Deprem gerçeği tüm acısıyla tekrar Türkiye’nin gündeminde. Merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi olan 7,4 büyüklüğündeki deprem, sadece bulunduğu noktada değil, bölge iller ve komşu ülkelerden de hissedildi. Ve bu acı gerçek, yaraların sarılma sürecinde en önemli kurumlardan biri olan Doğal Afet Sigortaları Kurumu’nu (DASK) tekrar gündeme getirdi.
1999 Marmara depreminin ardından 2000 yılında kurulan DASK, Zorunlu Deprem Sigortası ile deprem ve depremden kaynaklanan yangın, infilak, yer kayması ve tsunami risklerine karşı, sigortalı konut sahiplerine maddi güvence sağlıyor. Verilere göre Türkiye genelinde 20 milyon 32 bin adet konut bulunuyor. Zorunlu Deprem Sigortası yaptıranların sayısı 10 milyon 949 bin 642. Oran yüzde 54,70.
Depremin odağındaki 10 ilde Zorunlu Deprem Sigortası oranı ortalama yüzde 49 düzeyinde bulunuyor. Kahramanmaraş’ta 210 bin konutun 113 bin adedi Zorunlu Deprem Sigortası poliçesine sahip. Diğer illerde rakamlar şöyle; Hatay’da 315 bin konutun yüzde 40,1’i, Osmaniye’de 101 bin konutun yüzde 42,4’ü, Gaziantep’te 339 bin konutun yüzde 64,5’i, Kilis’te 25 bin konutun yüzde 59,7’si, Şanlıurfa’da 198 bin konutun yüzde 52,9’u, Adana’da 479 bin konutun yüzde 45,9’u, Malatya’da 188 bin konutun yüzde 52,1’i, Adıyaman’da 89 bin konutun yüzde 44,9’u, Diyarbakır’da 231 bin konutun yüzde 33’ü Zorunlu Deprem Sigortası poliçesine sahip.
ALO-DASK 125’E BAŞVURU YAPILABİLİR
6 Şubat’ta yaşanan depremin ardından DASK’tan gelen açıklama şöyle; “6 Şubat 2023 saat 04.17’de Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde 7,4 büyüklüğünde meydana gelen deprem, Hatay, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Malatya ve Adana başta olmak üzere çevre illerde yoğun şekilde hissedilmiştir. Bölgede artçı depremler olmaya devam etmektedir. Hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, yaralılara ve depremden etkilenenlere acil şifalar diliyoruz. DASK olarak üzerimize düşeni yapmak için görevimizin başındayız. Bu süreçte var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz.”
Yine DASK’tan yapılan açıklamaya göre konutlarında hasar bulunan vatandaşlar Alo-Dask 125, e-devlet ve SMS üzerinden başvurularını yapabilecekler.
HEDEF YÜZDE 100 SİGORTALILIK
Yüzde 100 sigortalılık hedefiyle faaliyetlerine devam eden DASK’ın fon büyüklüğü 23 milyar liraya, ödeme gücü ise 100 milyar TL’ye ulaşmış durumda. Yapılan çalışmalar sonucunda poliçe sayısı da 11 milyona yükseldi. Hasar yönetim sistemlerini güncelleyen DASK, yenilenen teknolojik altyapısı sayesinde bilgi sistemlerini, sınırsız eş zamanlı hasar ihbarını karşılayabilir, 24 saatte 96 bin hasar dosyasını işleyebilir duruma getirdi. Doğal afetler karşısında hazırlıklı olmak için çalışmalarını sürdüren DASK bu paralelde Olağanüstü Yönetim Merkezi’ni Ankara’da açtı. Ayrıca, DASK’ın ana veri merkezi, yedeği İstanbul’da olmak üzere Ankara’ya taşındı. Deprem anında hasar yönetimi artık Ankara merkezli olarak yürütülecek. 2023 Mart ayında DASK Zorunlu Deprem Sigortası ürününün kapsamını genişleterek Zorunlu Afet Sigortası’na dönüştürülmesi planlanıyor. Bu değişiklikle sel felaketleri başta olmak üzere heyelan, fırtına, hortum, dolu, orman yangını gibi tüm felaketleri kapsayan sigortaya tek bir poliçe üzerinden sahip olabilmek mümkün olacak.
SİGORTA MADDİ GÜVENCE SAĞLIYOR
Zorunlu Deprem Sigortası ile deprem ve depremden kaynaklanan yangın, infilak, yer kayması ve tsunami risklerine karşı, sigortalı konut sahiplerine maddi güvence sağlıyor. İster oturulamaz durumda ister kısmî hasarlı olsun, bina zararını en hızlı şekilde tazmin ederek, yaşamın normale dönmesine aracılık ediyor.
DASK, Zorunlu Deprem Sigortası’nın yaygınlığını ülke genelinde birlikte çalıştığı sigorta şirketleri, bunlara bağlı acenteler ve banka şubelerinden oluşan dağıtım ağıyla artırırken uyguladığı düşük prim maliyetleriyle de herkesin bu güvenceye sahip olmasını kolaylaştırmayı hedefliyor.
Zorunlu Deprem Sigortası birey bazında mesken güvencesi sunarken ülkemiz için de bir teminat havuzu oluşturulmasına çalışır. Özellikle deprem sonrasında büyüklüğü önem kazanan bu finansal havuz, bizim yaşadığımız yerde olmasa da, başka yerde gerçekleşen depremlerdeki ihtiyaç sahiplerinin de garantisi olma niteliği taşır.
ZORUNLU DEPREM SİGORTASI NELERİ GÜVENCE ALTINA ALIR?
Zorunlu Deprem Sigortası genel anlamıyla, belediye sınırları içinde kalan meskenler için depremin meydana getirdigi maddi zararları karşılamaya yönelik geliştirilmiş bir sigorta sistemidir.
Zorunlu Deprem Sigortası ile aşağıda tanımlanmış binalar güvence altına alınır:
* Tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tâbi taşınmazlar üzerinde mesken olarak inşa edilmiş binalar
* 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki bağımsız bölümler
* Bu binaların içinde yer alan ve ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler
* Doğal afetler nedeniyle devlet tarafından yaptırılan veya verilen kredi ile yapılan meskenler
* Zorunlu Deprem Sigortası ayrıca yukarıdaki koşullara uyan; kat irtifakı tesis edilmiş binalar
* Tapuda henüz cins tashihi yapılmamış ve tapu kütüğünde vasfı “arsa vs.” olarak görünen binalar
* Tapu tahsisi henüz yapılmamış kooperatif evleri için geçerlidir.
DASK NELERİ KARŞILAR?
DASK, Zorunlu Deprem Sigortası ile depremin ve deprem sonucu meydana gelen yangın, infilak, tsunami ve yer kaymasının doğrudan neden olacağı maddi zararları, poliçede belirtilmiş limitler dahilinde karşılar. Temeller, ana duvarlar, bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, bahçe duvarları istinat duvarları, atvan ve tabanlar, merdivenler, asansörler, sahanlıklar, koridorlar çatılar, bacalar, yapının yukarıdakilerle benzer nitelikteki tamamlayıcı bölümleri bir arada ya da ayrı olarak teminat kapsamındadır.
SİGORTA BEDELİ NASIL HESAPLANIR?
DASK, her yıl yapı maliyetlerindeki artışa paralel olarak belirlenen azami bir tutara kadar teminat sunar. Azami Teminat Tutarı’nın tespitinde mevcut yapı stokunun büyük bir kısmını oluşturan binaların yeniden inşa bedeli (arsa değeri hariç) dikkate alınır.
Sigorta yaptıranların teminat tutarları (sigorta bedeli), bu azami teminat tutarını geçmemek üzere, meskenlerinin büyüklüğüne ve yapı tarzına göre belirlenir.
Eğer meskenin değeri DASK tarafından verilen teminat tutarını aşıyorsa, sigortalı, aşan kısım için sigorta şirketlerinden isteğe bağlı olarak konut sigortası yaptırabilir.
Sigorta bedeline, konutun arsa bedeli dahil değildir.
TEMİNAT TUTARI 640 BİN LİRA DÜZEYİNDE
Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), her yıl inşaat maliyetlerindeki artışa göre belirlediği azami bir tutarda teminat sağlıyor. DASK tarafından verilen azami teminat tutarı, 25 Kasım 2022 tarihinden itibaren bütün yapı tiplerinde 640 bin lira olarak belirlenmiş durumda.
Verilen bilgiye göre azami teminat tutarı tespit edilirken, yıkılan meskenin yeniden inşa edilmesinin maliyeti (arsa değeri hariç) dikkate alınıyor. Sigortalının teminat tutarının (sigorta bedeli) -azami teminat tutarını geçmemesi koşuluyla- meskenlerinin büyüklüğüne ve yapı tarzına göre belirlendiği ifade ediliyor.
Meskenin değerinin DASK tarafından verilen azami teminat tutarını aşması durumunda, sigortalının isteğe bağlı olarak, aşan kısım için sigorta şirketlerinden ek teminat alabileceği belirtiliyor. Bunun için sigortalının, özel sigorta şirketlerinden konut sigortasının olması gerekiyor.