşmemesi için de vergi düzenlemesi yapılması öngörülüyor. Bunun için ücretlerin Gelir Vergisi Kanunu'nun ikinci dilimine girmesi önlenecek. Ücret üzerindeki vergilerde yapılacak düzenlemeyle çalışanların gelirlerinin artırılması hedefleniyor. Toplam sigortalarının yüzde 41'i, 7 milyon 131 bini asgari ücretle çalışıyor.
