Yol göstericiliğinden dolayı "kılavuz" olarak adlandırılan kaptanlar; sığ sularda, kanal ve boğazlardan geçişte, rıhtıma ve iskeleye yanaşma ve ayrılmalarda yaşanabilecek felaketleri önlüyor. Yaptıkları işin önemi ve barındırdığı risk de onları birer kahraman haline getiriyor.
Kılavuz kaptanlık mesleğinin en riskli noktası “şeytan çarmıhı” ve “pilot çarmıhı” da denilen ip merdivenle gemiye tırmanılan an. Bir kılavuz kaptan, bir gemi tarafından hizmetine başvurulduğunda kılavuzluk istasyonundan ayrılıp kılavuz teknesiyle gemiye yanaşıyor. Bu sırada ahşap basamakları olan devasa bir ip merdiven vasıtasıyla gemiye tırmanıyor. Türkiye kıyılarına yanaşan ve boğazlardan geçiş yapan dev yolcu ve yük gemilerini limanlara yanaştıran ve uğurlayan kılavuz kaptanlar, hata kabul etmeyen mesleklerini büyük bir özen ve dikkatle yapıyor. Kılavuz kaptan olmak için ise denizlerde uzmanlaşma şart. Denizcilik fakültesinden mezun olduktan sonra 10 yıl denizlerde görev yapan adaylar, Uzak Yol Kaptanlığı Belgesi alıyor. Denizlerde 1 yıl kaptan olarak çalıştıktan sonra simülasyon eğitimine alınan adaylar, yabancı dil yeterliliğinin ardından staj yapıyor. Kaptanlar, teorik sınavını da geçtikten sonra kılavuz kaptanlığa başlayabiliyor. "32 yıldır gemileri güvenle limana yanaştırıyor"
İzmir’in Aliağa ilçesindeki limanlar bölgesinde görev yapan 63 yaşındaki baş kılavuz kaptan Osman Celal Tuncer, uzun süredir kılavuz kaptanlık yapıyor. Türkiye’nin ilk özel kılavuzluk şirketinin baş kılavuz kaptanlarından olan Osman Celal Tuncer, "10 yıl gemilerde çalıştıktan sonra 1990 yılında Karadeniz Ereğli Limanı’nda kılavuz kaptanlığına başladım. Ağustos ayında 32 yıllık kılavuz kaptanlık yapmış olacağım. Kılavuz kaptanlık, güvenliğe dayalı bir hizmet. Kılavuz kaptanlar; dar sularda, boğazlarda, limanlarda rıhtıma ve iskeleye yanaşma ve ayrılmalarda gemi kaptanına yardımcı oluyor" dedi. "Fiziki olarak yorucu bir iş"
Kılavuz kaptan Osman Celal Tuncer, işini severek yaptığını ve mesleğin hem güzel hem de zor yanlarının olduğunu belirterek, "65 yaşına kadar kılavuz kaptanlık yapabiliyorsunuz. 65 yaşından sonra kılavuzluk yapmanız kanunen mümkün değil. Zaten o yaşta fiziki olarak yapmak mümkün olmuyor. Çünkü gemilere tırmanıyorsunuz, ip merdivenlerden gemilere inip çıkıyorsunuz. Özellikle son zamanlarda büyük konteyner gemilerinde eğer asansörü yoksa aşağı yukarı 80-90 basamak merdiven çıkmak, 7-8 kat merdiven tırmanmak zorundasınız. Dolayısıyla fiziki olarak yorucu bir iş. Özellikle hava şartları kılavuzluğun en zor kısmı. Sert hava koşularında, rüzgarlı ve fırtınalı havalarda hizmeti yerine getirmek zorundasınız" diye konuştu.
