Medya Platformu ve MİSMED Sosyal Medya Derneği, Türkiye Yazarlar Birliği İstanbul Şubesi'nin ev sahipliğinde "Evlat Nöbeti Aileleri: Sosyolojik Profil ve Ortak Protest Kimlikler" başlıklı panel düzenledi.
Çalıştayda Diyarbakır'da terör örgütü PKK'nın dağa kaçırdığı evlatlarını almak için HDP il binası önünde nöbet tutan ailelerin "dirayetli duruşu" ele alındı.
25 konuşmacının söz aldığı panelde Diyarbakır annelerinin evlat acısı, feryadı ve yürekli direnişi dünya gündemine taşınmaya çalışıldı. Akademisyenler, gazeteciler, yazarlar, sanatçılar ve bölgede olaylara tanıklık edenler konuşma yaptı.
"TOPLUMUN KODLARI MEDYA ARACILIĞIYLA DEĞİŞTİRİLMEYE ÇALIŞILIYOR"
Panelde konuşan Türkiye Gençlik ve Eğitime Hizmet Vakfı (TÜRGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Fatmanur Altun, medyanın devasa bir mekanizma olduğunu ve devasa bir sermayeyle çalıştığını belirterek, toplumun kodlarının medya aracılığıyla değiştirilmeye çalışıldığını, bunun inorganik bir müdahale olduğunu ve insanların zihinlerine müdahale edildiğini anlattı.
Diyarbakır anneleriyle ilgili birçok insanın yazdığına, sosyal medya kampanyaları yapılmaya çalışıldığına ancak bir karartma kampanyası da olduğuna işaret eden Altun, şöyle konuştu:
"Şunların haber değeri yok mu? Kürtçe konuşan anneler, Kürtleri temsil ettiğini iddia eden bir yapıyı tamamen dışlıyorlar ve onlara karşı bayrak açıyorlar. Bu aslında hikayesi olan bir şey. CNN'in gelip 9 saat burada da canlı yayın yapması gerekiyor ama yapmıyorlar. Gezi parkına gidiyor 9 saat canlı yayın yapıyor. Bu, 40 yıldır da suistimal ettikleri, akademilerine getirdikleri, konuştukları, tartıştıkları, konferanslar yaptıkları bir mesele olmasına rağmen bunu konuşmuyorlar. Amerikalı bir gazeteci, Diyarbakır anneleri ilk gündeme geldiği zaman bir tweet atmıştı. Sosyal medyama düşmüştü. Bir gördüm, şok oldum. 'Buraya da bir bakmak lazım, çok enteresan bir şey olabilir mi?' diyor, video linki veriyor. Hemen onu birine göndermek istedim, tekrar girdim video silinmiş. Burada hemen o müdahaleyi görebiliyorsunuz. 'Buraya bu tweeti atamazsın.' diyor.''
Dağa çıkarılan çocukların da haber değeri olduğunu vurgulayan Altun, "Mesela, sözde ikna edilerek, beyinleri yıkanarak işte propaganda yoluyla bir şekilde dağa kaldırılan çocukların hepsinin fakir çocuklar olması. Bu da haber değeri olan bir şey. Bas bas bağırıyor orada insanlar; 'Senin çocuğun Porsche'a biniyor. Avrupa'da tatillerde geziyor, orada okuyor, eğitim alıyor, benim çocuğum niye dağda?' Feryat ediyor baba, hiç duyan yok. Tamamen üç maymunu oynuyor medya. Aynı şekilde mesela kamplarda sözde eğitim adı altında tamamen ölmek ve öldürmek üzere programlanan ve ölüm makinesi haline dönüştürülen, insanlık dışı bir yaşama mahkum edilen çocuklar... Mağaralarda yaşıyorlar bu çocuklar. Tacize, tecavüze, inanılmaz suistimallere uğruyorlar. Bütün araştırmalar gösteriyor ki 8-9 yaşından başlayacak kadar küçük çocuklar bunlar. Bunun da mı haber değeri yok? Buna da mı bakmayacaksınız, bunu da mı görmeyeceksiniz?" ifadelerini kullandı.
Fatmanur Altun, "'Doğuda kadın güçsüz, eziliyor, suistimal ediliyor. Kadının hiçbir hak ve hukuku yok.' diye çok yaygın bir anlatı var. Diyarbakır anneleri kendi kişilikleri, kimlikleri ve sesleriyle bu anlatıyı imha ettiler" diyerek, ancak bunun görmezden gelindiğini, haber değerinin yok sayıldığını söyledi.
Ortada bir medya karartması olduğuna dikkati çeken Altun, "Medya karartmasının farkına vardıktan sonra ancak bir tık ileriye gidebiliriz. Biz ne yaparsak yapalım, en güzel, şahane, fantastik eylemi burada yapsak da medya bunu görmeyecek. O zaman ne yapacağız? Özel olarak medyaya reklam vereceğiz, bir şeyler yapacağız. Yani toplum olarak oradaki görülmeyen şeyi zorla göstereceğiz bu bir. İkincisi, enformel kanalları harekete geçirmek zorundayız. Nasıl 15 Temmuz'da interneti kapattılar, camilerden salalar vasıtasıyla haberleşildi. Hoparlör bizim oradaki enformel iletişim ağımızı kurdu. Artık sosyal medyaya ve bu konvansiyonel medyaya güvenemeyiz." değerlendirmesinde bulundu.
"KURULAN SİSTEMLE HABERLER ENGELLENİYOR"
Haber7 Genel Yayın Yönetmeni Osman Ateşli ise, Fatmanur Altun'un dile getirdiği gibi medya karartması olduğunu söyledi. Ateşli, Diyarbakır anneleriyle ilgili içeriklerin engellendiğini vurgulayarak şu değerlendirmeleri yaptı:
"Bir tarafta evet medyanın ihmali var ama diğer tarafta birileri tarafından karartma var. Arama motorlarına düşüyor bu içerikler. Algoritmalar sayesinde bu içeriklerin çok az görünmesi sağlanıyor. Nasıl LGBT içerikleri, İsrail meselesindeki içerikler görünmüyorsa bunların da görünmemesini sağlıyorlar. Sosyal medyada paylaşım yapıldığında engelleniyor ya da ihtar gönderiliyor. Veya çeşitli teyit mekanizmalarıyla, ‘bu içerik gerçeği yansıtmamaktadır’ uyarıları gönderiliyor. Çok net bir şekilde sistem kurmuşlar aslında."
"TOPLUMUN İLGİ GÖSTERMEMESİ MESELENİN DAHA ACI TARAFI"
Toplumda da Diyarbakır annelerine ilişkin haberlere ilginin az olduğuna dikkati çeken Ateşli, "Mesela dün Haber7’de manşetten yaptığımız derleme haber 15 saatte sadece 6 bin 500 okundu. Çok küçük bir rakam. Aynı süre manşette kalan haberlerimizin okunmaları 40-50 bin. Mukayese edersek gerçekten çok korkunç bir rakam. Medya belki ilgi göstermiyor ama toplumun ilgi göstermemesi meselenin daha acı bir tarafı diye düşünüyorum" ifadelerini kullandı. 
"HİKAYE ANLATMAKTA ZORLUK ÇEKİYORUZ"
"Maalesef biz muhafazakar, devletini seven insanlar hikaye anlatmakta zorluk çekiyoruz" değerlendirmesini yapan Ateşli şunları söyledi:
"Bir tane sanatçı müsveddesi ‘gerilla annesini oynamak istiyorum’ diyor. Bana ne, oynarsan oyna. Ama buna toplum olarak biz dersini vermedik. Bu kadın ondan sonra çıktı onlarca dizide filmde oynadı. Topluma rol model oldu. Geçtiğimiz hafta sahneye çırılçıplak çıkan sanatçıya gerekli dersi veremedik. Biz sustuğumuz zaman bunlara maruz kalmaya devam edeceğiz.
Diyarbakır anneleriyle üretilen haber sayısı, bahsettiğim sanatçı müsveddeleri hakkında çıkan haber sayısıyla mukayese bile edilemez. Diyarbakır anneleri hakkında 3 yılda, bunlar hakkında bir yılda üretilen haber sayısının yüzde 1’i kadar bile haber üretilmedi. Bu rakamlarla meseleye bakmak lazım.
Yazar çizer tayfası, sanatçı tayfasının bu meseleye sahip çıkması lazım. Diyarbakır anneleri HDP önüne oturduğu zaman üç beş sanatçı oraya gittiler. O gün bu gündür oralara giden, arayan soran yok. Artık bu meseleyi daha çok gündemde tutmak gerektiğini düşünüyorum."
"HDP'DEN HİÇ KİMSE DİŞ GEÇİREMEDİ"
Evlat nöbetinin Hacire Ana'nın direnişiyle başladığını hatırlatan Hürriyet Gazetesi Yazarı Nedim Şener, HDP'nin karşı karşıya kaldığı çaresizliği şu sözlerle özetledi:
"Sonunda kadınlar başardı. Hacire Ana geldi. Evinden çıktı terliğiyle, HDP önünde oturdu. HDP’den hiç kimse diş geçiremedi. Meclis’te yemin ediyorlar. Şeref yoksunları çıkar çıkmaz yeminini bozup Öcalan’a özgürlük diye bağırıp bölücülük yapıyorlar ama bir kadına diş geçiremediler. Bugün 300’den fazla aile umut oldu. Diyarbakır anneleri bize çok büyük umut oldu. Bu başarı değil mi? Bu morali veren kim? Diyarbakır anneleri.
Asıl önemlisi: HDP’nin üzerindeki insan hakları, demokrasi, siyasi parti olma vasfını indirdi. Muhalif gazeteciyim deyip PKK’ya terör örgütü diyemeyenler var. Dünyanın her yerinde terörist tanımlamasına tam uyan PKK, Türkiye’de gazeteciler tarafından terör örgütü olarak tanımlanmıyor. Bu adamın gazeteci olma hakkı yoktur? Hukuken hiçbir şey söyleme hakkı yoktur. HDP o yüzden bir parti değildir."
"DİYARBAKIR ANNELERİNDEN ÖDLERİ KOPUYOR"
Daily Sabah yazarı Tülay Demir Oktay da Diyarbakır annelerinin terör örgütü PKK'nın oyununu bozduğunu, hiç kimsenin bunu beklemediğini ifade etti.
"Annemin Sesi" kitabını yazmak için önce Diyarbakır anneleriyle röportajlar yaptığını, sonra da terör örgütünden kaçan gençlerle bir araya geldiğini anlatan Oktay, şunları kaydetti:
"Gençlerle konuştuğumda ilk sorum şuydu; 'Neden, nasıl gittiniz?' Gençlerden gelen cevap, yüzde 99,9 'HDP Gençlik Kolları tarafından götürüldüm.' oldu. 'Niçin gittiniz, bir dava peşinde misiniz?' diye sorduğumda da 'Bir davamız falan yok. Evde sıkılıyordum oraya saz kursuna gittim. Orada toplantılara katıldık. Sosyal sorumluluk projeleri yapmaya başladık.' Hatta bir genç şunu anlattı; 'Hava kirliliği için çalışmaya başlamıştım.' dedi. Bir tank fabrikasından dolayı hava kirliliği yaşanıyormuş. Sonra zaman içerisinde onlar sizin güveninizi kazandıktan sonra daha farklı işlemeye başlıyorlar. 'Siz daha önemli yerlere gelebilirsiniz, daha büyük işler başarabilirsiniz.' gibi gençlerin zayıflıklarını kullanarak götürmüşler."
Terör örgütü PKK tarafından dağa çıkarılan bir gencin, annesinin Diyarbakır annelerinin eylemine katıldığını gördükten sonra bir video gönderdiğini aktaran Oktay, "Diyor ki 'Anne sen orada oturduğun için senden çok utanıyorum. Bir an evvel kalk eve git.' Mustafa Biçer'e bunu sordum; 'Sen buradan bir video çektin ve yayınladın, o videoyu niye çektin?' Çocuk dedi ki 'Silah zoruyla bize o videoları çektiriyorlar. Baskı, şantaj yapıyorlar.' Mustafa döndüğünde de zaten aslında terörün tamamen beli kırıldı. Oradaki gençler, Diyarbakır annelerine diyorlar ki 'Sizden korktukları kadar kimseden korkmuyorlar.' Yani Diyarbakır annelerinden ödleri kopuyor." diye konuştu.
"KANDİL'İN TERÖR SOSYOLOJİSİNİ BOZDU"
Gazeteci Güngör Yavuzaslan da HDP İl Başkanlığı önündeki oturma eylemine katılan annelerin ve dağdan kurtarılan gençlerin sayısının günden güne arttığına dikkati çekti.
Yavuzaslan, 300 ailenin mücadelesine devam ettiğini kaydederek, "Diyarbakır anneleri dediğimiz, 'vicdan hareketi' olarak adlandırdığımız bu bir başkaldırıdır. Evlatlarını kaybeden annelerin bir vicdan hareketidir. Ama ne oldu? Gezi parkındaki kırmızı elbiseli kadın kadar gündem olmadılar. Biz bunu uluslararası mecraya taşıyamadık, Batılı annelere anlatamadık, duyuramadık." şeklinde konuştu.
Türk medyasında "anı yakalayamama" hastalığı olduğunu, bunun aşılması gerektiğini belirten Yavuzaslan, "Biz 'Diyarbakır anneleri' diyoruz ama babalar da var. Bu bir aile işi. Ve gerçekten Kandil'in terör sosyolojisini bozdu bu iş. Ama bizim medya olarak çıkarmamız gereken çok dersler var." dedi.
Çalıştaydaki oturumlarda; "Yeni Toplumsal Hareketin Yeni Öznesi: Evlat Nöbeti Aileleri", "Evlat Nöbetindeki Aileler: Toplumsal Beklentiler ve Duygusal Emek", "Evlat Nöbetindeki Aileler ve Medya Sosyolojisi", "Evlat Nöbetindeki Aileler: Aidiyet, İnanç ve Mücadele", "Evlat Nöbetindeki Aileler ve Sivil Direnişleri: İletişim ve Terörizmin Sosyolojisi" başlıklı konular, uzmanlar tarafından sosyolojik açıdan değerlendirildi.
Çalıştayın sonuç bildirgesi, yarın Diyarbakır'daki Kurşunlu Camisi önünde kamuoyuyla paylaşılacak.
