Türkiye'de 2017 yılına kadar hükümet biçimi olarak yürürlükte yer alan Parlamenter Sistem, 16 Nisan 2017'deki Anayasa değişikliği referandumunda milletin tercihiyle tarihe karıştı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçen Türkiye'de, Parlamenter Sistem döneminde 95 yılda 65 hükümet kuruldu.
SİYASİ SANCILAR SİSTEMİ
Bazı iktidarların 30 gün bile geçmeden devrilmesine yol açan Parlamenter Sistem, 2023 seçimleri öncesi oluşturulan Millet İttifakı'ndaki 6+1 partinin uzlaşma sağladığı tek somut unsur olarak dikkat çekiyor. CHP, İyi Parti, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, Deva Partisi, Demokrat Parti ve Halkların Demokratik Partisi'nin savunduğu Parlamenter Sistem'in, Millet İttifakı'nın iktidar seçilmesi durumunda Türkiye'de yeniden uygulamaya konulacağı vaat ediliyor. 6 muhalefet partisinin hazırladığı güçlendirilmiş parlamenter sistem önerisine ilişkin uzlaşma metni de 28 Şubat 2022'de liderlerin imzası ile kamuoyu ile paylaşıldı.
Ancak hem Türkiye, hem dünyadaki örnekleri ile kısa süreli ve güçsüz iktidarlara işaret eden Parlamenter Sistem, halihazırda hükümet modeli olduğu İngiltere, Hollanda, İtalya, Estonya, Bulgaristan, İsveç, Bosna Hersek, Karadağ, İsrail, Peru gibi ülkelerde büyük sancılara sebebiyet veriyor.
İşte dünyadan Parlamenter Sistem manzaraları:
4 YILDA 5 SEÇİM
İsrail'de kurulamayan hükümetler nedeniyle son 4 yılda 5 seçim yapıldı. Son seçimde,ülkede en uzun süre başbakanlık yapan isim Netanyahu, sağ müttefikleriyle birlikte hükümeti kurabilecek çoğunluğa ulaştı.
KOALİSYON 1 YILDA DÜŞTÜ
İtalya'da Mario Draghi liderliğindeki geniş katılımlı koalisyon hükümeti 1 yılda çöktü. Parlamentonun feshedilmesiyle, ülke tarihinde dokuzuncu kez erken seçime gidildi. 45 yaşındaki aşırı sağcı Giorgia Meloni, İtalya'nın yeni başbakanı oldu.
1,5 YILDA 4 DEFA SANDIK
Bulgaristan'da 14 Kasım 2021'de seçimler yapıldı. Seçim sonrası kurulan 4'lü koalisyon 6 ay görevde kaldı. Halk son 1.5 yılda genel seçime katılmak üzere 4 kez sandık başına gitti.
200 GÜNÜ DEVİREN DEVRİLİYOR
Hollanda'da, 17 Mart 2021 tarihinde düzenlenen seçimlerden ancak 274 gün sonra hükümet kurulabildi. 2017 seçimlerinde bu sayı 225 gündü.
"KİRA" KONUSU İKTİDAR DÜŞÜRDÜ
İsveç'te hükümet 2021 yılında kira düzenlemesi nedeniyle dağıldı. İsveç’in ilk kadın başbakanı Magdalena Andersson göreve başladıktan 7 saat sonra istifa ettiğini açıkladı. Son kurulan Kristersson koalisyon hükümeti ise seçimden 36 gün sonra kurulabildi.
8 AY BOYUNCA KOAİSYON PAZARLIĞI
İspanya'da tam 249 gün sonra, Ocak 2020'de kurulabilen Sol Koalisyon 6 partinin daha desteğine ihtiyaç duydu. Muhalefet milletvekillerinin oylarıyla iktidara gelen koalisyon, Katalonya ile bağımsızlık talebi için masaya oturmayı kabul etti.
Reuters
14 AYLIK KAOS
Bosna Hersek’te, 2018 seçimlerinde hükümeti kurmak tam 14 ay sürdü. Yüksek Temsilci Christian Schmidt, seçim akşamı sandıkların kapanmasının ardından yazılı açıklama yayımlayarak, ülkede temmuzdan bu yana tartışmalara ve hatta siyasi krize neden olan seçim kanununu işlevsellik paketi adı altında “dayattığını” açıkladı.
BİR SEÇİM, BİN BELİRSİZLİK
Karadağ'da, Dritan Abazovic başbakanlığındaki hükümetin 20 Ağustos'ta güvenoyu alamaması üzerine başlayan yeni hükümet kurma süreci siyasi krize dönüştü. Sırp Ortodoks Kilisesi Patriği Porfiriye ile ülkedeki Sırp Kilisesi'ne "resmi statü" kazandırmak adına imzaladığı "temel anlaşma" ile tartışmalara neden olan Abazovic liderliğindeki hükümet, 2 ay önce Karadağ Meclisi'nde yapılan oylama sonucu düştü.
Karadağ'daki Sırp yanlısı partiler Cumhurbaşkanı Milo Djukanovic'e yeni hükümeti kurmak için Miodrag Lekic'in ismini iletirken Djukanovic, gerekli şartları yerine getirmediği için hükümeti kurma görevini Lekic'e vermeyi reddetti. Djukanovic, mevcut meclisin feshedilerek seçime gidilmesini talep ederken Karadağ Meclisi ise cumhurbaşkanının bu talebine karşı çıkıyor. Karadağ Meclisi, Djukanovic'in mevcut meclisin feshedilmesi talebini oy birliğiyle reddederken hükümeti kurma görevinin "birine" verilmesi için resmi sürenin de bittiği belirtildi.
TAM 7 AY
Sırbistan halkı 3 Nisan’da genel seçimler için sandığa gitti. Seçimden ancak 7 ay sonra hükümet kurulabildi.
YAKLAŞIK 2 SENE HÜKÜMETSİZ YÖNETİM
Belçika'da Alexander De Croo’nun 2020 yılında başbakan seçilmesine kadar devlet tam 605 gün hükümet kurulmadan yönetildi.
45 GÜNDE BİTTİ
Son 7 yılda 4 kez sandığa gidilen İngiltere’de Boris Johnson’dan sonra göreve gelen Liz Truss iktidarı 45 günde yıkıldı.
1 YILDA 4 İSTİFA
Peru Başbakanı Anibal Torres istifa ederek, ülkede son bir yıl içinde istifa eden 4’üncü başbakan oldu. Torres, 28 Temmuz 2021 tarihinde iktidara gelen Castillo'nun neredeyse 1 yıl 1 hafta süren görev süresi içerisinde görevini bırakan 4'üncü başbakan olarak tarihe geçti.
