Türkiye, dünyanın en pahalı silah programı F-35 projesinde bir dönem yer aldı ve uçağın önemli parçalarını üretiyordu. Türkiye, ayrıca programa 1.4 milyar dolarlık ödeme yaptı ancak programdan çıkarılmasına rağmen ödediği parayı geri alabilmiş değil. Gelişmeler Türkiye açısından böyleyken ABD Savunma Bakanlığı Pentagon'un son F-35 raporunu yayınladı. Raporda dünyanın en pahalı silah programı olan F-35 savaş uçağını geliştirmek ve tedarik etmek için en son tahmini maliyeti 398 milyar dolardan 412 milyar dolara yükseldi.
398 milyar dolarlık tahmin, Savunma Bakanlığı'nın büyük silahlarla ilgili yeni Seçilmiş Tedarik Raporunda ana hatlarıyla belirtilen son %3,5'lik artıştan önce birkaç yıl boyunca sabit kaldı. 4 milyar dolarlık öngörülen artış, rekor düzeyde artan maliyetler ve geliştirme aksaklıkları olan bir program için nispeten mütevazı bir artış. Ancak artış tek başına ABD'nin Ocak 2021'den Çarşamba günü açıklanacak olan son taksite kadar Ukrayna'ya güvenlik yardımı için taahhüt edeceği 16 milyar dolara yaklaşıyor.
F-35 FİYATINDA İNANILMAZ ARTIŞ
2001 yılında Lockheed Martin Corp. filoyu geliştirme ve inşa etme sözleşmesini kazandığında F-35'in beklenen maliyeti 233 milyar dolardı. Pentagonun yayımladığı rapor ise, F-35 fiyatlarının ABD ekonomisine maliyetinin inanılmaz bir artışla 398 milyar dolardan 412 milyar dolara yükseldiğini gözler önüne serdi.
Güncellenmiş tahmin, içerisinde 14 test uçağı da dahil olmak üzere ABD silahlı kuvvetleri için planlanan 2 bin 470 uçağı kapsıyor, ancak diğer 16 ülkeye satılabilecek yaklaşık 940 uçak bu tahmine dahil edilmedi.
Cuma günü yayınlanan Seçilmiş Satın Alma Raporu, F-35'in 14 milyar dolarlık artışının nedenlerini açıklamıyor. Pentagon'un F-35 ofisinin sözcüsü Russell Goemaere, 412 milyar dolarlık yeni tahmini, önceki tahminde öngörülenden üç yıl daha fazla araştırma ve geliştirme harcamasına bağladı. Ayrıca yaptığı açıklamada, artışın tahminler yerine en son gerçekleşen sözleşme maliyetlerinin yanı sıra sözleşme müzakere verileri, enflasyon ve planlanan uçak miktarlarındaki değişiklikleri içerdiğini söyledi.
F-35 FİYATLARI 1,3 TRİLYON DOLARI BULABİLİR
ABD filosunu geliştirmek ve inşa etmek için 412 milyar dolarlık tahmin, uzun vadeli işletme ve bakım maliyetini içermiyor. Yeni satın alma raporuna göre, bunun hala yaklaşık 1,3 trilyon dolar olduğu tahmin ediliyor. Pentagon ve Lockheed bu miktarı azaltmak için çalışıyor. Söz konusu maliyet raporunda, 1,3 trilyon doların Savunma Bakanlığı'nın bağımsız maliyet tahmin ofisi tarafından daha önce tahmin edilenden 11 yıldan daha uzun bir süre olan 2088 yılına kadar olan maliyetleri karşılayacağını tahmin ediliyor.
F-35'in gövdesini oluşturan Lockheed ile Raytheon Technologies Corp.'un motor maliyetini içeren rapor, Kongre tarafından zorunlu kılınan yıllık Özel Edinme Raporunun önceki sürümlerinden farklı olarak, 23 sayfalık belgeden oluşuyor.
Kongre tarafından zorunlu kılınan belge, bir sonraki bütçede F-35'lerin sayısının azaltılabileceğini bir dipnotta önerdi. Rapora göre, Lot 15 ila 17 arasındaki sözleşmeler için "devam eden müzakereler" ve önemli bir yeni donanım ve yazılım yükseltmesinin kurulum maliyeti, 2024 ve önümüzdeki beş yıl için bütçe talebini "etkileme potansiyeline" sahip.
Türkiye, geçtiğimiz yıllarda uçağın önemli parçalarını üretmesine rağmen S-400 alımı bahane edilerek programdan çıkarılmıştı.
